Stilianos Zaucis

bullvar_katip · 28 Mayıs 2024

Stilianos Zaucis , Ermeni asıllı Bizans devlet adamıdır. Bizans imparatoru I. Basileios'un hükümdarlık döneminde yükselişe geçmiş, kızı Zoi Zaucena'nın Basileios'un halefi İmparator VI. Leon ile samimi bir ilişki içinde olduğu dönem daha da ön plana çıkmıştır. Leon'un hükümdarlık döneminin ilk yarısında Stilianos Zaucis birinci bakandı ve benzersiz basileopatōr ("imparatorun babası") unvanını kazanmıştı. Onun itibarı ve etkisi 895'ten sonra azaldı, ancak 898'de Bizans imparatoru, Zoi ile evlendiğinde Leon'un kayınpederi oldu. 899'da Zoi ile aynı yıl öldü. Akrabalarının darbe girişimi sonrasında Zaucis ailesi, Stilianos'un vesayetinde toplanan önemli güçten yoksun bırakıldılar. Hayatı Kökeni ve ilk yılları [[Dosya:Basil&leo.jpg|küçükresim|250px|I. Basileios ve VI. Leon, Madrid Skilicisden bir tezhip]] Zaucis Ermeni asıllı olup Makedonya themasında doğmuştur. Tarihçi Nicholas Adontz, Zaucis'in dönemin Makedonya Stratigosu kendi oğluyla da aynı isimi taşıyan Tzantzes'un oğlu olabileceği teorisini kurgulanmış ancak sonuçta kanıtlanamamıştır. Steven Runciman'a göre Zaucis soyadı, Ermenice Zaoutch, "zenci" kelimesinden türemiştir ve Zaucis'ın özellikle koyu tenini yansıtmaktadır. Aynı şekilde Zaucis, Bizanslılar arasında "Etiyopyalı" olarak biliniyordu. Tam olarak ailesi kim olursa olsun, etnik ve coğrafi kökeni, İmparator I. Basileios ile aynı olması Basileios'un iktidar döneminde onun yüksek makamlara yükselişinde muhtemelen önemli bir rol oynamıştır. 882 yılının sonlarında, Basileios'un en büyük oğlu Konstantinos'un ölümünden sonra velihat olan ikinci oğlu genç Leon, Martinakes ailesi üyesi Theofano ile evlendi. Gelin, imparatoriçe Eudokia İngerina'nın seçimiydi ve Leon bundan memnun değildi, onun yerine Stilianos Zaucis'in güzel kızı Zoi Zaucena ile beraberliği tercih ediyordu. Zoi'nin gerçekten onun metresi olup olmadığı kesin değildir; Leon'un kendisi sonraki anlatımlarda bunu gayretli bir şekilde reddeder. Bu noktada Zaucis, Bizans İmparatoru'nun paralı muhafız alayının hetaireia kıdemsiz komutanı mikros hetaireiarches makamındaydı. Leon'un babası Basileios ile ilişkileri her zaman gergindi ve Theofano bu ilişki nedeniyle onu bilgilendirince, Basileios söylendiğine göre öfkelendi, Leon'a kanı akıncaya kadar vurdu ve Zoi'yi Theodoros Gouzouniates isimli birisiyle evlendirdi. Üstelik, 883 yılında, Leon, Basileios'a karşı komplo kurmakla suçlandı ve hapsedildi; sadece patrik Fotios ve Stilianos Zaucis'in müdahalesi ile de kör edilmediği düşünülmektedir. Bu olay Zaucis'in Basileios ile olan kendi durumuna ya da kariyerine zarar vermemiş gibi görünmektedir, Basileios'un iktidarının sonunda protospatharios ve megas hetaireiarches (hetaireianın kıdemli komutanı) idi. Önem kazanması [[Dosya:Follis-Leo VI-sb1729.jpg|küçükresim|sağ|250px|İmparator VI. Leon'a (886-912 arası hükümdar) ait Bronz follis.]] Serbest bırakılıp, unvanlarının geri verildiği Temmuz 886 sonlarına kadar Leon, hapiste üç yıl geçirdi. Zaucis, Bizans imparatoruna kişisel olarak yalvararak Leon'un serbest bırakılmasında önemli bir rol oynadı. O tarihlerde Basileios hastalıklıydı, 12 Ağustos 886 günü bir av sırasında ciddi şekilde yaralandı. Zaucis'in ava katılımı bir komplo şüphesini artırdı ancak Basileios hayatta olduğu dokuz gün boyunca Zaucis'i cezalandırmadığı için, suç ortaklığı genellikle kabul görmez. Basileios'un ölümüyle, Leon imparator olarak tac giymesine rağmen patrikios ve magistros unvanları ile Logothetis tu dromu makamı ile ödüllendirilen Zaucis, hükûmeti etkili bir şekilde kontrolü altına aldı, devlet politikalarını sevk etti. Patrik I. Efthimios'un hagiografisi Vita Euthymiide anlatılan bir hikâyeye göre, Basileios'un kendisi Zaucis'i naip (epitropos) atadı, fakat diğer kaynaklar, gücünün yükselişinin daha kademeli olduğunu gösterir. Gücünün bir göstergesi Leon'un fermanlarının çoğunun kendisine yönlendirmesidir ve 893'te himayesinde bulunan Antonios Kauleas'ı Konstantinopolis Patriği'ni seçtirmesidir. Aynı dönem (886 ile 893 arası), İmparator VI. Leon'un kendisi Zaucis'in emirleriyle Konstantinopolis'te inşa edilen bir kilisede vaaz vermiştir. [[Dosya:LeonVIDomestikosKatakalonBGhistory.jpg|küçükresim|sağ|250px|Madrid Skilicisten: İmparator VI. Leon Bulgar elçisini kabul ediyor (üst); 896'da Bulgarofigon'da Bulgar zaferi (alt). Vita Euthymii anlatımı Zaucis ve onun yozlaşmış adamlarını birçok Bizans mağlubiyetinin yaşandığı savaştaki bozgundan sorumlu tutar.]] Zaucis yükseliş 891-893 yılında, basileopatōr ("imparatorun babası") unvanı almasıyla en yüksek noktaya ulaştı. Bu yeni ve esrarengiz unvana yükselmesi, tartışmanın konusu oldu çünkü unvanın ne yaratılmasının sebepleri ne de tam işlevi bilinmemektedir. Yükselişinin başlangıcı, kızı Zoi'nin nihai olarak Leo'nun imparatoriçesi olarak imparatorluk tahtına çıkmasıyla olan ilişkisini engellemektedir. Basileios'a karşı Zaucis'un verdiği desteğe karşılık duyduğu şükran rol oynamış olabilir ve ortak bir teori, bu makam imparatora bir takım vasilik imkanı sağladığı yönündedir. Makam, Zaucis'i Bizans İmparatorluğu'nun sivil üst düzey yetkilisi olduğunu teyit etmektedir. Fakat Zaucis, geleneksel olarak zayıf bir imparator üzerinde tamamen güçlü bir naip olarak görülmesine rağmen, bu Vita Euthymiide verilen anlatım yüzünden az bir zaman geçerli olabilir, ancak ikisi arasındaki gerçek ilişki tamamen farklı olabilir. Kaynakların daha dikkatli bir şekilde değerlendirilmesi, modern bilimin Leon'un hükûmette aktif bir şekilde yer aldığını ve Zaucis'in baş bakan olarak efendisine sadık ve yaltaklanan birisi olduğunu sonucuna varmıştır. Bizans İmparatorluğu'nun birinci bakanı olarak kayıtların değerlendirilmesi zordur. Kariyeri hakkındaki kaynaklardan, Vita Euthymii Zaucis'un ölümünden sonra derlenmiştir ve çok düşmancadır ki hükümdarlık döneminin başarısızlıkları ya da sevilmeyen kararlarından sorumlu arayarak Leon'u utançtan kurtarmak ister.. Vita Euthymiide verilen anlatım, Zaucis ile Bizans İmparatoru üzerinde aşırı nüfuzlu Leon'un ruhani önderi Sinkellos Efthimios arasındaki şiddetli rekabet ile daha da zenginleştirilmiştir. Böylece Vita Euthymii, Zaucis'i, başarılı general olan Nikiforos Fokas'ın ordudan görevden alınmasının yanı sıra Bulgaristan ile 893'te meydana gelen düşmanlıklardan sorumlu olmakla suçlar: himayesinde bulunan iki kişi, Bulgar mallarının ana pazarını Konstantinopolis'ten Selanik'e taşıdılar ve sonra Bulgar tüccarlara fahiş ücretler almaya başladılar. Zaucis'in ısrarıyla Leon, tüccarların şikayetlerini reddettiğinde, Bulgar Çarı I. Simeon, Bizans'a saldırmak için bir bahane buldu. Bununla birlikte, son zamanlarda akademisyen Paul Magdalino tarafından yapılan göre bu Leon'un kararıdır ve hamisi Aziz Dimitrios Selanik'te zengin olmayı amaçladığı için ona özel bir iyilik göstermiştir. Gözden düşmesi ve ölümü [[Dosya:Samonas informs the Emperor Leo of a plot to kill him.jpg|küçükresim|sol|250px|Samonas, Basileios'un VI. Leon'a karşı komplosunu ortaya çıkartıyor, Madrid Skilicisden bir minyatür.]] Tüm bu yaşananlar, Zaucis'in yönetiminin dış ve askeri işlerde etkisiz kaldığı algısının kalıcı olmasına neden oldu. Bu, Leon'un Zoi ile olan ilişkisinin sürdürülmesine rağmen, Zaucis ile imparator arasındaki ilişkinin gerginleşmesinin nedeni olabilir: Zaucis'in oğlu tarafından 894/895 yılında Leon'u öldürmekle ilgili olduğu iddia edilen bir komplo hikâyesi, ikisi arasında bir çatlak olduğunu ve Zaucis'in kendisinin bu komploya katılmamasına rağmen, kısa bir süre sonra aralarında büyük bir tartışma çıktı. Uzlaşmalarına rağmen, Zaucis'un himayesinde bulunan iki kişinin rüşvet almak suçlamasıyla Leon tarafından cezalandırılmaları Zaucis'in duruşunun gerilediğini gösterir. Yine de, Aralık 865 ya da 866'da Theofano'nun ölümünün ardından ve 898 başında Zoi'nin ilk kocası Gouzouniates'inde ölümünün ardından, 898 yazının sonlarında, Leon, en sonunda Zoi ile evlenebildi ve onu Augustalığa yükseltti. Bununla birlikte, ertesi yıl hem Zoi hem de Stilianos öldü. Onların ölümlerinden sonra Leon, Eudokia Baïana'yı karısı olarak seçerek yine evlenmek istedi. Onun hamiliğinden yararlanan, İmparatoriçe'nin yeni akrabalarına karşı pozisyonlarını kaybetmekten korkan Zaucis'in çok sayıda akrabası Leon'u devirmek için bir araya geldiler. Liderliği, Zoi'nin yeğeni olan Basileios çekiyordu. Ancak komplo, hadım hizmetli Samonas tarafından açığa çıkarıldı ve komplo bastırıldı. Zaucis akrabaları sürgün edildi ya da manastırlarla kapatıldı böylece ailenin gücü yok oldu. Samonas, imparatorluğun hizmetine alındı ve gözden düştüğü 908 yılına kadar hızla terfi ettirilerek parakoimomenos oldu. Kaynakça Özel Genel Kategori:9. yüzyılda doğanlar Kategori:899 yılında ölenler Kategori:9. yüzyılda Bizanslılar Kategori:Bizanslı naipler Kategori:Makedonyalılar Hanedanı Kategori:Ermeni asıllı Bizanslılar Kategori:Orta Çağ'da Trakya Kategori

atricii

Ara

Ara

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi

Stilianos Zaucis

bullvar_katip

Administrator

Benzer konular

Tema özelleştirme sistemi

Tam ekran yada dar ekran

Izgara yada normal mod

Forum arkaplan resimleri

Sidebar blogunu kapat/aç

Yapışkan sidebar kapat/aç

Radius aç/kapat

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi