Stanisław Marcin Ulam (, 3 Nisan 1909- 13 Mayıs 1984) matematik ve nükleer fizik alanlarında çalışmış Leh-Amerikalı bir bilim adamıydı. Manhattan Projesi'nde yer aldı, termonükleer silahların Teller-Ulam tasarımını yarattı, hücresel otomat konseptini keşfetti, Monte Carlo benzetimi icat etti ve Nükleer darbe itici gücünü önerdi. Saf ve uygulamalı matematikte, bazı teoremleri kanıtladı ve birkaç varsayım önerdi. Zengin bir Polonyalı Yahudi ailenin çocuğu olarak dünyaya gelen Ulam, 1933'te Kazimierz Kuratowski'nin gözetiminde doktorasını kazandığı Lwów Politeknik Enstitüsü'nde matematik okudu. 1935'te, Ulam'ın Varşova'da tanıştığı John von Neumann, onu birkaç aylığına New Jersey'deki Princeton'da yer alan İleri Araştırmalar Enstitüsü'ne davet etti. 1936'dan 1939'a kadar yazları Polonya'da ve akademik yıllarını Cambridge, Massachusetts'teki Harvard Üniversitesi'nde geçirdi ve burada ergodik teori ile ilgili önemli sonuçlar elde etmek için çalıştı. 20 Ağustos 1939'da 17 yaşındaki kardeşi Adam Ulam ile son kez Amerika Birleşik Devletleri'ne doğru yola çıktı. 1940'ta Wisconsin-Madison Üniversitesi'nde yardımcı doçent, 1941'de Amerika Birleşik Devletleri vatandaşı oldu. Ekim 1943'te, New Mexico'daki gizli Los Alamos Laboratuvarı'da Manhattan Projesi'nde yer almak için Hans Bethe'den bir davetiye aldı. Orada, patlayıcı tipte bir silahın ihtiyaç duyduğu patlayıcı lenslerin davranışını tahmin etmek için hidrodinamik hesaplamalar üzerinde çalıştı. Burada Teller ve Enrico Fermi için Teller'in "Süper" bombası üzerinde çalıştığı Edward Teller'ın grubuna atandı. Savaştan sonra Güney Kaliforniya Üniversitesi'nde doçent olmak için ayrıldı ancak 1946'da termonükleer silahlar üzerinde çalışmak için Los Alamos'a döndü. Eşi Françoise Aron Ulam da dahil olmak üzere bir kadın "bilgisayar" kadrosunun yardımıyla, Teller'in "Süper" tasarımının işe yaramaz olduğunu gördü. Ocak 1951'de Ulam ve Teller, tüm termonükleer silahların temeli olan Teller-Ulam'ın tasarımını geliştirdiler. Ulam, Rover Projesi tarafından takip edilen ve Rover'ın nükleer termal roketine alternatif olarak, Orion Projesi haline gelen itici güç için küçük nükleer patlamalardan yararlanmayı öneren roketlerin nükleer itme sorununu ele aldı. Polonya Ulam, 3 Nisan 1909'da Galiçya'nın Lemberg şehrinde doğdu. Bu sırada Galiçya, Polonyalılar tarafından Avusturya bölünmesi olarak bilinen Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun Galiçya Krallığı ve Lodomeria adlı kısmındaydı. 1918'de, yeni restore edilen Polonya'nın, İkinci Cumhuriyeti'nin bir parçası oldu ve şehir, Lehçe adını, Lwów'u, tekrar aldı. Ulamlar; bankacılar, sanayiciler ve diğer profesyonellerden oluşan zengin bir Polonyalı Yahudi aileydi. Ulam'ın yakın akrabaları "zengin mi zengin" idi. Babası Józef Ulam, Lwów'da doğdu ve bir avukattı ve annesi Anna (evlilik öncesi soyadı Auerbach) Stryj'de doğdu. Amcası Michał Ulam bir mimar, müteahhit ve kereste sanayicisiydi. 1916'dan 1918'e kadar Józef'in ailesi geçici olarak Viyana'da yaşadı. Döndükten sonra Lwów, şehrin Ukrayna kuşatması yaşadığı Polonya-Ukrayna Savaşı'nın merkez üssü oldu. alt=Picture of the building that used to house the Scottish Café|küçükresim|300x300pik| 1919'da Ulam, 1927'de mezun olduğu Lwów Gymnasium Nr. VII'ye girdi. Daha sonra Lwów Politeknik Enstitüsü'nde matematik okudu. Kazimierz Kuratowski'nin gözetiminde, 1932'de Master of Arts derecesini aldı ve 1933'te bilim doktoru oldu. 20 yaşında, 1929'da, Fundamenta Mathematicae dergisinde ilk makalesi Concerning Function of Sets'i yayınladı. 1931'den 1935'e kadar, Godfrey Harold Hardy ve Subrahmanyan Chandrasekhar ile tanıştığı Wilno (Vilnius), Viyana, Zürih, Paris ve Cambridge, İngiltere'ye gitti ve bu şehirlerde öğrenim gördü. Stanisław Mazur, Mark Kac, Włodzimierz Stożek, Kuratowski ve diğerleriyle birlikte Ulam, Lwów Matematik Okulu'nun bir üyesiydi. Kurucuları, Jan Kazimierz Üniversitesi'nde profesör olan Hugo Steinhaus ve Stefan Banach idi. Tıptaki etkisi ve mirası Ulam, 1929'da öğrenci olarak ilk makalesinin yayınlanmasından ölümüne kadar sürekli matematik üzerine yazmıştı. Ulam'ın yayınlarının listesi 150'den fazla makale içermektedir. Önemli sayıda makale tarafından temsil edilen konular şunlardır: küme teorisi (ölçülebilir kardinaller ve soyut ölçüler dahil), topoloji, dönüşüm teorisi, ergodik teori, grup teorisi, projektif cebir, sayı teorisi, kombinatorik ve grafik teorisi. Mart 2009'da, Mathematical Reviews veritabanı "Ulam" adlı 697 makale içeriyordu. Bibliyografi Kaynakça Dış bağlantılar 1979 Audio Interview with Stanislaus Ulam by Martin Sherwin Voices of the Manhattan Project 1965 Audio Interview with Stanislaus Ulam by Richard Rhodes Voices of the Manhattan Project Kategori:Montparnasse Mezarlığı'na defnedilenler Kategori:Yahudi fizikçiler Kategori:Lviv Politeknik'te öğrenim görenler Kategori:Yahudi agnostikler Kategori:Yahudi mucitler Kategori:20. yüzyıl Polonyalı matematikçileri Kategori:Amerikalı Yahudi bilim insanları Kategori:Manhattan Projesi kişileri Kategori:Ulusal Bilimler Akademisi üyeleri Kategori:Florida Üniversitesi öğretim üyeleri Kategori:Colorado Üniversitesi, Boulder öğretim üyeleri Kategori:Wisconsin-Madison Üniversitesi öğretim üyeleri Kategori:Harvard Üniversitesi öğretim üyeleri Kategori:Küme teorisyenleri Kategori:Yahudi asıllı Polonyalılar Kategori
olonyalı agnostikler Kategori:1984 yılında ölenler Kategori:1909 doğumlular Kategori:KB1 Fransızca kaynakları (fr)
olonyalı agnostikler Kategori:1984 yılında ölenler Kategori:1909 doğumlular Kategori:KB1 Fransızca kaynakları (fr)