Sevasti Qiriazi

[bullvar_katip]

Sevasti Qiriazi-Dako (Sevasti D. Kyrias) (y. 1871–1949) Arnavut vatansever, eğitimci, Protestan misyoner, yazar, Arnavutlukta kadın eğitiminin öncüsü ve Arnavutluk Ulusal Uyanışı aktivistiydi. Yaşam ve erken kariyeri Erken dönem Sevasti yaklaşık olarak 1870 yılında doğdu. Bugünkü Kuzey Makedonya'daki Manastır'da, günümüz Tërnovë'de yaşayan vatansever Qiriazi (Kyrias) ailesinin kızıydı. On çocuğun altıncısıydı. Ailesinin dini geçmişi Ortodokstu ve dört yaşında Yunanca eğitim veren bir ilkokula gitmeye başlamıştı. Gençliğinde birkaç dil öğrendi (Arnavutça, Yunanca, Bulgarca, Eflakca, Türkçe, İngilizce). Ailesi ile birlikte Manastir'deki evlerinin yakınında bir okul işleten ve dini ayinler yürüten Arnavut vatanseverler ve Amerikalı Protestan misyonerlerle yakın temas kurdu. Amerikalıların okuluna kaydoldu ve Temmuz 1888'de lise diplomasına eşdeğer bir diploma ile mezun oldu Eğitim Sevasti, 1888-1891 yılları arasında İstanbul'daki Amerikan Kız Koleji'ne devam etti. Kardeşi Gjerasim Qiriazi onun kaydını ayarladı. İkinci sınıf olarak kabul edildi ve 1891'de sekiz kişilik bir sınıfla mezun oldu. Bachelor of Arts derecesi alarak üniversite eğitimini tamamlayan ilk Arnavut kadın oldu. Üniversiteye gitme amacı aslında erkek kardeşi Gjerasim'in Arnavutluk'ta bir kız okulu açmasına yardım etmek için kendini hazırlamaktı. Sevasti, üniversitede etkilendiklerini şu şekilde tanımladı: Clara Hamlin (kolej müdürü ve Cyrus Hamlin'in kızı), Florence A. Fensham, Mary Mills Patrick, Ida Prime, Caroline Borden ve Bulgar Grandinaroff ailesi. Gjerasim Qiriazi, Arnavut Frashëri kardeşleri (Abdyl Frashëri, Sami Frashëri ve Naim Frashëri) Sevasti'nin mezuniyetine davet etti. Naim Frashëri, Osmanlı hükûmetindeki nüfuzunu Sevasti'nin diplomasını resmi olarak kaydettirmek ve Korçë'de ilk Arnavut kız okulunun açılması için bir irade (resmi kararname) almak için kullandı Protestan misyonerlik faaliyeti Doğuştan Ortodoks Hristiyan olmasına rağmen erkek kardeşi Gjerasim tarafından kurulan Protestan cemaatine katıldı. Korçë'de kadınlar için İncil çalışmaları ve dua toplantıları yönetti. Birr "İncil Kadını" idi ve ABCFM'nin Kadın Misyonları Kurulu ve İncil Toprakları Misyonları Yardım Derneği tarafından finanse edildi. Ellen Stone ve John Henry House'u ziyaret etmek için ABD'ye gittiğinde kendisinden misyoner olarak bahsetti. Korça Kız Okulu (1891–1914) Din eğitimi Okul bir Protestan Hristiyan okulu olarak biliniyordu. Kurucuları Evanjeliklerdi, Protestan örgütler tarafından destekleniyordu, eğitim müfredatı İncil metinleri ile dini konuları içeriyordu, ve binaları Evanjelik Pazar Okulu ve ibadet ayinleri için kullanılıyordu. Bununla birlikte okul tüm dinlerden öğrencileri kabul etti ve öğretmenleri Protestanlığa geçmeyi şart koşmadı. Tüm dinlerden ve sınıflardan Arnavutlar tarafından bir "ulusal yuva" (fole kombëtare) olarak övüldü. Liderlik küçükresim|1894'te Kortcha Arnavutluk'ta Kız Okulu ve Evaneglik Çalışma Personeli Gjerasim Qiriazi 1894'te öldüğünde, Sevasti Qiriazi (yaklaşık 23 yaşında) Kız Okulu'nun tüm sorumluluğunu aldı. Sonraki yıllarda liderliği Luka Tira, Fanka Efthim, Thanas Sina, Grigor Cilka, Gjergj Qiriazi ve Gjon Ciko ile paylaştı. Sonunda 1908'de Korça'ya gelen Amerikalı Protestan misyonerler Phineas ve Violet Bond Kennedy'den yardım istedi (Violet, Monastir'deki Amerikalı Protestan misyoner Lewis Bond'un kızıydı ve Sevasti'nin çocukluk ve üniversite arkadaşıydı). Kapanma Okul, savaş koşulları ve Korça'daki Yunan düşmanlığı nedeniyle kapatılmaya zorlandığı 1914 yılına kadar faaliyetini sürdürdü. Erken ulusal etkisi 1908'de Arnavut alfabesi sorununu çözmeyi amaçlayan Manastır Kongresi'nde Kız Okulunu temsil etmesi için davet edildi. Sevasti katılamadı ama onun yerine kız kardeşi Parashqevi katıldı. Kongreden bir heyet - aralarında Luigj Gurakuqi, Fehim Zavalani ve Nyzhet Vrioni'nin de bulunduğu - Kongre'nin bitiminden sonra Korçë'deki Kız Okulunu ziyaret etti. 1909'da Sevasti, Arnavutluk'ta milli eğitimi ele almayı amaçlayan Elbasan Kongresi'ne katılmak üzere okulun müdürü olarak davet edildi ve bu davete kardeşi Gjergj Qiriazi ile katıldı. Evlilik ve çocuklar 4 Ağustos 1910'da Kristo Dako ile evlendi Tören, Protestan misyoner Rev. Charles Telford Erickson tarafından yapıldı. Aleksandër "Skënder" Dako (1910–1995) ve Gjergj Dako (1913–1949) adında iki çocukları oldu. Adlarının tam İngilizce çevirisi Alexander Gerasim Dako ve George Charles Dako idi (ölen iki erkek kardeşi Gjerasim ve Gjergj'in hatırasına istinaden). Her iki erkek çocuğu da Robert Kolej'de sekiz yıl okudu. İtalyan işgali altında 1939'da İtalya'nın Arnavutluk'u işgali, Arnavutluk'ta İtalyan himayesinin kurulmasına yol açtı (1939–1943). Bu süre zarfında Sevasti'nin kocası Kristo Dako vefat etti ve okul mülkü İtalyan ordusu tarafından bir silah deposu olarak kullanıldı. Alman işgalinden sonra tutuklama Almanya'nın Arnavutluk'u işgali Sevasti-Qiriazi Dako ve kız kardeşi Parashqevi'yi çok fazla tehlikeye attı. Çünkü bu dönemde evleri ve eski okul tesisleri, İtalyan güçleri ile Arnavut güçleri, faşist ve kurtuluş güçleri ve Alman işgalciler arasındaki yoğun çatışma arasında olduğu gibi aynı zamanda bir silah deposu olarak kullanılıyordu..1943'te Almanlar okula ateş açarak Sevasti'nin arkadaşı ve oğlunu öldürdü. Sevasti ve ailesi hapsedildi ve Belgrad yakınlarındaki Banjica toplama kampına Xhaferr Deva liderliğindeki Nazi yanlısı birimler tarafından gönderildi. Yayınlanmış Çalışmalar Aşağıdaki eserlerin veya makalelerin Sevasti Qiriazi-Dako tarafından yazıldığı bilinmektedir: "Arnavut Kız Okulu Raporu". Doğudaki Yıldız (56), Ekim 1896. Londra: İncil Toprakları veya Türk Misyonları Yardım Derneği, 3. "Kız Okulu, Koritza, Arnavutluk". Doğudaki Yıldız (58), Nisan 1897. Londra: İncil Toprakları veya Türk Misyonları Yardım Derneği, 6. "Këng' e foshnjavet ndë djep", Hristomathi (Sofje: Mbrothësia, 1902), f. 93. "Kur dotë bënemi nëna", Hristomathi (Sofje: Mbrothësia, 1902), f. 108. "Përse bënenë pemët t'ëmbëla nëpër drurët?", Hristomathi (Sofje: Mbrothesia, 1902), f. 110. "Rrobat e Olimbisë", Hristomathi (Sofje: Mbrothësia, 1902), f. 112. "Të-shkruajturit e babajt", Hristomathi (Sofje: Mbrothësia, 1902), f. 117. "Vjejtj' e Diturisë", Hristomathi (Sofje: Mbrothësia, 1902), f. 230. "Fjalë / Zonja edhe Zotërinj" (fjalime të Sevasti Qiriazit për ceremonitë e mbylljes së viteve shkollor), Hristomathi (Sofje: Mbrothësia, 1902), f. 291–295, 298–302, 303–308, 308–313. "Evanjelist Çalışmanın Tarihi". Doğu 11. Konstantinopolis: İncil Evi, 1910, s. 4-5 (The Missionary Review of the World'de yeniden basılmıştır 34. New York: Funk & Wagnalls, 1911, s. 851–853). Gramatikë Elementare për Shkollat Filltare (Manastır: Shtypshkronja “Tregtare Nërkombëtare”, 1912).küçükresim|Sevasti Qiriazi-Dako'nun İlkokullar İçin İlköğretim Dilbilgisi, 1912 Mjeshtëria për të shkruarë letra (Farmingham, Mass: Journal Press, 1917). "Kujtime të paharruara" (1917-1918 yılları arasında Boston dergisi Yll' i Mëngjezit'te yayınlanan 18 makalelik dizi), şu şekilde yeniden yayınlandı: "Kujtime të paharruar" dhe shkrime të tjera (Tiran: ISSHP, 2022). "Një pjekje me Naim Benj Frashërin", Yll'i Mëngjezit, cilt. 1, nr. 3, 15 Şubat 1917, s.75–77. "Petro Nini Luarasi, shtylla e zjarrtë e Kolonjës", Yll'i Mëngjezit, cilt. 1, nr. 6, 30 Mart 1917, s. 176–178. "Dr. Mihal Turtulli, ish-ministër i arsimit", Yll'i Mëngjezit, cilt. 1, nr. 8, 30 Nisan 1917, s. 236–237. "Bayan Carolina Borden", Yll'i Mëngjezit, cilt. 1, nr. 11, 15 Haziran 1917, s. 335–336. "Başkan Mary Mills Patrick, Ph.D., direktoresha e kolezhit cupave në Stamboll", Yll'i Mëngjezit, cilt. 1, nr. 10, 31 Mayıs 1917, s. 297–299. "Miku i Shqipërisë Zoti Charles Woods", Yll'i Mëngjezit, cilt. 2, nr. 8, 31 Aralık 1917, s. 236–237. "Të çdukurit e Manushaqes", Yll'i Mëngjezit, cilt. 2, nr. 8, 31 Aralık 1917, s. 239–248. "Spiro Bellkamen", Yll'i Mëngjezit, cilt. 2, nr. 9, 15 Ocak 1918, s. 273–274. "Mundimi i ndërgjegjes", Yll'i Mëngjezit, cilt. 2, nr. 11, 16 Şubat 1918, s. 340–344. "Gjaku ujë s'bëhet", Yll'i Mëngjezit, cilt. 3, nr. 5 Ağustos 1918, s. 142–146. Arnavutluk'un Hakları, Umutları ve Özlemleri 1918. My Life (1938'de yayınlanmamış bir anı olarak tamamlandı ve 2016'da yayınlandı, Tiran, ISSHP). Arnavutçaya çevrildi ve Jeta ime olarak yayınlandı (Üsküp: Instituti i Trashëgimisë Shpirtërore e Kulturore të Shqiptarëve, 2016). Mirası Sinema ve edebiyat Korça Kız Okulu, sevilen film (Okul) (1979) ile Arnavut sinemasında ölümsüzleştirildi. Ana karakter Sevasti Qiriazi'nin adı Dafina (Roza Anagnosti'nin canlandırdığı) olarak değiştirildi. Arnavutluk Sosyalist Halk Cumhuriyeti'nin resmi ateist ve sansür politikalarına uygun olarak, tüm dinler Arnavut karşıtı olarak tasvir edildi ve okul tamamen din dışı (laike) olarak tanımlandı. Kızlar Okulu ve Sevasti Qiriazi hakkında Foleja Kombëtare (Ulusal Yuva) adlı bir drama Instituti Kyrias personeli ve öğrencileri tarafından yaklaşık 1931 yılında yazılmıştır. Bu oyun 2008 yılında Ismail Kadare'nin önsözüyle kitap olarak yayınlandı ancak yazarlık yanlışlıkla Lumo Skendo'ya atfedildi. küçükresim|Protestan Reformunun Yıldönümünde 2017 Kosova Posta Pulu Hatıra eşyaları 2017'de Sevati Qiriazi'nin resmi, Kosova Postası tarafından Protestan Reformunun ve Arnavut meslektaşının 500. yıldönümü şerefine posta pulunda yer alan resimler arasındaydı. 2022'de Arnavutluk Bankası, 2023'te piyasaya sürülecek olan Sevasti Qiriazi-Dako'nun resmini taşıyan bir hatıra parası basma kararını kamuoyuna açıkladı. Akademi 26 Ekim 2016'da Korça Üniversitesi, kuruluşunun 125. yıldönümünde Sevasti Qiriazi ve Kız Okulu onuruna akademik bir konferansa ev sahipliği yaptı. 7-11 Kasım 2016 tarihlerinde Arnavutluk Milli Kütüphanesi ve Arnavutluk ve Protestan Çalışmaları Enstitüsü, "Sevasti Qiriazi: Arnavut Kadınlarının Eğitiminin 125. Yıldönümü" başlıklı bir sempozyum ve sergiye ortak sponsor oldu. 21 Mayıs 2021'de Arnavutluk Bilimler Akademisi, Sevasti'nin 150. doğum yıldönümünde hayatı ve çalışmaları hakkında bir anma etkinliğine ev sahipliği yaptı. 25 Kasım 2022'de Qiriazi Koleji (Kolegji Universitar Qiriazi), Kamëz'deki Kyrias Enstitüsünün kuruluşunun 100. yıldönümü anısına tarihi bir sempozyuma ev sahipliği yaptı. Evanjelik Protestan topluluğu Korça'daki Hristiyan misyoner ve "İncil Kadını" rolü nedeniyle, Arnavut Protestan topluluğu Sevasti Qiriazi'yi erkek kardeşi Gjerasim Qiriazi tarafından kurulan Arnavut Evanjelik topluluğunun ilk üyelerinden biri olarak onurlandırır. Okullar, kurumlar vb. Korça'da Shkolla 9-vjeçare "Sevasti Qiriazi". Klina'da Shkolla Fillore ve Mesme e Ulët "Motrat Qiriazi". Tiran'daki "Sevasti Qiriazi" lisesi. Kolegji Universitar Qiriazi, 2016 yılında Arnavutluk'un Kamëz kentindeki orijinal Kyrias Enstitüsü'nün (1922–1933) arazisinde kuruldu. New York'ta Arnavut-Amerikan Kadın Örgütü (AAWO–Motrat Qiriazi). 1990 yılında Priştine'de “Motrat Qiriazi” Derneği kuruldu. Tiran'da "Rr. Sevasti Qirjazi" [ sic ] adlı küçük bir yol. 2023'te Kuzey Makedonya hükûmeti, Manastır'da Qiriazi ailesinin adını alacak bir bölümünün kurulmasını onayladı. Çeşitli Sevasti Qiriazi ve kız kardeşi Parashqevi Qiriazi, Arnavutluk'ta halk arasında "Qiriazi kardeşler" olarak bilinir. "Arnavut eğitiminin anneleri" olarak kabul edilirler. Mitler, yanlışlıklar ve tutarsızlıklar Sevasti'nin kesin doğum yılı ve tarihi tartışmalıdır. Sharrë'deki mezar taşında 1870 yılı belirtilmiştir. Dhimitër Dishnica, Şubat 1870'i bildirdi ancak bu tarihi bir kaynakla doğrulamadı. Robert Elsie, doğum tarihi olarak 24 Şubat 1871'i gösterdi ancak hiçbir kaynak göstermedi. Oysa Ağustos 1904 tarihli bir Amerika Birleşik Devletleri göçmenlik beyannamesi Sevasti'nin 1872'de doğduğunu öne süren beyanını içeriyor Naim Frashëri'nin Sevasti Qiriazi'ye İstanbul'da üniversiteye gitme fırsatı verdiği ancak Alexander Thomson gibi Protestan misyonerlerin yardımıyla eğitimini ayarlayanın kardeşi Gjerasim olduğu sık sık alıntı yapılmadan bildirilir. Sevasti Qiriazi'nin Robert Kolej'den mezun olduğu sık sık bildirilir. Daha doğrusu, Woman's Board of Missions tarafından kurulan kardeş kurumu “Constantinople American College for Girls at Constantinople”den mezun olmuştur. Bu okul mezuniyetinden 80 yıl sonra, 1971 yılında Robert Kolej ile birleşmiştir. Sevasti'nin Arnavut değil, Ulah olduğu iddia edildi, ancak otobiyografisi bunu açıkça yalanlar ("Ben bir Arnavutum" ). Komünizm altındaki sansür zamanlarında, Sevasti'nin Korçë'deki Kız Okulu'nun tamamen din dışı (laike) olduğu söylendi ancak bu efsane arşiv araştırmalarıyla çürütüldü. Sevasti'nin 1908'de I. Manastır Kongresi'ne katıldığı yaygın olarak bildirilmektedir. Aslında Korçë'deki sorumlulukları nedeniyle katılamadı, bu yüzden kız kardeşi Parashqevi Korça Kız Okulu'nun temsilcisi olarak katıldı. Kaynakça Ayrıca bakınız Arnavut alfabesi Dış bağlantılar Kategori:Robert Lisesinde öğrenim görenler Kategori:Banjica toplama kampından kurtulanlar Kategori:19. yüzyılda Arnavutlar Kategori:Arnavut kadın hakları aktivistleri Kategori:Arnavut millî uyanışı aktivistleri Kategori:1949 yılında ölenler Kategori:1871 doğumlular