Sındıran, Şenkaya

[bullvar_katip]

Sındıran, Erzurum ilinin Şenkaya ilçesine bağlı bir mahalledir. Erzurum ili büyükşehir belediyesi olmadan önce bir köydü. Tarihçe Sındıran köyünün Türkçe kaynaklardaki eski adı Egerek veya Ekrek'tir. Nitekim 1595 tarihli Osmanlı mufassal defterinde ve 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Egerek / Ekrek (اكرك) olarak geçer. Bu adın Gürcüce Agaraki'den (აგარაკი) değişime uğradığı tahmin edilmektedir. Agaraki ise Eski Gürcücede tarla, köy anlamına gelir. Ekrek veya Egerek köyü, tarihsel Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Tao'da yer alır. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi 16. yüzyılın ortalarında Gürcü yönetiminden ele geçirmiştir. 1595 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı mufassal defterine göre Egerek, Gürcistan Vilayeti içinde Penek sancağının Penek nahiyesine bağlıydı. Köyün nüfusu, biri Müslüman olmuş 6 haneden oluşuyordu. Egerek köyü, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından imzalanan Berlin Antlaşması'yla Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. 1886 tarihli nüfus sayımında Rus idaresince "Akryak" (Акрякъ) olarak kaydedilmiş olan köy Oltu sancağının Oltu kazasına bağlı Penek nahiyesinin dokuz köyünden biriydi. Nüfusu, 101'i erkek ve 100'ü kadın olmak üzere 30 hanede yaşayan 201 kişi yaşıyordu ve nüfusun tamamı Ermenilerden oluşuyordu. Rus idaresinde Egerek köyünün nüfusu artmış, 1896 yılında 265 kişiye, 1906 yılında 332 kişiye ulaşmıştır. Ertesi yıl köyü gezen Gürcü tarihçi Ekvtime Takaişvili’nin verdiği bilgiye göre köyde üç kilise bulunuyordu. Köyde yıkık kiliseye ait koç başı figürlerin ve Gürcüce yazıtın silindiği taşlar, yeni inşa edilmiş Ermeni kilisesinin inşasında kullanılmıştı. Köyün yukarısındaki kiliseden de geriye ise, sadece apsisli kuzeydoğu kısmı ve bir penceresi kalmıştı. Bu kilisenin etrafındaki mezarlık o tarihte duruyordu. Ekrek köyü 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Erzurum vilayetinin Oltu kazasına bağlı Kosor nahiyesinin köylerinden biriydi. 1940 genel nüfus sayımında aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 178 kişiden oluşuyordu Ekrek veya Egerek "yabancı kökten geldiği" için köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Sındıran olarak değiştirilmiştir. 1965 nüfus sayımına göre Sındıran köyünde 285 kişi yaşıyor ve bu nüfus içinde 87 kişi okuma yazma biliyordu. Sındıran köyünde, kayaya oyulmuş yapı kompleksi olan Agaraki Manastırı ve Lihsori Deresi kıyısındaki Leksori Manastırı dışında, üç kilisenin varlığı bilinmektedir. Rus idaresi sırasında 1907 yılında köyü gezen Gürcü tarihçi Ekvtime Takaişvili de burada üç kilise tespit etmiştir. Takaişvili’nin verdiği bilgiye göre, bu kiliselerden birinin yerine Ermeniler yeni bir kilise inşa etmişti. Eski kiliseden yuvarlak sütun ve taş üzerine oyulmuş koç başları kalmıştı. Bu kabartmalar o tarihte yeni kilisenin duvarlarında bulunuyordu. Kilisenin giriş kapısının üstüne konan taşta Gürcüce Asomtavruli yazı kazılıp silinmişti. Köyün yukarısında kesme taştan inşa edilmiş ikinci bir kilise bulunuyordu. Bu kiliseden geriye, apsisi ve penceresiyle birlikte kuzeydoğu kısmı kalmıştı. Kilisenin etrafında mezarlık bulunuyordu. Bu kilisenin üst tarafında üçüncü bir kilise daha vardı. Bu kilisenin haç planlı ve kubbeli bir yapı olduğu kalıntılarından anlaşılıyordu. Bugün bu üç kiliseden geriye hiçbir şey kalmamıştır. Coğrafya Sındıran köyü, Erzurum kentine 181km, Şenkaya kasabasına 11km uzaklıktadır. Doğususunda Doğan köy, batısında Taht güneyinde ikizpınar, kuzeyinde akşar yelkıran bulunmaktadır. Üç tarafı dağla çevrili küçük bir köydür. il ve ilçeye giden yol mahallenin içinden geçmektedir. Mahallenin kenarından küçük akarsu bulunmaktadır. Üç çeşmesi,camisi, sulu ve kuru arazisi var. Köy halkı yaz aylarında iki aylığına yaylaya göç ederler. Nüfus Kaynakça Dış bağlantılar Kategori:Şenkaya'nın mahalleleri Kategori:Erzurum tarihi Kategori:Tao-Klarceti