Sovnarhoz

[bullvar_katip]

küçükresim|sağ|300px|1963 yılındaki ekonomik konseyler haritası. Sovnarhoz (, sovet narodnogo khozyaystva) veya Bölgesel Ekonomik Sovyeti, Sovyetler Birliği'nde ayrı ekonomik bölgeleri yönetmek için kurulan kuruluşlardır. Tamamı Ulusal Ekonomi Yüksek Sovyeti'ne bağlıydı. Bu kuruluşlar Sovyetler Birliği'nin iki tarihsel döneminde var oldu, ilki kapsar 1917-1932 arası dönemde, ikincisi ise 1957-1965 yıllarındaki ekonomik reformlar sonrası kuruldu. Sovnarhoz adındaki ekonomik konseyler bürokrasiye karşı mücadele etmek amacıyla Mayıs 1957'de Nikita Kruşçev tarafından yönetim reformu kapsamında tanıtıldı. Reform sırasında ülke ekonomisi ekonomik konseylerin kurulduğu ekonomik idari bölgelere bölündü. Bu bölgeler Birlik Cumhuriyetlerinin Yüksek Sovyetleri tarafından kuruldu. Bununla birlikte ülkedeki parti liderleri ve milletvekilleri tarafından da onaylandı. Ekonomik konseyler birlik cumhuriyetlerinin meclislerine bağlıyken, konsey başkanları ilgili birlik cumhuriyetindeki bakanlıklarn haklarından yararlandı ve bakanlar kurulunun bir parçasını oluşturdu. Kasım 1962'de Sovyetler Birliği Ulusal Ekonomi Konseyi kuruldu. Aralık ayında, kaldırılan birkaç ekonomik idari bölge de dahil olmak üzere daha büyük ekonomik alanlar oluşturulmaya başlandı ve her birinde bir sovnarhoz oluşturdu. Başlangıçta 105 ekonomik bölgeye ayrılmıştı; sovnarhozlar operasyonel ve planlama yönetimi idi. 1960'tan sonra merkezileşme süreci ekonomik konseyler sistemine entegre edildi. Buna göre birkaç ekonomik idari bölgeye sahip olan Birlik cumhuriyetlerinde, ulusal ekonomik konseylerin ekonomik faaliyetlerini koordine etmek üzere cumhuriyet ulusal ekonomik konseyleri oluşturuldu. Ardından zaman geçtikçe ekonomik bölgelerin sayısı (ve buna bağlı olarak sovnarhoz sayısı) 105'ten 43'e düşürüldü. Bunun sonucu olarak Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti'nde 67 yerine 24 bölge, Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nde ise 14 yerine 7 ekonomik konsey görev aldı. Şubat 1963'te Sovyetler Birliği Yüksek Sovyeti kararnamesiyle Orta Asya ekonomik bölgesi, Özbekistan, Kırgızistan, Tacikistan ve Türkmenistan'da ekonomik idari bölgeleri kuruldu. Son olarak, Mart 1963'te Ulusal Ekonomi Bakanığı Sovyetler Birliği Yüksek Ekonomik Konsey oluşturuldu. Kruşçev'in Ekim 1964'te istifası reformların çoğu durduruldu. Bir yıl sonra, Ekim 1965'te Sovyetler Birliği Komünist Partisi, bölgesel endüstri yönetim sistemini terk etmeye ve sektörel yönetim sistemine geri dönmeye karar verdi. Reform sırasında yaratılan ekonomik bölgeler kaldırıldı ve her seviyedeki sovnarhozlar kapatıldı. Kaynakça Kategori:Nikita Kruşçev Kategori:Rusça deyişler Kategori:Sovyetler Birliği hükûmeti Kategori:1957'de Sovyetler Birliği'nde kurulan oluşumlar