Ses türemesi; Türkçede bir sözcüğe, çeşitli seslerin eklenmesi olayı. Bu sesler çoğunlukla söyleyişi kolaylaştırmak, yeni bir sözcük yaratmak veya anlamı vurgulamak için eklenir. Ünlü türemesi Çeşitli ses durumlarından dolayı ünlü artmasına ünlü türemesi denir. Tek heceli bazı sözcükler -cık -cik ekini alınca, sözcük ortasında bir ünlü türer: bir-i-cik dar-a-cık az-ı-cık genc-e-cik düp-e-düz Aşağıdaki sözcüklerde ünlü türemesi , ünsüz düşmesi olduğuna dikkat edilmelidir: minikcik > minicik öpüşcük > öpücük Hece tekrarı ile pekiştirme yapıldığında bazen ünlü türemesi gerçekleşir. düpdüz > düpedüz sapsağlam > sapasağlam Ünsüz türemesi Ünsüzle biten bazı sözcükler ünlüyle başlayan sözcük veya eklerle birleşince sonlarındaki ünsüzde bir yineleme olur: af + etmek > affetmek hal + etmek > halletmek his + etmek > hissetme hak > hakkı, sır > sırrı Kaynaştırma Ünlü ile başlayan ekin önüne (iki ünlü arasına) "y, ş, s, n" ünsüzlerinin gelmesi durumudur: İlgi eki İlgi ve İyelik eki iyelik eklerinden (tamlama eklerinden) önce: anasının kuzusu, pencerenin boyası -i,-e hal eklerinden önce: kaleyi, suya, neyi, odayı, Ankara'ya Gelecek zaman ekinden önce: okuyacak, ilerleyecek Üleştirme ekinden önce: ikişer, altışar Sıfat yapım ekinden önce: okuyan, dinleyen Bazı sözcüklerde iki ünlü art arda gelmediği halde kaynaştırma ünsüzü görülür. Buna "koruyucu ünsüz" denir. Bu duruma daha çok zamirlerde ve "idi" "ile" "imiş" gibi ayrı da yazılabilen sözcüklerde rastlanır. onda, bunda, şundan, sevgiyle, lekeliydi, yeniyse, evliymiş Kategori
ilbilgisi
ilbilgisi