Sirvart Kalpakyan Karamanuk

[bullvar_katip]

Sirvart Kalpakyan Karamanuk (, 1 Aralık 1912, Kostantiniyye – 20 Ekim 2008, İstanbul), Türkiye Ermenisi besteci, piyanist ve akademisyen. İlk yılları ve eğitimi Sirvart Kalpakyan Karamanuk, 1 Aralık 1912 tarihinde anne ve baba tarafı aslen Kayserili olan bir ailenin beş çocuğundan en küçüğü olarak Osmanlı İmparatorluğu'nun başkenti Konstantiniyye'nin Üsküdar semtinde doğdu. Henüz beş yaşında ablası Armine ile birlikte piyano dersleri almaya başladı. İlk öğrenimini Bakırköy'deki Dadyan Ermeni Okulunda, orta okulu ise Esayan Ermeni Okulunda tamamladı. Daha sonra Budapeşte ve Viyana’daki ağabeylerinin yanında tüm klasik müzik etkinliklerini, en usta müzisyenlerden dinleme fırsatı buldu. Şimdiki adı İstanbul Üniversitesi Devlet Konservatuvarı olan İstanbul Belediye Konservatuarından 1939 yılında mezun oldu. Konservatuvarda; piyano, müzik teorisi, müzik tarihi gibi dersler aldı ve Stepan Papelyan, Liko Amar, Cemal Reşit Rey, Ahmet Adnan Saygun ve Ferdi Ştatzer'in de bulunduğu bir çok müzisyenle çalışma fırsatı buldu. Hocalarının tavsiyesi üzerine özel kompozisyon dersleri de aldı ve kısa süreliğine Lazare Lévy ve Fransız besteci Jean Roger-Ducasse ile çalıştı. Kariyeri Sirvant Karamanuk ilk bestesini 1940'da piyano için yazdı. Beste yazımı konusunda kendisini geliştiren sanatçı, bir çok şarkı, koral çalışmalar, koro ve orkestra için büyük boyutlu eserler besteledi. Bu eserler arasında ilk akla gelenler Ahtamar isimli senfonik şiir ile Ermeni şair Bedros Turyan'ın şiirlerinden bestelediği şarkılardır. Karamanuk tüm bu çalışmalarının yanında çocuklar için bir operet, çeşitli çocuk şarkıları ve yaylı çalgılar için çeşitli eserler besteledi. Ayrıca litürjik ilahilerin bazılarının aranjmanını yaptı. Karamanuk'un besteleri ve eserleri birçok ülkede seslendirildi ve seçkin solist ve topluluklar tarafından kaydedildi. 1999 yılında Ermenistan'ın başkenti Erivan'aki Aram Haçaturyan Evi-Müzesi ve Aram Haçaturyan Konser Salonunda tamamen onun bestelerine ayrılmış konserler düzenlendi. 2004 yılında, Karamanuk'un kendi adını taşıyan senfonik şiirine dayanan Ahtamar adlı bir film, Erivan Moskova Sineması'nda gösterime girdi. Sirvant Karamanuk'un bestelerinin partisyonları Charents Edebiyat ve Sanat Müzesi, Amerika Ermeni Hayırseverler Genel Birliği ve Türkiye Ermeni Öğretmenler Derneği tarafından yayımlandı. Amerika Birleşik Devletleri, Avrupa ülkeleri, Sovyetler Birliği ve Ermenistan’da sayısız konserler verdi, 200'ün üzerinde bestesi plak ve CD’lerde yayınlandı. Bu konserler vasıtasıyla "Akh Tamar" adlı bestesini tüm dünyaya tanıtma şansını yakaladı. Tüm Ermeniler Katolikosu I. Vazgen ve Kilikya Katalikosu I. Aram tarafından berat ile ödüllendirilen Karamanuk, ayrıca Türkiye Ermenileri Patriği II. Mesrob Mutafyan tarafından liyakat nişanı tevcih edildi. Özel hayatı ve ölümü Sirvart Karamanuk, M.S. 908–1021 yılları arasında Van çevresinde hüküm süren Ermeni Vaspurakan Krallığı'na hükmeden ve Akdamar Adasındaki Surp Haç Kilisesini yaptıran Kral Gagik Ardzruni'nin 36. kuşaktan torunudur. İş insanı Kevork Karamanukyan ile evlenen Sirvant Karamanuk'un hiç çocuğu olmadı. Piyanist ve plak yapımcısı Şahan Arzruni'nin teyzesidir. Yurtdışından aldığı tüm tekliflere karşın son yıllarını yaz aylarında Kınalıada'da geçirmeyi tercih etti. Felç geçiren Karamanuk, bir süre tedavi gördüğü Surp Pırgiç Ermeni Hastanesi'nde 20 Ekim 2008 tarihinde 95 yaşında hayatını kaybetti. 25 Ekim'de Beyoğlu Üç Horan Ermeni Kilisesi'nde düzenlenen cenaze töreninin ardından Şişli Ermeni Mezarlığı'na defnedildi. 2007 yılında Ermeni müzikolog Araksi Saryan-Harutunyan tarafından kaleme alınan "Müzik İçin Seçilmiş Bir Hayat, Sirvart Karamanuk'un Yaşamı ve Eserleri" adlı Ermenice-İngilizce biyografi kitabı yayımlandı. 2015'te Artür Bağdasaryan'ın yazdığı ve Türkiye Ermenileri Patrikliği tarafından yayımlanan "Megheti (Melodi): Sözleri ve notalarıyla Ermenice şarkılar" adlı kitap, Ermeni alfabesinin bulunuşunun 1600. yılına ve Sirvart Karamanuk'un doğumunun 100. yılına adandı. Besteleri Vokal-orkestra Ախթամար • Akhtamar • (Akhtamar), 1969 Գարնան առաւօտ • Karnan aravod • (Bir bahar sabahı), 1969 Երգ Պետրոս Դուրեանի • Yerk Bedros Turyani • (Bedros Turyan'ın şarkısı), 1972 Vocal (solo) Տէ՛ր, ես քեզմէ ուզեցի • Der, yes kezme uzetsi • (I beseeched you, O Lord), 1946 Եարճան • Yar, jan • (Beloved), 1946 Նէ • Ne Ի՞նչ կ՚ըսեն • Inch gısen? Սիրերգ • Sirerk Այնքան շատ • Aynkan shad Սիրտ ունենք, սէր չունենք •Sird unenk, ser chunenk Հոգիս • Hokis Երեք կոչերը • Yerek gocherı Ինչ անեմ որ հաւատաս • Inch anem vor havadas Նամակ • Namag Օրօրոցի մօտ • Ororotsi mod Սիրտը • Sirdı Ես որ մեռնեմ • Yes vor mernem Անանուն • Ananun Սիրերգ • Sirerk Սէր • Ser Մի՛ մերձենար յիս • Mi mertsenar his Կոյսը • Guysı Ողջակէզ • Voghchagez Սաղմոս • Saghmos Օրօր • Oror Երջանկութիւն • Yerchangutyun Սպասում • Sbasum Սէր անայլայլ • Ser anaylayl Բանաստեղծութիւն • Panasdeghdzutyun Ներբող Դուրեանի • Nerpogh Turyani Երկնէր երկին եւ երկիր • Yergner yergin yev yergir Եկէսցէ • Yegestse Ես որ մեռնեմ • Yes vor mernem Վերջալոյսին դէմ • Verchaluysin tem Աշնանային • Ashnanayin Եթէ • Yete Անտուն գիշերներ • Andun kisherner Օտա՜ր, ամայի՜ • Odar, amayi Կ՚ուզես լինեմ վշտի ցօղեր • Guzes linem vshdi tsogher Փափաք • Papak Ես սիրեցի • Yes siretsi Մայիսեան վարդեր • Mayisyan varter Բարի երկինք (երգաշար) • Pari yergink Սիրել վերջին շունչով • Sirel verchin shunchov Ինչ աղուոր է • Inch aghvor e Գարուն • Karun Գարունն եմ ես • Karun n'em es Երեսդ վառի • Yerest vari Օրէ օր • Ore or Իրիկունը վերջին • Irigunı verchin Ամէն գիշեր • Amen kisher Խօսք առ բանաստեղծութիւն • Kosk ar panasdeghdzutyun Մայրամուտ • Mayramud Հեգնանք • Heknank Սուրբին աղօթքը • Surpin aghotkı Անգամ մը միայն • Ankam mı miayn Մայր • Mayr Սուտ կամ իրաւ • Sud gam irav Մի՛ դպիք • Mi tbik Վերյիշում • Verhishum Կապոյտ ու դալար • Gabuys u talar Սպասում • Sbasum Խաղը կեանքի • Khaghı gyanki Սկսիլ • Sgsil Քառասմբակ սէրերով • Karasmpag sererov Գայլին մահը • Kaylin mahı Հայաստան ասելիս • Hayasdan aselis Վոգալիզ • Vokaliz Երազներ իմ կորած • Yerazner im goradz Vocal (düet) Կոյսի հոգի • Guysi hoki (Bakirenin ruhu) Հովուերգութիւն • Hovverkutyun Խարխափում • Kharkhapum Առաւօտ • Aravod (Sabah) Koro (dinsel) Սուրբ Աստուած • Surp Asdvadz • (Kutsal Tanrı) Ճաշու շարական (ԱՁ, ԲՁ, ԳՁ, ԴՁ, ԱԿ, ԲԿ, ԳԿ, ԴԿ) • Jashu sharagan • (Sekiz Synaxis İlahisi), 1968 Ի Սբ. կոյսն Հռիփսիմէ • I Surp guysn Hripsime • (Kutsal Bakire Rhipsime'ye), 1973 Koro (seküler) Պագնեմ զքո լայն ճակատ • Baknem zko layn jagad • (Temiz Alnınızı Öpmeme İzin Verin), 1956 Գարուն-Պարերգ • Karun/Barerk Հունձք կը ժողվեմ • Huntsk gı zhoghvem • (Hasat), 1961 Անի • Ani • (Ani) Դժար տարի • Tzhar dari • (Zor yıl), 1969 Ճան իմ յա՜ր • Jan im yar Սի՛րտս երկինք է • Sirds yergink e • (Kalbim Gökyüzü Kadar Geniş), 1975 Բինկէօլ • Bingoel • (Bingöl), 1975 Արեւի պէս սիրուն • Arevi bes sirun (Güneş kadar güzel) Ծամերդ հուսել • Dzamert husel Ճան իմ եար • Jan im yar Արամ Խաչատրեան • Aram Khachadryan Մի՛ երկնչիր, հօտ փոքրիկ • Mi yergnchir hod pokrig • (Korkma, Küçük Sürü), 1989 Սիրոյ աղջիկ • Siro aghchig Սուրբ Գեղարդ • Surp Keghart • (Kutsal Geghard), 1993 Երեսդ վառի • Yerest vari • 1997 Սուրբ Մեսրոպ • Surp Mesrob • 2003 Koro (seçme parçalar) Էսաեանի քայլերգ • Esayani kaylerk Գարակէօզեանի քայլերգ • Karagoezyani kaylerk Կոմիտասի քայլերգ • Gomidasi kaylerk Է.Ս.Մ. 25-ամեակի քայլերգ • Esayan sanuts miutyan 25-amyagi kaylerk • Դպրեվանքի քայլերգ • Tbrevanki kaylerk • 1987 Ձօն՝ Դպրոցասէրցի մանուկներուն • Tson Tbrotsasertsi manugnerun • 1994 Վիէննայի քայլերգ • Viennayi kaylerk • 1995 Զուարթնոցի քայլերգ • Zvartnotsi kaylerk • 1996 Թարգմանչաց վարժարանի քայլերգ • Tarkmanchats varzharani kaylerk • 2006 Ձօներգ՝ Հայկ եւ Անժէլ Արսլանեաններուն • Tsonerk Hayg yev Anzhel Arslanyannerun • 2007 Ազգային հիւանդանոցի քայլերգ • Azkayin hivantanotsi kaylerk • 2007 Սուրբ Յակոբ հիւանդանոցի քայլերգ • Surp Hagop hivantanotsi kaylerk • 2008 Kaynakça Kategori:1912 doğumlular Kategori:İstanbul doğumlu müzisyenler Kategori:İstanbul Üniversitesi Devlet Konservatuvarında öğrenim görenler Kategori:Ermeni asıllı Türk müzisyenler Kategori:Ermeni besteciler Kategori:Türk piyanistler Kategori:Osmanlı Ermenileri Kategori:2008 yılında ölenler Kategori:Şişli Ermeni Mezarlığı'na defnedilenler