Sırça Kümes

[bullvar_katip]

Sırça Kümes (İngilizce: The Glass Menagerie), Tennessee Williams'ın 1944 yılında prömiyer yapan anımsama oyunu. Oyunda, Williams'ın kendisine, annesine ve zihinsel sorunlu kız kardeşi Rose'a dayanan karakterler güçlü otobiyografik unsurlar içeriyor. 26 Aralık 1944'te Chicago Halk Tiyatrosu'nda da sahnelenmeye başlanan oyun, başarılı bir başlangıç yaparak kısa sürede eleştirmen ve seyircilerden olumlu tepkiler aldı. Böylece yapımcılar 1945'te New York Eleştirmenler Birliği Ödülü'nü kazanan oyunu Broadway'e taşıdılar. Oyun metni aynı yıl Random House tarafından yayınlandı. İlk başarılı oyunu olan ve hem tiyatro çevresinde hem de halk arasında kendisine tanınırlık kazandıran Sırça Kümes'ten sonra Williams, Amerika'nın en saygın oyun yazarlarından biri olmaya devam etti. Karakterler Amanda Wingfield - Kocası tarafından terk edilmiş ve dönemin zor maddi koşulları altında iki çocuğunu büyütmeye çalışan otoriter bir kadın. Tom Wingfield - Amanda'nın oğlu. Ailesine yardımcı olmak için bir ayakkabı deposunda çalışsa da işinden memnun olmayan Tom şair olmayı hedefliyor. Yazmak için verdiği mücadele yüzünden uykudan mahrum kalmış ve sinirli biri. Ailesine bakmak zorunda olduğunun farkında olduğu için kendi hayallerinin peşinden gidemediğinden şikayetçi. Laura Wingfield - Amanda'nın kızı ve Tom'un ablası. Liseyi henüz bitirmiş ve dış dünyadan izole olmasına sebep olan zihinsel sorunlu Laura, kendisi için cam figürlerden oluşan koleksiyonuyla sembolize ettiği bir dünya yaratmıştır. Koleksiyondaki tek boynuzlu at eşsiz ve kırılgan olduğu için Laura'yı temsil ediyor. Jim O'Connor - Tom ve Laura'nın eski lise arkadaşı. Jim, Tom ile aynı ayakkabı fabrikasında nakliye memuru olarak çalışsa da eğitimini devam ettiren ve gelecekten umutlu bir karakter. Bay Wingfield - Amanda'nın kocası, Laura'nın ve Tom'un babası. Bay Wingfield, bir telefon şirketinde çalışmış ve nihayetinde 16 yıl önce ailesini terk eden yakışıklı bir adamdı. Sahnede görünmese de, Bay Wingfield sık sık Amanda tarafından anılır ve onun resmi Wingfield'ların oturma odasında belirgin bir şekilde yer bulur. Williams, bu görünmeyen karakteri, kendi babasından esinlenerek yazmıştı. Konusu Oyun, anlatıcı ve esas kahraman Tom'un, annesi Amanda ve kız kardeşi Laura'nın anısına yaptığı bir anımsama oyunu olarak seyirciye sunuluyor. Oyun hafızaya dayandığından, Tom izleyicilere, gördükleri şeyin tam olarak ne olamayabileceğine dikkat çekiyor. Oyun, 1930'larda Amerika'da geçer. Yıllar önce kocası tarafından terk edilen Amanda, St. Louis'te yıkık dökük bir apartman dairesinde iki çocuğu ile birlikte yaşamaktadır. Telefon şirketinde çalışan Bay Wingfield ailesini terk edip gittikten sonra bir kartpostal yollar. Adressiz bu kartpostalda ise sadece "Merhaba. Hoşça kalın..." yazmaktadır. Tom ailenin geçimini sağlamak için mecburen bir ayakkabı fabrikasında çalışmaktadır. İşini sevmeyen, bir edebiyat düşkünü ve sinema meraklısı olan Tom, boş vaktini sürekli sinema ve edebiyata harcamakla avunuyor. Varlıklı bir Güneyli aileden gelen Amanda, çocukları için kendi gençliğinde yaşadığı gibi bir hayat temin etmek istiyor. Eğitimini tamamlayamayan, hassas bir yapıya sahip olan ve küçükken geçirdiği hastalık yüzünden bir bacağı sakat olduğu için kendini dünyadan soyutlayan Laura ise kendini topladığı sırça koleksiyonuna vermiştir. Topladığı cam figürlerle özdeşleştirilen Laura karakteri yazarın şizofreni hastası kardeşi Rose'tan izler taşıyor. Amanda, kızının kurtuluşunu evlilikte gördüğü için, uygun bir damat adayı arıyor. Bu vesileyle Laura, Tom'un lise arkadaşı Jim ile buluşur. Eskiden beri Jim'e platonik aşık olan Laura akşam yemeğinde koleksiyonunu ona gösterir. Dans ettikleri sırada Jim yanlışlıkla koleksiyonun en önemli parçası olan tek boynuzlu atı kırsa da Laura sinirlenmez. Dans edip öpüştükleri bu gece, Jim'in nişanlısıyla görüşmesi gerektiğini söyleyip evi terk etmesiyle son bulur. Laura durum karşısında yıkılır. Annesi ise tüm bu olanlardan Tom'u mesul tutar. Oyun, olaydan kısa bir süre sonra Tom'un evi terk ettiğini anlatması ve Laura'ya hitap ettiği tiradı ile son bulur. Sahnelenmesi Broadway Tiyatrosu küçükresim|Sırça Kümes Broadway sahnesinde. (1945) Sırça Kümes yakaladığı başarının ardından 31 Mart 1945'te Playhouse Theatre tarafından Broadway'de prömiyer yaptı. Eddie Dowling ve Margo Jones'ın rejisiyle 29 Haziran 1946'ya kadar burada sahnelenen oyun, daha sonra 1 Temmuz 1946'dan 3 Ağustos 1946'daki kapanışına kadar Royale Theatre sahnesinde oynanmaya devam etti. Oyuncular Eddie Dowling - Tom Wingfield Laurette Taylor - Amanda Wingfield Julie Haydon - Laura Wingfield Anthony Ross - Jim O'Connor Türkiye'de sahnelenmesi küçükresim|sağ|200px|Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları'ndan çıkan Can Yücel çevirisinin ön kapağı Sırça Kümes, Türkiye'de 1964 yılında Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları tarafından Modern Tiyatro Eserleri Serisi kapsamında Can Yücel çevirisiyle basılmıştır. 1997 yılında Devlet Tiyatroları repertuvarına alınan oyun, Türkiye'de ilk kez 1997-98 sezonunda Yıldız Kenter'in rejisiyle İzmir Devlet Tiyatrosu'nda sahnelenmiş, ardından birçok devlet ve özel tiyatro toplulukları tarafından sahneye konmuştur. 2000 senesinde Aytuğ İzat'ın Sırça Hayvan Koleksiyonu şeklinde Türkçeye çevirdiği oyun Mitos Boyut Yayınları tarafından neşredilmiştir. Sırça Kümes'i sahnelenmeye devam eden çeşitli tiyatro toplulukları, hem Can Yücel hem de Aytuğ İzat metinlerini kullanıyorlar. Kent Oyuncuları Ekim 2002'de Kent Oyuncuları kadrosu tarafından Yıldız Kenter'in yönetmenliğinde Şinasi Sahnesi salonunda oynanmaya başlanan oyun, 2002-2003 sezonu boyunca temsil vermeye devam etmiştir. Oyuncular Yıldız Kenter - Amanda Güneş Berberoğlu / Yeşim Koçak - Laura Hakan Gerçek / Engin Hepileri - Tom Engin Hepileri / Okan Yalabık - Jim Van Devlet Tiyatrosu sol|küçükresim|200px|Van DT'da Sırça Kümes Yine 2002-2003 sezonunda Van DT'da Tolga Evren'in yönetmenliğinde sahnelenmiştir. Oyuncular Kader İlhan - Amanda Canan Erener - Laura Musa Zindan - Tom Mustafa Şen - Jim Teknik kadro Çevirmen - Can Yücel Yönetmen - T. Tolga Evren Dekor Tasarımı - Savaş Çevirel Giysi Tasarımı - Esra Selah Işık Tasarımı - İlhan Orhan Yönetmen yardımcısı - Bülent Düzgünoğlu, Mustafa Şen Eskişehir Şehir Tiyatrosu küçükresim|sağ|200px|Eskişehir Şehir Tiyatrosu'nda Sırça Kümes 2009'da Eskişehir Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatroları'nda Emre Koyuncuoğlu'nun rejisiyle sahnelenen oyun, 19 Kasım 2009'da Uluslararası Ankara Tiyatro Festivali'nde de seyirci önüne çıkmıştır. Oyuncular Sermet Yeşil - Tom Elif Melda Yılmaz - Amanda Bilge Cezayirli - Laura Murat Onbul - Jim Teknik kadro Çevirmen - Can Yücel Yönetmen - Emre Koyuncuoğlu Yönetmen yardımcısı - Korel Cezayirli Dramaturg - Sibel Arıcan Sanat yönetmeni - Mete Ayhan Dekor - Adnan Öngün Kostüm tasarımı - Tülay Kale Müzik - Çiğdem Borucu Antalya Devlet Tiyatrosu sol|küçükresim|200px|Antalya DT'da Sırça Kümes 2010-11 sezonunda Antalya DT'da Barış Eren'in yönetmenliğinden oynanan oyun, 2011'de Devlet Tiyatroları'nın düzenlediği 27 Mart Dünya Tiyatro Günü etkinliği kapsamında Haşim İşcan Kültür Merkezi Sahnesi'nde seyirciyle buluştu. Oyuncular Süheyla Çöllü - Amanda Gökhan Tüzün - Tom Gözen Müftüoğlu - Laura Selim Bayraktar - Jim Teknik kadro Çeviren - Can Yücel Yönetmen - Barış Eren Yönetmen yardımcısı - Meltem Gülenç Dekor - Yıldız İpeklioğlu Kostüm tasarımı - Günnur Orhon Işık tasarımı - Namık Gürsoy Ankara Devlet Tiyatrosu sağ|küçükresim|200px|Ankara DT'da Sırça Kümes Sırça Kümes, 2011-2012 sezonunda Jason Hale yönetiminde Ankara DT'de sahnelenmeye başladı. Amerikalı yönetmen oyun için şunları söyledi: Sırça Kümes’i yönetmeyi seçmemdeki etken, Williams’ın özgün fikirlerini Türk seyircisiyle paylaşma isteğim oldu. Bunun için ‘anı oyunu’ olan eserin genelinde daha dışavurumcu bir sahne ve ışık tasarımı, Williams’ın önermiş olduğu projeksiyon görüntüleri ve metinlerini kullandım. Williams'ın 100. doğum gününe denk getirilerek 4 Ekim'de Şinasi Sahnesi'nde prömiyer yapan oyun, 2012-2013 sezonunda da sahnelenmeye devam etti. Ayrıca oyun, 10. Kıbrıs Tiyatro Festivali kapsamında, 11 Eylül'de Yakın Doğu Üniversitesi Atatürk Kongre ve Kültür Merkezi'nde seyirci önüne çıktı. Gülin Ersoy oyundaki performansıyla, 2012'de altıncısı verilen Baykal Saran Tiyatro Ödülü'nü, Meltem Keskin ise 3. Sadri Alışık Anadolu Tiyatro Oyuncu Ödülleri'nde Yılın En Başarılı Kadın Oyuncusu ödülünü kazandı. Oyuncular Orhan Özyiğit - Tom Gülin Ersoy - Laura Meltem Keskin Bayur - Amanda İrfan Kılınç - Jim Teknik kadro Çeviren - Can Yücel Yöneten - Jason Hale Dekor tasarımı - H. Güven Öktem Kostüm tasarımı - İnci Kangal Işık tasarımı - Yakup Çartık Yönetmen yardımcısı - Çağman Pala Asistan - İrfan Kılınç İstanbul Şehir Tiyatroları 200px|küçükresim|sol|İstanbul Şehir Tiyatrosu'nda Sırça Hayvan Koleksiyonu 23 Şubat 2015'te İstanbul Şehir Tiyatroları'nda Sırça Hayvan Koleksiyonu ismiyle Yıldırım Fikret Urağ'ın rejisinde sahnelenmeye başladı. Prömiyerini Harbiye Muhsin Ertuğrul Sahnesi'nde yapan oyun, 2015-16 sezonu boyunca izleyiciyle buluşmaya devam etti. Oyuncular Sevil Akı - Amanda Edip Tepeli - Tom Ayşecan Tatari - Laura Tanju Girişken - Jim Teknik kadro Çeviren - Atyuğ İzat Yönetmen - Yıldırım Fikret Urağ Genel sanat yönetmeni - Erhan Yazıcıoğlu Dekor ve ışık tasarımı - Cem Yılmazer Kostüm tasarımı - Nihal Kaplangı Yönetmen yardımcıları - Sevinç Erbulak, Hüseyin Tuncel, Yağmur Damcıoğlu, Alp Tuğan Taş New York Sanat Akademisi Sırça Hayvan Koleksiyonu ismiyle Kasım 2016'da New York Sanat Akademisi topluluğu tarafından Onur Atacan'ın rejisiyle sahneyelenmeye başlandı. Oyuncular Ceren Soylu Fulden Akyürek Onur Atacan Serkan Şakir Teknik kadro Çeviren - Can Yücel Yönetmen - Onur Atacam Reji asistanı - Meriç Şahin Manisa Şehir Tiyatrosu 11 Şubat 2017'de Manisa Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatrosu'nda prömiyer yapan oyun 28 Ekim'de Adana Şehir Tiyatrosu'nun düzenlediği 4. Şehir Tiyatroları Buluşması etkinliğinde, 12 Aralık'ta ise 6. Uluslararası İzmir Tiyatro Festivali'nde sahne aldı. Aytuğ İzat'ın çevirip, Tayfun Şengöz'ün yönettiği oyunda Servet Şencel, Harun Ovagülü, Ayşe Türel ve Batuhan Nil rol aldı. Alanya Belediye Tiyatrosu Oyun, Nisan 2017'de Alanya Belediye Tiyatrosu'nda Murat Atak'ın yönetmenliğinde Sırça Biblolar adıyla sahnelenmeye başladı. Babür Nutku'nun çevirdiği oyunda Esra Tığlı Kutertan, Nilay Kara, Burak Kaya ve Fırat Onur Deniz rol almıştır. TiyatroMuz TiyatroMuz tiyatro topluluğu sahnelenen, 13 Ocak 2018'de L'Avare Sahne'de prömiyer yapan Sırça Hayvan Koleksiyonu'nun kadrosu aşağıdaki gibidir: Oyuncular Zeynep Deniz Sevim - Amanda Cihan Demir -Tom Hakan Duran - Jim Gözde Melis Yapmış - Laura Teknik ekip Yönetmen - Alper Yahşi Sahne amiri - Zeynep Atasoyu Sahne amiri yardımcısı - Özge Burcu Şahan Işık - Cem Neftçi Ses - Barış Naibgil İstanbul Temaşa Tiyatrosu küçükresim|sol|200px|İstanbul Temaşa Tiyatrosu'nda Sırça Hayvan Koleksiyonu 2017 yılının Ekim ayında İstanbul Temaşa Tiyatrosu topluluğu tarafından sahnelenmeye başlanan Sırça Hayvan Koleksiyonu, hâlâ sahnelenmeye devam ediyor. Oyuncular Uğur Kanbay Kübra Bayraktar Ilgın Arslan Yunus Esk Teknik kadro Çevirmen - Aytuğ İzat Yönetmen - Uğur Kanbay Bursa Devlet Tiyatrosu sağ|küçükresim|200px|Bursa DT'da Sırça Kümes 21 Eylül 2021'de Bursa DT'da Şahin Ergüney yönetmenliğinde sahnelenmeye başlanmıştır. Oyuncular Hatice Sezer - Amanda Ufuk Şener - Tom Öykü Esendemir Örük - Laura Cem Hamza Çanakoğlu - Jim Teknik kadro Çeviren - Can Yücel Yöneten - Şahin Ergüney Dekor Tasarımı - Murat Gülmez Kostüm Tasarımı - Esra Selah Işık Tasarımı - Yüksel Aymaz Müzik - Dengin Ceyhan Koreografi - İhsan Bengier Dramaturji - Mine Acar Yönetmen Yardımcısı - Işıl Öztürk Sehlikoğlu Asistan - Zeynep Yılmaz Kaynakça Dış bağlantılar Sırça Kümes'in sahne sahne geniş özeti Museum of the City New York'ta 1945 temsilinden fotoğraflar Devlet Tiyatroları repertuvarında Sırça Kümes Eskişehir Şehir Tiyatrosu'nda Sırça Kümes Antalya Devlet Tiyatrosu'nda Sırça Kümes Ankara Devlet Tiyatrosu'nda Sırça Kümes Kategori:Tennessee Williams oyunları Kategori:Amerika Birleşik Devletleri tiyatro oyunları Kategori:Broadway tiyatrosu oyunları Kategori:1944 tiyatro oyunları Kategori:Sinemaya uyarlanmış Amerika Birleşik Devletleri oyunları