Sokak köpeği

bullvar_katip · 27 Mayıs 2024

[[Dosya:Stray_dogs_crosswalk.jpg|upright=1.03|küçükresim| PETA, evsiz hayvan sorununun insanların hayvanları kısırlaştırmasındaki başarısızlıklarının bir sonucu olduğunu ve bu sorunun kısırlaştırılma ile %100 önlenebilir olduğunu savunur.]] upright=0.77|küçükresim|Başıboş köpek saldırılarında hedef çoğu zaman çocuklardır. upright=0.77|küçükresim|Köpek, kurt ile aynı türdür ve güçlü çene ile sivri dişlere sahiptir. Sokak köpeği veya başıboş köpek, şehir ve köy gibi meskûn mahallerde yaşayan sahipsiz köpeklerdir. Sokaklarda büyüyen yavru köpekler; sahiplerinden ayrılmış, sahipleri tarafından terk edilmiş köpek olabilirler. İnsanlarla iç içe yaşayacak şekilde evrimleşmiş olan köpeklerin sokaklarda yaşaması hem köpeklerin sağlığı ve refahı açısından hem de insan sağlığı ve refahı açısından uygun değildir. Başıboş köpekler; yaptıkları saldırılar, taşıdıkları kuduz ile diğer zoonoz hastalıklar ve yaptıkları ani hareketlerden dolayı meydana gelen trafik kazaları gibi sebeplere bağlı olarak her yıl on binlerce insanın ölümüne ve milyonlarca insanın yaralanmasına neden olmaktadır. Ayrıca baskın bir tür olduğu için kedi, sincap, tavşan gibi diğer memelilerin ve yerde yuva yapan kuş gibi birçok türün yaşamına fırsat vermez ve 2021 yılı itibarıyla 200e yakın türün yok olmasının ana sebebi olduğu gösterilmiştir. Dünya Sağlık Örgütüne göre dünyada 200 milyon civarı başıboş köpek bulunmakta, kuduz hastalığı insanlara %99 oranında kuduz olan köpeklerden geçmekte, her yıl yaklaşık 55.000 insan kuduz sonucu ölmekte, yıllık ortalama 29 milyon insan köpek ısırılması sonucu aşı olmakta ve sadece kuduz ile mücadelede yıllık 8.6 milyar ABD doları para harcanmaktadır. Bunun yanı sıra ısırılma vakalarının %40'ında hedef çocuklardır. Başıboş sokak köpekleri ile başarılı şekilde mücadele eden ülkelerde, sokakta bulunan köpekler hayvan bakımevine alınmakta ve 2 ila 4 hafta gibi belirli bir zaman içinde sahiplenilmemesi durumunda ötanazi yöntemiyle acısız bir şekilde itlaf edilmektedir. Bunun yanı sıra yeniden sokaklarda çoğalmasını engellemek için sokağa terk edilen hayvanların sahiplerine para cezası verilmektedir. Bazı ülkelerde ise başıboş hayvanlar toplanıp, kısırlaştırılıp alındıkları yere geri bırakılmaktadır. Türkiye'de de bu yöntem uygulanmakta ancak artan sokak köpeği nüfusunun da etkisiyle kısırlaştırma ve aşılamada yeterli başarı sağlanamamaktadır. Dünya'nın en büyük hayvan hakları organizasyonu PETA, evsiz hayvan sorununun insanların hayvanları kısırlaştırmasındaki başarısızlıklarının bir sonucu olduğunu ve bu sorunun kısırlaştırılma ile %100 önlenebilir olduğunu savunur. Hayvan barınakları, kısırlaştırılmadıkları için aşırı artan hayvan sayısı yüzünden bu hayvanları kabul edememekte ve bu durum sokaktaki hayvan sayısının daha da artmasına sebep olmaktadır. İnsanlar kanunlar zorlamadığı sürece yapılması gerekeni yapmayacaklarından, bu konuyu umursayanların hayvanların kısırlaştırılmalarını zorunlu kılan yerel kanunlar çıkarılması için lobileşip baskı yapmasını önerir. Kısırlaştırmanın yetersiz olduğu durumlarda ise, sokaktaki hayvanların genellikle aşırı hava koşullarına maruz kalma, motorlu araçların neden olduğu yaralanmalar, açlık, susuzluk, sokaktaki yiyeceklerden zehirlenme, zalim insanlar tarafından kötü muamale ve hastalıklardan acı çekerek ölümünün, ötanazi edilerek uyutulmasından daha zalimce olduğunu ve bu yüzden sahiplenilmeyen köpekler için en insancıl çözümün ötanazi olduğunu savunmaktadır. Sokak köpeklerinin sorunları upright=1.03|küçükresim|Bir sokak köpeği sürüsü Sokaklar hayvan refahı açısından şu noktalarda uygun değildir: İşkence gibi çeşitli muamelelere maruz kalmaları, Konya'da barınakta köpeği eziyet ederek öldürmek gibi Soğuk, sıcak ve yağışlı havalara doğrudan maruz kalma sonucu ölüm ve hastalıklar Susuz ya da aç kalmaları Sağlıklarına zarar verecek yiyeceklerden kaynaklı hastalık ya da ölümler Bulundukları alanı benimsemeleri ve alanını ihlal eden hayvanlar ile kavga etmeleri veya öldürmeleri. İnsanlara da bu yüzden saldırabilirler. En az 6 ayda bir yapılması gerekli sağlık kontrollerinin yapılmamasından dolayı hastalanmaları, birbirlerine hastalık bulaştırmaları ve bunun neden olduğu sancı ve acı çekmeleri Aşı yapılmamış ise kuduz vb. hastalık taşıma riski ve acı içinde ölmeleri Trafik kazaları sonucu ölüm ya da sakatlanmalar Neden oldukları sorunlar Kontrolsüz bir şekilde artan köpek nüfusu sokaklarda köpek sorunu ortaya çıkarmaktadır. Sahipsiz köpeklerin sokaklarda yaşamaları insan sağlığı ve güvenliği açısından şu noktalarda uygun değildir: İnsanlara saldırmaları ya da hastalık bulaştırmaları Dışkı gibi nedenlerle kist gibi hastalıkları yaymaları ve çevre kirliliğine sebep olmaları Trafik kazalarının yol açtığı yaralanma, ölüm ya da hasarlar Çıkardıkları seslerle gürültüye neden olmaları Kuduza maruz kalınması sonucu yapılan aşılar ve insanların bu sürede iş gücü kaybı nedeniyle masraflarının artması Köpek saldırısı sonucu ölüm ve yaralanmalar Sahipsiz veya saldırgan eğitilmiş olan köpekler; çiftleşmeye çalışırken, kendi aralarında kavga ederken veya sadece hareket ettiğinden dolayı tehlike olarak gördüğü için içgüdüsel olarak insanlara saldırıp yaralanma veya ölüme sebebiyet vermektedir. 2021 yılında sadece Türkiye'de köpek saldırısından dolayı 300 binden fazla kişi hastaneye başvurmuş ve 25 kişi yaşamını yitirmiştir. Hastaneye başvuranların %50'sinden fazlasını 15 yaş altı çocuklar oluşturmaktadır. Bu vakalarda çeşitli derecelerde el, kol, bacak kaybı ve doku kayıpları; vücudun yüz, kafa, el kol gibi değişik yerlerinde ısırıklar rapor edilmiştir. Kuduz ve köpek kaynaklı hastalıklar Sokak köpeklerinin bulunduğu yerlerde köpeklerden insanlara geçen kuduz, uyuz, parazit gibi zoonoz hastalıklar meydana gelmektedir. Ayrıca aşılanmanın yeterli olmadığı bölgelerde kuduz gibi kesin ölümcül olan hastalıklar gerçekleşmektedir. Zoonoz hastalıkları engellemek için sahipli köpeği yürüyüşe çıkarırken sahibinin köpeğin dışkısını toplama yükümlülüğü de vardır. Dünya Sağlık Örgütüne göre dünyada 200 milyon civarı başıboş köpek bulunmakta, kuduz hastalığı insanlara %99 oranında kuduz olan köpeklerden geçmekte, her yıl yaklaşık 55.000 insan kuduz sonucu ölmekte, yıllık ortalama 29 milyon insan köpek ısırılması sonucu aşı olmakta ve sadece kuduz ile mücadelede yıllık 8.6 milyar ABD doları para harcanmaktadır. Bunun yanı sıra ısırılma vakalarının %40'ında hedef çocuklardır. Kuduz hastalığı bazı ülkelerde önemli bir sorun hâline gelmiştir. Hindistan'da 30 milyondan fazla sokak köpeği olduğu tahmin edilmekte ve her yıl yaklaşık 20.000'den fazla insan kuduz hastalığı nedeniyle ölmektedir. 2015 verilerine göre, kuduz nedeniyle Türkiye’de yaklaşık 70 milyon dolar harcama yapılmaktadır. %99'u köpek saldırısı kaynaklı kuduz şüpheli temas sayısında 2015-2018 arası 3 yıllık dönemde 100 bine yakın aşırı bir artış yaşanmıştır. 2021 yılında bu rakam 300 bine ulaşmıştır. 2015 verilerine göre Türkiye’de köpek saldırısı nedeniyle hayatını kaybedenler hariç sadece kuduz nedeniyle yılda 24 insan ölmektedir. Kuduz kaynaklı insan ölümlerinin %95'inden fazlası Asya ve Afrika bölgelerinde meydana gelmektedir. Sağlık ve hijyen upright=1.03|küçükresim| Köpek dışkısı, özellikle kist hidatik hastalığına sebep olan parazitler açısından risklidir ve sahibinin köpeğin dışkısını toplama yükümlülüğü vardır. Ancak sahipsiz köpeklerin dışkısı özellikle çocuk oyun alanlarında ciddi bir risk teşkil etmektedir. Sokak köpeklerinin bulunduğu yerlerde köpeklerden insanlara geçen kuduz, uyuz, parazit gibi zoonoz hastalıkların yanı sıra köpeklerin beslenmesi için bırakılan mama, çiğ et veya başka besinlerin oluşturduğu hijyen ve koku sorunu, köpek idrarı ve dışkısı (toxocariasis) insanları rahatsız edebilir. Köpek dışkısı, oluşturduğu hijyenik olmayan durum ve kötü kokunun yanı sıra özellikle kist hidatik hastalığına sebep olan parazitler açısından risklidir. Bu yüzden köpeklerden yayılabilecek hastalıkları engellemek için sahipli köpeği yürüyüşe çıkarırken sahibinin köpeğin dışkısını toplama yükümlülüğü de vardır. Ancak sahipsiz sokak köpeklerinin dışkıları özellikle çocuk oyun alanlarında ciddi bir risk teşkil etmektedir. Turizm sorunu ABD, Japonya, İsveç, Norveç, Hollanda, İrlanda, İngiltere, Fransa, Finlandiya, Almanya, Çekya, Kanada, Avustralya'nın da aralarında bulunduğu bazı ülkeler, sokak köpeği sorunu bulunan Türkiye'yi ziyaret etmek isteyen vatandaşlarını köpek saldırıları, kuduz ve diğer hayvan kaynaklı hastalıklar konusunda uyarmaktadır. Türkiye, Hindistan, Bangladeş gibi ülkelerin sokak köpeği saldırıları yüzünden önemli sayıda turist kaybettiği tahmin edilmektedir. Güvenlik sorunu ve hayat kalitesi Köpeklerin özellikle gece daha fazla aktif olması ve saldırganlaşmasından dolayı insanlar köpek saldırılarından korunmak için geceleri veya köpek çeteleşmelerinin olduğu yerlerde gündüzleri de güvenlik açısından dışarı çıkmayabilir. Sokaklarda yaşayan başıboş köpekler; insanların, kuş, kedi gibi birçok türün sağlığı için risk oluşturmaktadır. Herhangi bir kontrole sahip olmayan bu hayvanlar pek çok sıkıntıya sebep olabilir. Baskın bir tür olan köpek, kendi çevresinde başka memeli türünün yaşamasına fırsat vermez. Bunun yanı sıra; havlama ve uluma sesleri, köpek kavgaları, köpeklerin beslenmesi, bırakılan çiğ et veya başka besinlerin oluşturduğu hijyen ve koku sorunu, köpek idrarı ve dışkısı (toxocariasis) insanları rahatsız edebilir. Trafik kazaları Köpeklerin ani hareketleri sonucu insanların endişeye kapılarak yola atlaması sonucu veya hızlı akan trafiğin bulunduğu yollarda araçların yola giren köpeğe çarpmamak için yaptığı manevralar sonucunda ölüm, yaralanma ve maddi hasarlı kazalar meydana gelmektedir. Doğal dengeye etkileri Başıboş olarak sokak veya kırsalda yaşayan köpekler, kendi belirledikleri bölgede yaşayan diğer kedi, geyik, karaca, genç yaban domuzu, gelincik, porsuk, tavşan, fare, sincap, kirpi gibi diğer memelilerin ve yerde yuva yapan kuş gibi birçok türün yaşamına fırsat vermez ve bu türlerin tamamen yok olmasına sebep olabilir. Sokak veya doğaya terk edilen başıboş köpeklerin; 96 memeli, 78 kuş, 22 sürüngen ve 3 amfibi türü dâhil olmak üzere dünya çapında tehdit altındaki en az 200 tür için bilinen veya potansiyel bir tehdit olduğu saptanmıştır. Liste, ikisi "muhtemelen soyu tükenmiş" olarak sınıflandırılan ve otuzu "kritik derecede tehlike altındaki" türü içerir. Başıboş köpekler, diğer memelileri ve kuşları av olarak tüketmenin yanı sıra doğal alanlarında yaşayan hayvanlara kendi hastalıklarını ve insanlardan kaptıkları hastalıkları yayarak da salgına sebep olabilirler. Sonuç olarak insanla birlikte yaşama adapte olmuş olan bir tür olan köpeklerin, sokak ve orman gibi doğal yaşam alanlarında yaşamaları diğer türler için bir tehdittir. upright=1.03|küçükresim|başıboş köpeklerin; 96 memeli, 78 kuş, 22 sürüngen ve 3 amfibi türü dâhil olmak üzere dünya çapında tehdit altındaki en az 200 tür için bilinen veya potansiyel bir tehdit olduğu saptanmıştır. Sosyal çatışma Sokak köpeklerinin çoğalması sonucu sokak köpeklerini besleyen ve savunanlar ile köpeklerin yarattığı sorunlardan dolayı sokakta olmaması gerektiğini düşünen kişiler arasında sosyal medya başta olmak üzere çeşitli düzeylerde çatışmalar meydana gelmektedir. Ülkelere göre başıboş köpekler [[Dosya

rinking Water for Animal and Birds - 3.jpg|küçükresim|Hindistan'da su içen başıboş köpek]] Almanya'da yürürlükte olan Hayvanları Koruma Yasası, uygun bir sebep olmaksızın omurgalıların öldürülmesini yasaklar. Uygun nedenler; yiyecek üretimi için kesim veya avlanma (kediler ve köpekler bunun dışındadır), bulaşıcı hastalıkların kontrolü, "eğer yaşamın devam etmesi tedavi edilemez acı veya ıstırap anlamına geliyorsa" veya bir hayvan genel halk için tehlike oluşturuyorsa acısız öldürmedir. Bu da ancak kamu güvenliğiyle ilgili bir makamın bir soruşturmaya dayanarak bunu emretmesi durumunda ötenazi için bir neden olacaktır. Bu karar nedeniyle, Almanya'daki hayvan barınaklarında neredeyse hiçbir hayvan öldürülmez. Buna rağmen Almanya'da sokak köpeklerine rastlanmamasının sebepleri şu şekilde sıralanabilir: Almanya'da, bir köpek sahiplenmeden önce bir lisans almalısınız. Evcil hayvan dükkanlarının Almanya'da evcil hayvan satmasına izin verilmez. Bir hayvan satın almak istiyorsanız, profesyonel bir besi çiftliğinden resmi kanallardan satın almalısınız ve bu çok pahalıdır. Örneğin, bir Labrador yavrusunun maliyeti 2.000 Euro'ya kadar çıkabilir. Bir köpeği sahiplenmeden önce, bir hayvan koruma kurumu tarafından gözden geçirilmesi gerekir.Almanya'da bir köpek sahiplenmek istiyorsanız, hayvan koruma kuruluşuna ekonomik durum, medeni durum, köpek yetiştirme motivasyonu, barınma ortamı ve hayvanları korumayla ilgili bir dizi belgeyi imzalama gibi ayrıntılı bilgileri sağlamanız gerekir. İnceleme sırasında sizi yetkili birisi ziyaret eder. Köpekleri terk eden veya istismar eden kişiler kanunen cezalandırılır. Bir köpek terk edilirse, yetkililer sahibinin kimliğini bulmak için çipi kullanabilir. Yetkililer onu tutuklayacak ve 25.000 avroya varan ağır bir para cezası verecektir. Sokakta sahipsiz bırakılan köpekler anında kurtarılır. Almanya'da, sokaktaki köpekler 20 dakikadan fazla gözetimsiz bırakılırsa, yoldan geçenler sahiplerini bulmaya yardımcı olacak veya ilgili departmanlarla ve bazı kurumlarla iletişime geçerek köpeklerin birlikte bulunmasına yardımcı olacaktır. Amerika Birleşik Devletleri ABD'de her yıl yaklaşık 2,7 milyon köpek ve kedi barınakların çok dolu olması ve yeterli sahiplendirme olmaması nedeniyle uyutulmaktadır. 2016'da ABD'de 592.255 ila 866.366 sokak köpeği uyutulmuştur. Hindistan upright=1.03|küçükresim|Çöp kutusunun yanındaki başıboş köpekler Eskiden ölü hayvan leşi tüketen ve besin zincirinden belirli patojenleri yok eden Hindistan'daki akbaba nüfusunun azalması nedeniyle Hindistan'ın sokak köpeği sayısı hızla arttı ve insanlar için tehlikeli hâle geldi. Örneğin 12 milyonluk nüfusunun yarısı gecekondu sakini olan Mumbai'de en az 500 tonluk çöp günlük olarak toplanamadığından bu durum sokak köpeklerinin artışına zemin hazırlamaktadır. 2001 yılında Hindistan'da sokak köpeklerinin öldürülmesini yasa dışı hâle getiren bir yasa; sokak köpekleriyle ilgili sorunları daha da kötüleştirdi, sokak köpeği popülasyonunu daha çok artırdı ve insanlarda kuduz vakalarının artmasına neden oldu. Hindistan, dünyadaki en yüksek insan kuduz ölüm sayısına sahiptir (tahmini yıllık 20.000). "Yakala ve Öldür" programları, artan köpek sayısı için geleneksel bir çözüm olmuştur ancak Chennai merkezli ve Blue Cross of India tarafından başlatılan Hayvan Doğum Kontrolü-Kuduz Karşıtı (ABC-AR) programı gibi programlar da vardır. Özellikle ülkenin güney ve kuzeydoğusundaki birçok köpek barınağı, başıboş köpeklerin kurtarılmasına vurgu yapmaktadır. Türkiye [[Dosya:Animal parts left on a street in Antalya for street dogs.jpg|küçükresim|Antalya'da sokak köpekleri için sokağa bırakılmış hayvan parçaları]] [[Dosya:Food scraps left on a street in İzmir for street animals.jpg|küçükresim|İzmir'de sokak hayvanları için sokağa dökülen yemek artıkları.]] Günümüzde, Türkiye'de sokak köpeği sayısının 10 milyondan fazla olduğu tahmin edilmektedir. Köpek saldırıları, köpek sebepli kazalar, başıboş köpek çeteleşmeleri, hastane/park/okul/sosyal alanda görülen köpekler, hasta/tehlikeli/saldırgan köpekler ve doğal hayata tehdit yaratan köpeklerle ilgili haberler ülke gündeminde önemli bir yer almıştır. Yaşanan saldırılardan birinin sonucunda hayatını kaybeden 9 yaşındaki Mahra Melin Pınar adlı kız çocuğunun ailesi, başıboş köpek sorununun çözümü için Güvenli Sokaklar Derneğini kurmuştur. Havrita adlı başıboş köpek haritası uygulaması yayımlanmıştır. Sokak köpeklerini hedef gösterdiği gerekçesiyle hayvanseverlerin tepkisini çeken "Havrita (Başıboş Köpek Haritası)" isimli uygulamanın internet sitesine erişim, Ankara 1. Sulh Ceza Hakimliği’nin kararı ile engellendi. 2021 yılında yapılan tahminlere göre, Türkiye'de sokak köpeği sayısının 10 yıl içerisinde 60 milyona ulaşması beklenmektedir. Sahipsiz köpeklere karşı alınan tedbirler Anadolu'da sokak köpeği sorunu Osmanlı döneminde de vardır. Nitekim 1910 yılında İstanbul’da artan sokak köpeği sayısı sonucu artan kuduz vakaları, ısırılmalar ve halk sağlığı sorunlarından dolayı dönemin belediye başkanı Suphi Bey, kentteki köpekleri toplatarak Hayırsızada’ya göndermek zorunda kalmıştır. Adadaki köpekler yetersiz beslenme sonucu bir süre sonra ölmüş, olaya halk arasında “Hayırsızada Sürgünü” denmiş ve bu olayın ardından İstanbul'da meydana gelen depremi bu sürgünle ilişkilendirenler olmuştur. Sonradan Sivriada adı verilen Hayırsızada’da ölen köpekler için bir "anı taşı" dikilmiştir. Atatürk'ün Cumhurbaşkanlığı döneminde 1932 yılında Sağlık Bakanlığı tarafından yayımlanan "Köpeklere karşı ittihaz edilecek tedbirler hakkındaki" tamimde kuduz şüpheli köpekler tarafından ısırılarak tedavihanelere sevk edilen eşhas adedinin çoğalması ve eksik olmayan ısırık vakalarının bu suretle artması nedeniyle köpeklere karşı umumi bir mücadele kararı alınmıştır. Buna göre: Sahipsiz olan bütün köpekler itlâf edilecek, Şehir ve kasabalar dahilinde beslenen sahipli köpekler; hiç bir suretle başı boş olarak mahalle aralarında, çarşı ve pazarda dolaştırılmıyacak, Sahipli olduğu hâlde maskesiz dolaştığı görülen köpekler itlâf edilecek, Köylerde bulunan sahipli köpekler gündüzleri bir mahalde bağlı olarak bulundurulacak ve ancak geceleri bekçilik işini görebilmeleri için serbest bırakılacaklardır. Köpeklerin itlafında ise zehir kullanılmış ve kullanılacak zehir masrafı şehir ve kasabalar belediyeleri sorumluluğuna verilmiştir. 2004 yılında 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu ile toplatılması yasaklanan sokak köpeklerinin sayısı giderek artmış ve başıboş köpek sorunu bir iç güvenlik sorunu hâline gelmiştir. Sahipsiz köpek sebepli Türkiye'ye seyahat uyarıları ABD, Japonya, İsveç, Norveç, Hollanda, İrlanda, İngiltere, Fransa, Finlandiya, Almanya, Çekya, Kanada, Avustralya'nın da aralarında bulunduğu bazı ülkeler, sokak köpeği sorunu bulunan Türkiye'yi ziyaret etmek isteyen vatandaşlarını köpek saldırıları, kuduz ve diğer hayvan kaynaklı hastalıklar konusunda uyarmaktadır. Türkiye'de sahipsiz köpek kaynaklı ölümler Türkiye'de her yıl köpeklerin saldırıları sonucunda parçalanarak veya sebep oldukları kazalar sonucu onlarca insan ölmektedir. Köpekler, hedef olarak çoğu zaman çocukları seçmektedir. Bunun yanında Türkiye'de sokak köpeği saldırısı sonucu kuduz kaynaklı ölümler devam etmektedir. Ayrıca bakınız Sokak kedisi Güvenli Sokaklar Derneği Havrita Kaynakça Kategori:Köpekler Kategori:Sokak köpekleri Kategori:İstilacı memeli türleri

Ara

Ara

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi

Sokak köpeği

bullvar_katip

Administrator

Benzer konular

Tema özelleştirme sistemi

Tam ekran yada dar ekran

Izgara yada normal mod

Forum arkaplan resimleri

Sidebar blogunu kapat/aç

Yapışkan sidebar kapat/aç

Radius aç/kapat

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi