SM UB-14

bullvar_katip · 28 Mayıs 2024

SM UB-14, Alman İmparatorluğu'na ait UB I tipi bir denizaltıdır. Bir dönem Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nda da görev yapan denizaltı, bu dönemde SM U-26 adını taşımıştı. Bremen'deki AG Weser tersanesinden 15 Ekim 1914'te sipariş edilmesinin ardından 9 Kasım'da kızağa konuldu ve 23 Mart 1915'te denize indirildi. 27,89 m uzunluğundaki denizaltının su altı ve su yüzeyindeki deplasmanları sırasıyla 127 ve 141 tondu. Pruvasındaki iki torpido tüpünde birer adet 450mm'lik torpido taşımasının yanı sıra güvertesinde bir adet 8mm'lik makineli silah bulunuyordu. İnşasının ardından UB-14, parçalara ayrılarak trene yüklendi ve Pula Limanı'na getirilerek yeniden monte edildi. Burada denize indirildi ve Mart 1915'te UB-14 adıyla İmparatorluk Donanması'nda, Üsteğmen Heino von Heimburg komutasında göreve başladı. Ancak Almanya ve İtalya henüz I. Dünya Savaşı'na girmediğinden, kâğıt üstünde Avusturya-Macaristan Donanması emrinde tutuldu. Denizaltı, Alman komutan ve mürettebatıyla Pola Filotillası'nda görev yaptı. Adriyatik Denizi'ndeki ilk devriye görevinde, İtalyan zırhlı kruvazörü Amalfiyi 7 Temmuz 1915'te torpidoyla batırdı. Aldığı emir üzerine aynı ay İstanbul Filotillası'na katılmaya giderken Ege Denizi'nde Britanya yolcu gemisi Royal Edwarda rastlayan denizaltı, bu gemiyi de torpido saldırısıyla batırdı. Sonrasında taarruz ettiği Southlande ağır hasar verirken gemi mürettebatında can kaybına yol açtı. İstanbul Filotillası'na katılan UB-14, Kasım 1915'te, Marmara Denizi'nde Britanya denizaltısı E20yi batırdıktan sonra Karadeniz'de devriye görevi yapmakla görevlendirildi. Savaşın sonuna kadar kaldığı bu görevde üç gemi batırdı. Savaş sona erdiğinde Sivastopol'da silahsızlandırılmasının ardından, Kasım 1918'de şehirden kaçmanın bir yolunu buldu. Daha sonra Malta'da terk edildi. Enkazı dalgıçlar tarafından bulundu ve pervanesindeki işaretler sayesinde geminin kimliği tespit edilebildi. 1920 yılında hurdaya çıkarıldı. UB-14 kariyeri boyunca 22 devriye görevine çıkmış olup 1-24 Temmuz 1915 tarihleri arasında Pola Filotillası'nda, 24 Temmuz 1915-11 Kasım 1918 tarihleri arasında ise İstanbul Filotillası'nda görev yaptı. Bu görevler boyunca toplam 14.335 tonluk beş gemi ve bir denizaltı batırırken bir gemiye de ağır hasar vermişti. Tasarımı Alman kuvvetlerinin I. Dünya Savaşı başlarında Fransa'nın Manş Denizi kıyılarındaki taarruzları esnasında, İmparatorluk Donanması denizaltılarının Flandre açıklarındaki sığ, dar ve girintili kıyılarda kullanılmaya uygun olmadığı görüldü. Bu eksikliği gidermek için Ağustos 1914 ortalarında, Proje 34 olarak tanımlanan bir proje uygulamaya konuldu. Proje, demir yoluyla parçalar halinde operasyon limanına taşınabilecek ve orada kısa sürede monte edilebilecek görece küçük bir seri denizaltı (UB I tipi) üretme girişimiydi. Bu denizaltıların demir yoluyla taşınabilir olmasının istenmesi, sınırlı büyüklükte olmaları zorunluluğunu getiriyordu. Bu sınırlamalara göre üretilen denizaltıların boyları 28 m, ağırlıkları ise 125 ton civarında olmalıydı. Ayrıca iki torpido tüpü gibi bir sınırlama da vardı. UB-14; 27,89 m boyunda, 3,20 m genişliğinde ve 3 m yüksekliğindeydi. Motorlar ise su yüzeyinde hareket için bir Körting dört silindirli 60 beygir gücünde dizel motor, su altında hareket için ise 120 beygir gücünde bir elektrik motoru şeklindeydi ve her iki motor da tek bir pervane şaftına bağlıydı. Dizel motorun su yüzeyinde sağladığı azami hız 7,45 knot, elektrik motorunun su altında sağladığı azami hız ise 6,24 knottu. Denizaltının menzili ortalama hızlarla su yüzeyinde 1.500, su altında ise bataryaların olanak vereceği menzil 45 deniz miliydi. Dalabileceği azâmî derinlik olan 50 m'ye 33 saniyede inebilirdi. İki torpido tüpünde 450mm çaplı birer torpido taşıyan UB-14ün güvertesinde ise 8mm'lik bir makineli silah bulunuyordu. Standart mürettebatı bir subay ve 13 erdi. Denize indirilişi ve göreve alınışı UB-9 ve UB-15 ile birlikte, planlamanın başlamasından iki ay sonra Bremen'deki AG Weser tersanesinden 15 Ekim 1914'te sipariş edildi. Bu üç denizaltı, bu seriden üretilmesi planlanan yedi denizaltı arasındaydı. 9 Kasım'da kızağa konan UB-14, 23 Mart 1915'te denize indirildi. UB I tipindeki denizaltıların çoğu, görev yapacakları limanlara demir yoluyla taşınmış, orada bir araya getirilerek denize indirilmiş ve denemeleri yapılmıştı. Her denizaltı, ortalama on beş parça hâlinde sekiz vagona yükleniyordu. Bu tip denizaltıları demir yoluyla nakletmek, bazı parçaların yolda hasar görmesine de neden olmuştu. UB Ilerin ulaştıkları limandaki montaj işlemleri genellikle iki ya da üç haftayı alıyordu. Monte edilmelerinin ardından denizaltılar, bu limanlardan çeşitli faaliyetlerde bulundular. Ancak UB-14, bu serinin kullanılmasının amaçlandığı denizler dışında görevlendirilmiş bir modeldi. Komutanlığına Üsteğmen Heino von Heimburg'un atandığı denizaltı, demir yolu üzerinden Avusturya'nın Adriyatik Denizi kıyısındaki üssü Pula Limanı'na nakledildi ve buraya 12 Haziran'da ulaştı. İtalya Krallığı, İtilaf Devletleri yanında savaşa girip Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'na savaş ilan ettikten sonra dahi, Adriyatik Denizi'nde Avusturya-Macaristan Donanması duruma hâkimdi. Fransız Donanması'na bağlı gemiler Otranto'dan Adriyatik'e girmemeyi, ablukada kalmayı tercih ediyorlardı. Ancak Avusturya Donanması'nda az sayıda denizaltı bulunması, Almanya'nın denizaltı yönünden bölgeyi desteklemeye karar vermesinde etkili oldu. Mayıs ayından itibaren küçük denizaltılar demir yoluyla, büyükler ise Atlantik üzerinden Pula Limanı'na gönderildi. [[Dosya:Heino von Heimburg.jpg|küçükresim|sağ|180px|Heino von Heimburg]] Montajı tamamlanan UB-14, 1 Temmuz'da Alman Pola Filotillası'na katıldı ve bir süre sonra ilk devriye görevine çıktı. Bir süredir Venedik'te bulunan İtalyan zırhlı kruvazörlerine, İtalyan sahillerine karşı olası Avusturya saldırılarını yıldırmak için 6-7 Temmuz gecesinde bir cebri keşif görevi verilmiştir. Buna göre gerek görülürse, düşmanın gücünü ve kararlılığını anlamak için çatışmaya da girilecekti. İtalyan kuvvetleri 7 Temmuz sabahının erken saatlerinde geri çekilirken, UB-14 Venedik'in yaklaşık olarak 20 deniz mili açığında bulunuyordu. Şafakta İtalyan zırhlı kruvazörü Amalfinin rotası UB-14ün taarruz menzili içine düştü ve denizaltı tarafından torpido saldırısına uğradı. İskele tarafına yan yatmaya başlayan Amalfi, mürettebatından 67 kişiyle birlikte 30 dakika içinde battı. Bu sırada UB-14 de herhangi bir şekilde hasar görmeden o çevreden uzaklaşmıştı. Diğer taraftan Amalfi, 10.118 tonluk bir gemi olarak, I. Dünya Savaşı sırasında u-botlar tarafından batırılan büyük gemilerden biri oldu. Ağustos 1914'te I. Dünya Savaşı'nın patlak vermesiyle İtalya, İtilaf Devletleri'ne savaş ilan eden Üçlü İttifak'a katılmayı kabul etmeyerek tarafsız kalmayı tercih etti. Fakat Birleşik Krallık ve Fransa'nın baskılarıyla tutumunu değiştirerek savaştan sonrası için vaat edilen toprak kazanımları hesabıyla 26 Nisan'da Londra Paktı'nı imzaladı. Bu antlaşmayla İtalya Üçlü İttifak'a katılmamayı, tersine savaş ilan etmeyi kabul etmişti. İlk başta sadece Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'na savaş ilan edildi, çünkü Almanya ile İtalya'nın savaşı gerektirecek bir durumu yoktu. Bu durumda Adriyatik'te ve Akdeniz'de görev yapan tüm Alman denizaltıları Avusturya-Macaristan Donanması'na devredilerek bu bayrağı kullanmaya başladılar. Bu durum özellikle İtalyan gemilerine saldıracakları zaman için geçerliydi. UB-14ün adı da U-26 olarak değiştirildi. Gerçekte ise hâlen tümüyle Alman denizaltısıydı. Ege Denizi [[Dosya:HMT Royal Edward.jpg|küçükresim|sağ|250px|Royal Edward]] Enver Paşa ve diğer Osmanlı liderleri, Gelibolu Yarımadası ve Çanakkale Boğazı girişi açıklarında Osmanlı mevzilerini top ateşine tutan Birleşik Filo'ya karşı, müttefikleri Almanya ve Avusturya'dan denizaltı gönderilmesini talep etmişti. Alman Yüksek Komutanlığı bu isteğe olumlu yanıt verirken; UB-14e, İstanbul'da teşkil edilen İstanbul Filotillası'na katılmasını emretti. Böylece UB-14; UB-7, UB-8, UC-14, UC-15 ve U-21 ile aynı birliğe katıldı. Denizaltının menzili yakıt ikmali yapabileceği ilk liman olan Bodrum'a kadar bile uzanmadığından Pula Limanı'ndan bir Avusturya destroyerinin yedeğinde olarak 15 Temmuz 1915 günü hareket etti. Girit açıklarında jiroskopta ve özellikle motorda ortaya çıkan arıza, denizaltıyı hareketsiz bıraktı. Ancak gemideki teknik ekip tarafından geçici olarak onarım yapılmasının ardından, bu şekilde 24 Temmuz'da Bodrum Limanı'na yanaştı. Onarım için İstanbul'dan bir teknik ekip gönderilmesi gerekti. Bu ekip ve teknik donanımları demir yolu ve bir yerden sonra deve sırtında yolculuk ederek Bodrum'a ulaştılar. Denizaltı, onarımından sonra 13 Ağustos'ta Bodrum Limanı'ndan Çanakkale'ye gitmek üzere İstanbul'a gitmek üzere denize açıldı. İstanköy adasını geçtikten hemen sonra, On İki Ada'ya bağlı bir ada olan Kandelioussa civarında von Heimburg bazı olası hedefler gördü. İlk belirlenen gemi, Gelibolu'dan İskenderiye'ye gitmekte olan bir Britanya hastane gemisi Soudandı. Von Heimburg, geminin bir hastane gemisi olduğunu görünce hedef almaktan vazgeçmişti. Belirlediği ikinci gemi olan Kanada bandıralı transatlantik Royal Edward, asker nakli için kullanılmaktaydı. Üstelik refakatinde bir eskort yoktu. Royal Edward, İskenderiye'den Gelibolu'ya, Çanakkale Savaşı'nın kara harekâtlarının başlamasıyla birlikte çıkarılmış olan Britanya 29. Tümen'ine takviye kuvvet taşımaktaydı. Gemide bir de sıhhiye grubu vardı. Von Heimburg, Kandelioussa'nın altı mil kadar batısında iki torpidosundan birini bir deniz mili mesafeden ateşledi. Torpido, Royal Edwardın kıç tarafında infilak etti ve tekne, altı dakika içinde yolcuların büyük bir bölümüyle birlikte sulara gömüldü. Soudan ve diğer gemiler bazı kişileri kurtarmayı başarsa da can kayıpları yaşandı. James Wise ve Scott Baron'a göre gemi mürettebatı 220 kişi olup, yolcu olarak ise 31'i subay olmak üzere 1.336 asker vardı. Toplam 1.587 kişilik nüfusa sahip olan geminin batması sırasında 935 kişi hayatını kaybetmişti. Ölenlerin sayısı A. J. Tennent'a göre 132, Robert Hendrickson'a göre 1.386, Martin Gilbert'e göre ise 1.865'ti. Yakında bulunan iki Fransız muhribinden kurtulmaya çalışırken UB-14ün pusulası yeniden arıza yaptı. Bu nedenle Bodrum Limanı'na dönmek zorunda kalan denizaltı, 15 Ağustos sabahı limana girdi. Diğer taraftan Royal Edward da 11.117 tonluk bir gemi olarak I. Dünya Savaşı sırasında u-botlar tarafından batırılan büyük gemiler arasında yer almaktadır. [[Dosya:HMT Southland after torpedo hit September 1915.jpg|küçükresim|200px|sol|2 Eylül 1915'te UB-14 tarafından vurulmasının ardından Southland]] UB-14, onarım tamamlandıktan sonra yeniden denize açıldı. Bu yolculuk sırasında 2 Eylül sabahı saat 09.51'de Limni adasının yaklaşık olarak 30 deniz mili güney-güneybatısındaki Bozbaba adası yakınlarında askerî birlik yüklü bir gemi tespit etti. Von Heimburg, kalabalık bir ANZAK birliğini Gelibolu'ya taşıyan Britanya yolcu gemisi Southlande bir torpido saldırısında bulundu. Torpido Southlandin sancak baş omuzluğunda infilak ederken, tekne derhal sancak tarafına yatmaya başladı. Güvertedekiler filikalarla gemiyi terk ederken, gönderilen ikinci torpido az farkla gemiyi ıskaladı. Civardaki Britanya deniz uçağı taşıma gemisi olarak kullanılan Ben-my-Chree bölgeye geldi ve sudan yaklaşık 700 kişiyi kurtardı. Hastane gemisi Neuralia da önemli sayıda askeri kurtarmıştır. Southlande, mürettebata yardım etmesi için 40 gönüllü çıkarıldı. Gemi, Ben-my-Chreenin yedeğinde Limni sahiline kadar çekilerek batmaktan kurtarılırken olayda kırktan fazla kişi yaşamını yitirmiştir. Gemi ağır hasar görmüş olmasına karşın onarıldı ve daha sonra yeniden hizmete alındı. UB-14ün ilk hedefi gibi Southland de u-botlar tarafından vurulan büyük tonajlı gemiler arasında yer almaktadır. Böylece von Heimburg komutasındaki denizaltı, Akdeniz'deki ilk üç saldırısında da yüksek tonajlı üç gemiden ikisini batırmayı, birine ise büyük hasar vermeyi başardı. Southland saldırısının ardından UB-14te de bir arıza baş gösterdi. İstanbul'a gitmeden önce Çanakkale Limanı'na yanaşan denizaltı, burada onarım gördü. Onarımdayken, 4 Eylül'de Çanakkale Boğazı'na giren Britanya E7nin Nara Burnu açıklarında denizaltı ağ engeline takılmış olduğu haberi geldi. Von Heimburg ve birkaç adamı, bir tekneyle denizaltının belirlendiği bölgeye, Türk denizcilerinin çabalarına yardımcı olmak üzere geldi. Ağa bağlı birkaç mayın patlatıldıysa da ağda kullanılan mayınlar sahile uzanan kablolara bağlı, elektrik gerilimiyle patlatılan cinsten olduğundan bundan bir sonuç elde edilemedi. Bunun üzerine von Heimburg ve ekibi, bir metal sesiyle karşılaşana kadar suyu çekülle taradılar. Bunun üzerine, E7nin saptanan yerinde suya su bombaları bırakıldı. Bu su bombalarının yakında patlaması üzerine E7nin komutanı yüzeye teslim olma emri verdi. Von Heimburg ve ekibi hızla bölgeden uzaklaşırken, Osmanlı sahil bataryaları da kaçmaya çalışan denizaltıya ateş açtılar. Birçok kaynakta E7nin Osmanlı sahil bataryalarının ateşi sonucunda battığı ifade edilmektedir. Karadeniz'de birinci görevlendirilişi küçükresim|sağ|150px|UB-14 İstanbul'dayken Çanakkale'de onarımı tamamlanan denizaltı, buradan İstanbul'a hareket etti. Daha sonra, 3 Ekim'de görevlendirildiği Karadeniz'de devriye görevine başladı. Bu devriye görevi sırasında UB-14, Sivastopol'un yaklaşık 15 deniz mili kuzeybatısında Katja adlı 474 tonluk Rus gemisini 7 Ekim'de, Rusya'nın bir deniz üssü ve tersane merkezi olan Herson'un 24 deniz mili güneyinde el konulmuş olan Belçika gemisi Apscheron'u 8 Ekim'de torpilledi. İstanbul'a 19 Ekim'de dönen UB-14, Karadeniz'deki ikinci seferi için hazırlandı. Ancak hazırlıkların tamamlanmasından bir süre önce Karadeniz'den alınarak Marmara Denizi'nde görevlendirildi. Hazırlıkların 5 Kasım'da tamamlanmasının ardından denizaltı Marmara Denizi'ne açıldı. Marmara Marmara'daki görevi sırasında 30 Kasım'da limandayken, Çanakkale Boğazı'ndan Marmara'da operasyon yapmak için geçen Fransız Turquoise denizaltısının ele geçirilmiş olduğu haberi aldı. Fransız denizaltısı ve gemideki gizli belgeler mürettebat tarafından imha edilemeden ele geçirilmişti. Üstelik Fransız komutan, denizaltının ele geçtiğini donanmaya rapor edememişti. Ele geçen belgelerde Britanya denizaltısı E20 ile Turquoiseın Marmara'da planlanan buluşma yeri ve tarihi belirtilmekteydi. Bu bilgiden yararlanmak üzere UB-14 buluşma noktasında (Tekirdağ açıkları) bir tuzak kurmak ve Britanya denizaltısını imha etmekle görevlendirildi. Denizaltı, yoldayken halen geçerli olan Britanya şifresini kullanarak bir de radyo mesajı gönderdi. Buluşma noktasına 6 Kasım 1915 günü ulaşan UB-14, E20yi gördü ve periskop derinliğinde yaklaşarak 500 metreden saat 17.16'da bir torpido ateşledi. Britanya mürettebat torpidoyu fark ettiyse de önlem almak için yeterli zaman bulamadı. Torpido, denizaltının kumanda kulesinde patladı ve denizaltıyı mürettebattan 21 kişiyle birlikte batırdı. UB-14 ise, denizden aralarında komutanlarının da olduğu dokuz kişiyi kurtardı. Karadeniz'de ikinci görevlendirilişi Kasım ayında von Heimburg UB-14ün komutasından alınarak yerine Albrecht von Dewitz atansa da; 1916 yılının Şubat ayında yeniden göreve getirildi. UB-14ün Karadeniz'de Kasım 1915'ten Mayıs 1916'ya kadarki devriye görevlerinde herhangi bir zafer kaydı yoktu. Denizaltı, Haziran ayı başlarında İstanbul'a döndü. Haziran'ın 17'sinde von Heimburg, yeni göreve alınacak olan UC-22nin komutasını üstlenmek üzere Almanya'ya çağrıldı. UB-14ün komutası ise Kurt Schwarz'a verildi. Bu görev, Schwarz'ın ilk u-bot komutanlığı olacaktı. Schwarz'ın komutayı devralmasından sonra UB-14, Temmuz ayı Karadeniz seferi için denize açılan bir Osmanlı filosunda destek görevi aldı. Filoda Yavuz ve Midilli kruvazörleri de bulunmaktaydı. Sivastopol'daki Rus Donanması'nın girişebileceği bir karşı hareketi darbelemek için UB-14, Sivastopol açıklarında pusuya gönderildi. Rus filosu harekete geçtiğinde Schwarz, İmperatritsa Mariya adlı Rus zırhlısına bir torpido saldırısında bulundu. Ancak zırhlıyı koruma görevindeki muhripler tarafından bu saldırı atlatıldı. Romanya'nın İtilaf Devletleri yanında 1916 yılı Ağustos ayında savaşa girmesinden sonra Alman orduları ülkeyi istila etmişti. Buna bağlı olarak Rus Amiralliği 1916 yılının ikinci yarısında tüm dikkatini Karadeniz'in batı tarafında yoğunlaştırdı. Diğer taraftan Alman denizaltıları, Karadeniz'de etkili olamıyordu. Bu yüzden sınırsız denizaltı savaşının yeniden alevlendiği 1917 Şubat'ında, denizaltıların daha yoğun bir deniz trafiği olan Akdeniz'e kaydırılması tercih edildi. 28 Mayıs 1917'de, UB-14ün başına Schwarz'ın yerine Ernst Ulrich tayin edildi. Bir müddet sonra UB-14, bu yılın Karadeniz'deki ilk Alman devriye görevine çıktı. Bu seferi sırasında UB-14, 5 Haziran'da Poti'nin kuzeyinde 155 tonluk Rus gemisi Karasundayı torpilleyerek batırmayı başardı. Bu başarı UB-14ün son zaferi oldu. Son komutan değişikliği ise 1918'in Mart ayında atanan Bodo Elleke ile gerçekleşti. Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti'nin 3 Mart 1918'de İttifak Devletleri'yle Brest-Litovsk Antlaşması'nı imzalamasıyla savaştan çekilmesinden sonra İttifak güçleri Sivastopol Limanı'nı kuşattı ve bir müddet sonra işgal ettiler. UB-14, 11 Kasım'da savaşı sona erdiren ateşkes antlaşması imzalandığında Sivastopol'daydı. Sivastopol, 25 Kasım 1918'de İtilaf Devletleri'nin kontrolüne geçti. UB-14 ise 1919 yılının ilk aylarında Karadeniz'e kaçmayı başardı. Denizaltı, daha sonraları Malta'da terk edilmiş olarak suda bulundu. Dalgıçlar tarafından pervanesindeki işaretlerden UB-14 olarak tanımlandı. Notlar Kaynakça Özel Genel Kategori:UB I tipi denizaltı Kategori:I. Dünya Savaşı'ndaki Alman denizaltıları Kategori:Bremen eyaletinde inşa edilen gemiler Kategori:1915 gemileri

Ara

Ara

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi

SM UB-14

bullvar_katip

Administrator

Benzer konular

Tema özelleştirme sistemi

Tam ekran yada dar ekran

Izgara yada normal mod

Forum arkaplan resimleri

Sidebar blogunu kapat/aç

Yapışkan sidebar kapat/aç

Radius aç/kapat

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi