Seyyid Hanedanı

bullvar_katip · 27 Mayıs 2024

Seyyid hanedanı, 1414-1451 yılları arasında hüküm süren Hindistan'daki Delhi Sultanlığı'nın dördüncü hanedanıydı. Tuğluk ve Timurlular'ın Multan valisi Hızır Han tarafından kuruldu. Tuğluk Hanedanı'nın yerini aldılar ve Sultanlığı Timurlular'a bağlı bir Vasal devlet olarak yönettiler. 1451’de Alaeddin Alem Şah, Sultanlığı Ludî Hanedanı'na devretti. Kökenleri Dönemin tarihçisi yazar Yahya Sirhindi, Târîh-i Mübârek Şâhî adlı eserinde Hızır Han'ın İslam peygamberi Muhammed'in soyundan geldiğini bahseder. Bununla birlikte Yahya Sirhindi, Multanlı Sühreverdi şeyhi Seyyid Celaleddin Hüseyin el-Buhari’nin Melik Süleyman’ın seyyid olduğunu ima etmesi ve Hızır Han’ın bir seyyidin manevi niteliklerine sahip olması sebebiyle hanedan mensuplarının kendilerini “Seyyidler” diye tanıttığını kaydeder. Abraham Eraly Hızır Han'ın atalarının, Tuğluk döneminin başlarında Multan bölgesine uzun zaman önce yerleşmiş bir Arap ailesinin torunları olabileceği görüşündedir. Ancak Richard M. Eaton'a göre Hızır Han, Semerkant'a seyahat eden ve Timur toplumuyla kurduğu temaslardan yararlanan Khokhar klanına ait bir Pencap reisiydi. Hızır Han'ın memleketi, 1414'te Delhi'nin ele geçirilmesinden önce saltanat başkenti olarak da hizmet veren Pencap'taki (bugünkü Pakistan) Fathpur'du. Tarihçe [[Dosya:Lodhi_Garden,_New_Delhi._taken_by_Anita_Mishra.JPG|küçükresim|Muhammed Şah'ın Yeni Delhi'deki Lodi Bahçeleri'ndeki türbesi.]] Hızır Han, Timur'un 1398 de Delhi'yi yağmalamasının ardından Timur tarafından Multan eyaletine (Pencap) Vali olarak atandı Lahor, Dipalpur, Multan ve Yukarı Sind'in yönetiminden sorumlu oldu. 6 Haziran 1414'te Delhi'yi ele geçirdi ve böylece Seyyid hanedanını kurdu. Timur’dan korktuğu için Sultan unvanı almadı, ancak hükümdarlığını Timurluların vasalı olarak Rayat-i-A'lâ (Yüce Sancaklar) ve Mesned-i-Âli (En Yüksek Görev) unvanlarıyla sürdürdü. Önce Timur , sonra oğlu Şahruh adına hüküm sürmüştür. Hızır Han tahta çıktığında çıkan isyanları bastırdı. Pencap, Uttar Pradesh ve Sind yeniden Delhi Sultanlığı'na bağlandı. Delhi ordusunun büyük kısmı Multan ve Dipalpur'dan toplandığı için Pencap, hüküm süreleri boyunca Hızır Han ve haleflerinin güç merkezi oldu. Hızır Han'ın 20 Mayıs 1421'deki ölümünden sonra yerine oğlu Mübarek Han geçti. Mübarek Han, madeni paralarına adını Muizz-ud-Din Mübarek Şah olarak yazdırdı ve babasının aksine Şah unvanı kullandı. Hutbede Timurlu hükümdar adını kaldırdı ve sadece kendi adı okundu. Yahya Sirhindi tarafından yazılan Târîh-i Mübârek Şâhî de saltanatının ayrıntılı bir açıklaması mevcuttur. Mübarek Şah'ın ölümünden sonra yeğeni Muhammed, Sultan Muhammed Şah adıyla tahta çıktı. Seyyidlerin son hükümdarı Alaeddin Alem Şah, 19 Nisan 1451'de Delhi Sultanlığı tahtından gönüllü olarak feragat edip yerini Behlül Han Ludî'ye bıraktı. Kendisi Bedaun'a yerleşti ve 1478'de burada vefat etti. Sultanlar Hızır Han [[Dosya: Sultans of Dehli, D0651, Khidr Khan, BI 80 Rati Tanka INO Firoz Shah Tughlaq.jpg|küçükresim|Firuz Şah Tuğluk adıyla, Hızır Han dönemine ait billon tanka (taka).]] Hızır Han, Firuz Şah Tuğluk'un saltanat döneminde Multan valisiydi. Timur Hindistan'ı işgal ettiğinde, Hızır Han ona katıldı. Timur onu Multan ve Lahor valisi olarak atadı. Daha sonra Delhi şehrini fethetti ve 1414'te Seyyidlerin yönetimini başlattı. Timurlular adına hüküm sürüyordu. Her bakımdan bağımsız bir pozisyon üstlenemedi. Bunu, hutbe'de Timurlu hükümdar Şahruh ve Hızır Han adlarının beraber okunması ile anlıyoruz. Yine garip bir şekilde, Saltanatı sırasında, önceki Tuğluk hükümdarların adına madeni para basılmaya devam edildi. Para üzerinde Timurlu hükümdarın adı yazılı değildi. Hızır Han adıyla hiçbir sikke bilinmemektedir. Mübarek Şah küçükresim|Mübarek Şah dönemine ait sikke Mübarek Şah, Hızır Han'ın oğluydu ve 1421 yılında tahta çıkmıştır. Mübarek Şah, babasının Timur'a olan sözde bağlılığını devam ettirmedi. Adının önüne Şah unvanı ekledi ve hutbede Timurlu hükümdar adını kaldırdı. Yerine Halife'ye bağlılık gösterdi. Seyyid hanedanının en yetenekli hükümdarıydı. Kendisine doğru ilerleyen Malva Sultanlığı hükümdarı Hüsameddin Hûşeng Şah'ı yendi ve onu saltanatının başlarında ağır haraç ödemeye zorladı. Mübarek Şah ayrıca Khokarlar’ın lideri Casrat’ın isyanını bastırdı ve Kabil Timurlularının birden fazla istilasını savuşturmayı başardı. 19 Şubat 1434 tarihinde cuma namazı için hazırlık yaparken veziri Server-ül Mülk'ün yardımı ile düzenlenen bir suikast sonucu öldürüldü. Muhammed Şah [[Dosya:Mubarak Shahs Tomb (2769706808).jpg|küçükresim|Mübarek Şah’ın türbesi.]] Muhammed Şah, Mübarek Şah'ın yeğeniydi. 1434’ten 1443’e kadar hüküm sürdü. Kemal-ül Mülk'ün yardımı ile amcasının intikamını aldı ve herkesi idam ettirdi. Öldürülen vezir Server-ül Mülk'ün yerine Kemal-ül Mülk atandı. Saltanatı birçok isyan ve komplo ile geçti. Yönetimi sırasında Multan Lengâhlar eline geçti ve bağımsız oldu. Alaeddin Alem Şah Seyyid hanedanının son hükümdarı Alaeddin Alem Şah yönetimi Ludi hanedanını başlatan Behlül Han Ludî'ye devretti. Yeni Şehirler ve Mimari Ülkede siyasi istikrarı sağlayamamış olmalarına rağmen Seyyid hükümdarları yeni şehirler kurmak için çalışmışlardır. Hızır Han Hızırâbâd’ı ve Mübarek Şah, Cemne (Cumna) ırmağı kıyısında Mübârekâbâd’ı tesis etmiştir. Mübarek Şah kurduğu şehri müstahkem hale getirmiş ve kendisi için bir türbe yaptırmıştır. Alaeddin Alem Şah’ın da Bedaun eyaletindeki Alapur’u iskan ettiği rivayet edilmektedir. Seyyidler döneminden günümüze yalnızca makbere mimarisi olarak adlandırılan elliden fazla büyük türbe ulaşmıştır. Soyağacı Seyyid Hanedanı (1414-1451)' Ayrıca bakınız Delhi Sultanları Sünni hanedanlıklar listesi Farslaşmış toplum Bilgram Seyyidleri (Saadat-e-Bara) Seyyid Kaynakça Dış Kaynaklar Dış bağlantılar Encyclopædia Britannica - Sayyid dynasty Coin Gallery - Sayyid dynasty Kategori

elhi Sultanlığı Kategori:15. yüzyılda Hindistan'da kurulan oluşumlar Kategori:15. yüzyılda Hindistan'da feshedilmiş oluşumlar Kategori:Arap hanedanları

Ara

Ara

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi

Seyyid Hanedanı

bullvar_katip

Administrator

Tema özelleştirme sistemi

Tam ekran yada dar ekran

Izgara yada normal mod

Forum arkaplan resimleri

Sidebar blogunu kapat/aç

Yapışkan sidebar kapat/aç

Radius aç/kapat

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi