Sigorta (elektrik)

[bullvar_katip]

küçükresim|upright|sağ|Elektronik devrelerde bulunan 250Volt, 3/10 amperlik bir sigorta küçükresim|sağ|upright|Endüstriyel bir sigorta küçükresim|upright|Sigortanın şematik sembolü küçükresim|sağ|200px|Otomobillerde kullanılan sigortalar Elektrik sigortası, alternatif ve doğru akım devrelerinde kullanılan cihazları ve bu cihazlara mahsus iletkenleri, aşırı akımlardan koruyarak devreleri ve cihazı hasardan kurtaran açma elemanlarına denir. Sigortalar evlerde, elektrik santrallerinde, endüstri tesislerinde, kumanda panolarında, elektrikle çalışan bütün aletlerde kullanılır. Yapı küçükresim|sağ|upright|15 amperlik yedek 'Özel Sigorta Teli' (İsrail, 1950'ler). Sigorta, bir çift elektrik terminali arasına monte edilmiş ve (genellikle) yanıcı olmayan bir mahfaza ile çevrelenmiş, devre iletkenlerine kıyasla küçük bir kesite sahip metal bir şerit veya tel sigorta elemanından oluşur. Sigorta, korunan devreden geçen tüm akımı taşımak için seri şeklinde düzenlenmiştir. Elemanın direnci, akım geçişi nedeniyle elektrik enerjisi ısı enerjisine dönüşür. Elemanın boyutu ve yapısı (amper olarak) belirlenir, böylece normal bir akım için oluşan ısı, elemanın yüksek bir sıcaklığa ulaşmasına neden olmaz. Çok yüksek bir akım geçerse, eleman daha yüksek bir sıcaklığa çıkar ve ya doğrudan erir ya da sigorta içindeki lehim'li bir bağlantıyı eriterek devreyi açar. Sigorta elemanı, kararlı ve öngörülebilir özellikler sağlamak için çinko, bakır, gümüş, alüminyum veya bunlar veya diğer çeşitli metaller arasındaki alaşımlardan yapılmıştır. Sigorta ideal olarak nominal akımını süresiz olarak taşır ve küçük bir fazlalıkta hızla erir. Eleman, küçük zararsız akım dalgalanmalarından zarar görmemeli ve muhtemelen yıllarca hizmet verdikten sonra oksitlenmemeli veya davranışını değiştirmemelidir. Sigorta elemanları ısınma etkisini artıracak şekilde şekillendirilebilir. Büyük sigortalarda, akım birden fazla metal şerit arasında bölünebilir. Çift elemanlı bir sigorta, kısa devrede anında eriyen bir metal şerit içerebilir ve ayrıca kısa devreye kıyasla düşük değerlerin uzun süreli aşırı yüklenmesine yanıt veren düşük erime noktalı bir lehim bağlantısı içerebilir. Sigorta elemanları çelik veya krom nikel teller ile desteklenebilir, böylece eleman üzerinde herhangi bir gerilim oluşmaz ancak eleman parçalarının ayrılma hızını artırmak için bir yay eklenebilir. Sigorta elemanı hava ile veya arkın söndürülmesini hızlandıran malzemelerle çevrelenebilir. Silis'li kum veya iletken olmayan sıvılar kullanılabilir. Yapısına göre iki çeşit sigorta vardır: Bıçaklı sigorta Bu sigorta akım değeri yüksek ve daha fazla güç isteyerek çalışan devrelerde kullanılırlar. Bunlar NH tipi olup, tekrar sarılmazlar, yenisi ile değiştirilirler. Otomatik sigorta Bu sigorta umumiyetle hassas ve çok hassas devrelerde kullanılır. (Ölçüm ve araştırma laboratuvarlarında, kumanda panolarında). Kumanda devresini herhangi bir kısa devreye maruz bırakmamak gayesiyle kullanılır. Akım değeri düşük olan bu sigortalar attıklarında şalter iner. Şalter kaldırılınca devreden tekrar akım geçer. Günümüzde evlerde ve iş yerlerinde pratik olması sebebiyle yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu tip sigortalarda, temel olarak iki şekilde devre kesilir. Ani yüksek akımda, sigorta devreyi kesecek olan mekanizmayı bir elektromıknatıs vasıtası ile tetikler. Uzun süreli limit akımda ise, sigorta, devreyi kesecek olan mekanizmayı bir bi-metalik şerit vasıtası ile tetikler. Dış bağlantılar edn.com/archives/1996/092696 Len Lundy, "The fuse-selection checklist: a quick update" EDN Magazine 26 Sept 1996 p121 littelfuse.com/data/en/Product_Catalogs/ Information on circuit protection, surface mount fuses, axial lead & cartridge fuses, blade terminal & special mount fuses, fuseholders, fuse blocks & clips and military fuses and fuseholders bussmann.com/2/ApplicationTools for the Bussmann manual of fuse selection wiki.diyfaq.org.uk - Fuses vs MCBs Kaynakça Kategori:Elektriksel güç sistemleri elemanları Kategori:Elektronik devre elemanları Kategori:Elektrik terimleri Kategori:Elektronik terimleri Kategori:Güvenlik donanımı Kategori:Elektrik arızası