Sosyalizm ve İnsan Ruhu

[bullvar_katip]

Sosyalizm ve İnsan Ruhu ya da Sosyalizm Altında İnsanın Ruhu, Oscar Wilde'ın liberter sosyalist bir dünya görüşünü açıkladığı ve bir hayırseverlik eleştirisi yaptığı 1891 tarihli makalesidir. Bu kitap, Wilde'ın Peter Kropotkin'in eserlerini okumasının ardından anarşist felsefeye geçişinin ürünü olarak görülür. "İnsanın Ruhu"nda Wilde, kapitalizm altında "insanların çoğunluğunun hayatlarını sağlıksız ve abartılı bir özgecilikle (diğerkâmlıkla) mahvettiklerini -aslında onları bu şekilde şımartmaya zorlandıklarını" öne sürer. "İnsanlar gerçek yeteneklerini gerçekleştirmek yerine, yeteneklerini boşa harcarlar. Kapitalizmin neden olduğu toplumsal sorunları, ortak davalarını ortadan kaldırmadan çözme zamanı" olduğunu kitabında açıklayarak işlemiştir. Genel bakış Wilde nezaket ya da özgeciliği kendi başına bir sorun olarak görmedi; onu endişelendiren, sorunun köklerini adressiz bırakacak şekilde yanlış uygulanmasıydı: "Özgecil erdemler bu amacın gerçekleştirilmesini gerçekten engelledi." Nasıl ki en kötü köle sahipleri, kölelerine karşı nazik davranıp sistemin dehşetinin ondan muzdarip olanlar tarafından fark edilmesini ve onu düşünenler tarafından anlaşılmasını engellediyse, günümüz koşullarında da öyle olduğu görülmektedir. İngiltere'de en çok zarar veren insanlar, sistemi korurken en çok iyilik yapmaya çalışan insanlardır. "Sosyalizm ve İnsan Ruhu"nda yoksulluğu ve onun nedenlerini ve sonuçlarını analiz ettiğinde, yalnızca yoksulların maddi refahı değil, aynı zamanda toplumun onların bir tür kendini anlama biçimine ulaşmalarına nasıl izin vermediğine üzüldüğünü belirtmiştir. Nasıralı İsa'yı yüce bireyciliğin bir sembolü olarak benimsedi. Wilde, "başkaları için çalışmayı yok edeceği için değerli olacağını" ve "rekabet yerine işbirliğinin toplumu uygun durumuna geri getireceğini ve topluluğun her üyesi için maddi refahı sağlayacağını" öne sürdüğü sosyalizmi savundu. Juliet Jacques, makalenin sosyalizmi gerçekleştirmek için siyasi eyleme ilişkin herhangi bir öneride bulunmadığına dikkat çekti; "...bunun yerine, özel mülkiyetin ortadan kaldırıldığı varsayımsal bir sosyalist toplumda sanatçıların olası yaşamını tartıştığı"nı dile getirdi. Wilde, kendini geliştirmek ve sanata kendini adamak için gerekli olan politik koşulları inceleyerek, "Sanatın bireycilik olduğunu ve bireyciliğin rahatsız edici ve parçalayıcı bir güç olduğunu söyler. Çünkü tipin tekdüzeliği, geleneğin köleliği, alışkanlığın zorbalığı ve insanın bir makine düzeyine indirgenmesini bozmayı amaçlar." Çağdaş Viktorya dönemi kapitalist toplumunda, Lord Byron, Percy Bysshe Shelley, Robert Browning, Charles Baudelaire ve Victor Hugo gibi küçük bir azınlığın "kişiliklerini aşağı yukarı tamamen gerçekleştirebildiklerini" çünkü özel bilgilere erişimleri olduğunu gözlemledi. Onlar zengindi ve bu nedenle ücretli emekle uğraşmaya ihtiyaçları yoktu. Özel mülkiyetin kaldırılmasının, bireylerin servet biriktirmek yerine kişisel büyümeye odaklanacağı bir topluma yol açacağını savundu. küçükresim|1895 kitap baskısı, kısaltılmış The Soul of Man adıyla, Wilde'ın ağır ahlaksızlıktan mahkum edilmesinden beş gün sonra, 30 Mayıs 1895'te Chiswick Press'te 50 nüsha halinde "özel olarak basılmıştır". Wilde, "bireysel" sosyalizmi "otoriter" (hükümet merkezli) sosyalizmden ayırma noktasına geldi ve daha özgürlükçü bir yaklaşımı savundu. Sosyalist bir toplumda insanlar yeteneklerini gerçekleştirme olanağına sahip olacak; "toplumun her üyesi, toplumun genel refah ve mutluluğuna ortak olacaktır." Wilde, "öte yandan, Sosyalizmin kendisinin, sırf bireyciliğe yol açacağı için değerli olacağını", çünkü bireylerin artık yoksulluk veya açlıktan korkmalarına gerek kalmayacağını ekledi. Bu bireycilik, karşılığında, güçlerini vatandaşları üzerinde kullanan hükümetlere karşı koruma sağlayacaktır. Bununla birlikte, Wilde kapitalist olmayan bireyciliği savundu: "Tabii ki, özel mülkiyet koşulları altında üretilen Bireyciliğin her zaman, hatta bir kural olarak, iyi veya harika bir tip olmadığı söylenebilir" ki bu "oldukça doğru" bir eleştiridir." Bu şekilde, Wilde'ın tasavvuruna göre sosyalizm, insanları el emeğinden kurtaracak ve onların zamanlarını yaratıcı arayışlara ayırmalarına izin verecek, böylece ruhlarını geliştirecekti. "Yeni bireycilik, yeni Helenizmdir " diyerek sözlerini bitirdi. Jacques, Wilde'ın kapitalizm eleştirisinin, eşitsizliği şiddetlendirmekten çok yaratıcılığı engellemeye odaklandığını ve bu haliyle, ütopik sosyalist Charles Fourier'ye ve ileriye doğru genişletilebilecek bir sosyalist düşünce türünün parçası olduğunu savundu. Wilde, "Özgürlüğe Sonnet" şiirinde görüldüğü gibi güçlü bir liberter çizgi gösterdi ve anarşist komünist Peter Kropotkin'in eserlerini okuduktan sonra (ki onu "gökten çıkıp gelen o güzel beyaz İsa'nın ruhuna sahip bir adam" olarak tanımladı)" Böylece kendisini anarşist ilan etti. Buna karşılık Kropotkin, Wilde'ın çalışmalarının bir hayranıydı. Robbie Ross ile yazışmalarında, Wilde için anarşist hareketteki "en derin ilgi ve sempati" hakkında yazdı ve "Sosyalizm Altında İnsanın Ruhu"nun "altı çizilmeye değer" sözler içerdiğini belirtti." Anarşist tarihçi George Woodcock'a göre "Sosyalizm ve İnsan Ruhu"nda Wilde'ın amacı, sanatçı için en uygun toplumu aramaktır... Çünkü Wilde sanatı, kendi içinde aydınlanma ve yenilenmeyi içeren en yüce amaçtır; toplumda tabi kılınmalıdır." Wilde, anarşizmi estet olarak temsil eder." Woodcock, makaleyi "1890'larda edebi anarşizme en iddialı katkı" olarak adlandırdı ve esas olarak William Godwin'in düşüncesinden etkilendiğini gördü. Slavoj Žižek, Wilde'ın sadakaya karşı olan entelektüel aşağılamasına katılır ve derslerinde ilgili pasajları alıntılayarak, yoksulluk sorununun sadece fakir insanları hayatta tutarak asla çözülemeyeceğini belirtir. Kaynakça Kategori:Sosyalizm taslakları Kategori:Oscar Wilde Kategori:Anarşizm hakkında yazılar Kategori:Özgürlükçü sosyalizm