Sümer Kral Listesi

[bullvar_katip]

[[Dosya:Sumerian King List, 1800 BC, Larsa, Iraq (detail).jpg|küçükresim|Sümer Kral Listesi'nin yazıldığı Weld-Blundell Prizması]] Sümer Kral Listesi, Sümerli ve yabancı hanedanlıklardaki Sümer krallarını listeleyen Sümer dilinde yazılmış antik bir metindir. Daha sonra yazılan Babil kralları listesi ve Asur kralları listesi bu metne benzer. Liste krallıkları ve krallarını hükümdarlık süreleri ile beraber listeler. Krallığın tanrılar tarafından verildiğine inanılırdı ve askeri zaferler ile bir şehirden diğerine geçebilirdi. Liste sadece bir kadın hükümdardan söz eder: Kug-Baba, meyhane-koruyucusu, sadece Kiş'in üçüncü hanedanlığında hesaba katılır. Liste özellikle tufan öncesi mitolojik kralların uzun süren hükümdarlıkları ile başlar. Listedeki ilk isimlerin pek çoğunun daha sonra efsanevi figürlere dönüşen kişiler oldukları inkâr edilemez. Listedeki ilk isim mevcut arkeolojik keşiflerle de varlığı onaylanmış olan ismi Gılgamış destanında da geçen Kiş kralı Enmebaragesi'dir. Gılgamış'ın kendisi de İlk Uruk Hanedanlığı döneminde MÖ 2600 dolaylarında yaşamış olan Uruk'un tarihi krallarından biridir. Dikkat çekici şekilde bu listede Lagaş'ın rahip yöneticileri eksiktir. Listedeki diğer bir eski hükümdar Lagaş'ı işgal eden ve tarihi olarak da kabul edilen Lugal-Zage-Si'dir ve o da Akkadlı Sargon tarafından devrilmiştir. Liste, eksiksiz kaynak yoksunluğuna rağmen, MÖ 3. binyılın Antik Doğu Kronolojisinin merkezini oluşturmaktadır. Hükümdarlık listelerinin hükümdarlık süreleri güvenilir bir şekilde benzer gitmesine rağmen, farklı şehirlerde yapılan bazı eklemeler listenin tam doğru halini yorumlamayı imkânsız hale getirmektedir. Bunu da hesaba katarak, pek çok tarih yakın zamanda revize edilmiştir ve genellikle eski yayınlardakinden çok daha eski zamanlara tarihlenmektedirler. Bilinen en eski kitabelerin bazıları MÖ 3. binyıldan başlayan listeleri içermektedir; örneğin, Weld-Blundell Prism MÖ 2170'e tarihlenmiştir. Daha sonraki Babil ve Asur kral listeleri daha erken döneme ait listelere dayanmaktadır. Erken dönem Hanedanlar I Tufan öncesi krallar ya da MÖ 26'ncı yüzyıldan önceki krallar. Bu kralların hükümdarlık süreleri “sar” (1 sar 3600 yıllık dönemi kapsamaktadır) ve “ner” (bir ner 600 yıllık dönemi kapsamaktadır) birimleri ile ölçülmekteydi. "Krallık cennetten indikten sonra, Kraliyet Eridu’daydı. Eridu’da, Alulim kral oldu; 28800 yıl boyunca hükmetti." Erken dönem Hanedanlar II MÖ 26'ncı yüzyıl dolayları. Güncel yazıtlarda bilinen pek çok hükümdar Kral Listesinde yoktur. Kiş’in İlk Hanedanları "Sel her yeri kapladıktan sonra, ve krallık cennetten geldikten sonra, Kraliyet Kiş’deydi." Daha sonra Kiş yenildi ve Kraliyet E-ana tarafından alındı. Uruk’un İlk Hanedanları E-ana’dan Mesh-ki-ang-gasher, Utu’nun oğlu: 324 yıl. Mesh-ki-ang-gasher denize yürüdü ve gözden kayboldu. Enmerkar, Uruk’u inşa etti: 420 yıl Lugalbanda, çoban: 1200 yıl Dumuzid, balıkçı: 100 yıl. Kiş’den En-Me-Barage-Si’yi ele geçirdi. Gilgamesh, babası bir tür hayalet ve Kulaba’nın lordudur: 126 yıl. Ur-Nungal: 30 yıl Udul-Kalama: 15 yıl La-Ba'shum: 9 yıl En-Nun-Tarah-Ana: 8 yıl Mesh-He: 36 yıl Melem-Ana: 6 yıl Lugal-Kitun: 36 yıl Daha sonra Uruk yenilgiye uğradı ve kraliyet Urim tarafından alındı. Ur’un İlk Hanedanları Yaklaşık MÖ 25. yüzyıl Daha sonra Urim yenilgiye uğradı ve kraliyet Awan tarafından alındı. Erken Dönem Hanedanları III [Yazıtlardan çok iyi bilinmesine karşı, Lagaş’ın 1. dönem Hanedanlığı Kral Listesinde bulunmamaktadır.] Awan hanedanları Awan’ın üç kralı, toplam 356 yıl hükmettiler. Daha sonra Awan yenilgiye uğradı ve Kraliyet Kiş tarafından alındı. Kiş’in İkinci Hanedanları Susuda: 201 yıl Dadasig: 81 yıl Mamagal, kayıkçı: 360 yıl Kalbum: 195 yıl Tuge: 360 yıl Men-Nuna: 180 yıl Enbi-Ishtar : 290 yıl Lugalngu: 360 yıl Daha sonra Kiş yenilgiye uğradı ve kraliyet Hamazi tarafından alındı. Hamazi Hadanish: 360 yıl Daha sonra Hamazi yenilgiye uğradı ve kraliyet Unug tarafından alındı. Uruk’ın İkinci Hanedanları En-Shakansha-Ana: 60 yıl Lugal-Ure (ya da Lugal-Kinishe-Dudu): 120 yıl Argandea: 7 yıl Daha sonra Unug yenilgiye uğradı ve kraliyet Urim tarafından alındı. Ur’un İkinci Hanedanları Nani: 120 yıl Mesh-Ki-Ang-Nanna: 48 yıl ? : 2 yıl Daha sonra Urim yenilgiye uğradı ve kraliyet Adab tarafından alındı. Mari Anbu: 30 yıl Anba: 17 yıl Bazi: 30 yıl Zizi: 20 yıl Limer, gudu rahip: 30 yıl Sharrum-Iter: 9 yıl Daha sonra Mari yenilgiye uğradı ve kraliyet Kiş tarafından alındı. Kiş’in Üçüncü Hanedanları Kug-Baba, kadın meyhane koruyucusu: 100 yıl (Kral Listesindeki tek kadın) Daha sonra Kiş yenilgiye uğradı ve kraliyet Akshak tarafından alındı. Akshak Unzi: 30 yıl Undalulu: 6 yıl Urur: 6 yıl Puzur-Nirah: 20 yıl Ishu-Il: 24 yıl Shu-Sin: 7 yıl Daha sonra Akshak yenilgiye uğradı ve kraliyet Kiş tarafından alındı. Kiş’in Dördüncü Hanedanları Puzur-Sin: 25 yıl Ur-Zababa: 400 (6?) yıl Zimudar: 30 yıl Ussi-Watar: 7 yıl Eshtar-Muti: 11 yıl Ishme-Shamash: 11 yıl Shu-Ilishu: 15 yıl Nanniya, kuyumcu: 7 yıl. Daha sonra Kiş yenilgiye uğradı ve kraliyet Unug tarafından alındı. Uruk’un Üçüncü Hanedanları Lugal-Zage-Si: 25 yıl (MÖ 2259–MÖ 2235 short chronology). Akkad İmparatorluğu Sargon, babası bir bahçıvandı, Ur-Zababa’nın sakisiydi, Agade’nin ilk imparatorudur, Agade’yi inşa etmiştir: 40 yıl Rimush, Sargon’un en küçük oğlu: 9 yıl Man-Ishtushu, Sargon’un en büyük oğlu: 15 yıl Naram-Sin, Man-Ishtishu’nun oğlu: 56 yıl Shar-Kali-Sharri, Naram-Sin’in oğlu: 25 yıl Daha sonra kral kim oldu? Kral kim? Igigi, Imi, Nanum, Ilulu: dördü birden sadece 3 yıl için hükümdarlık yaptı Dudu: 21 yıl Shu-turul, Dudu’nun oğlu: 15 yıl Daha sonra Agade yenilgiye uğradı ve kraliyet Uruk tarafından alındı. Uruk’un Dördüncü Hanedanları Ur-Ningin: 7 yıl Ur-Gigir: 6 yıl Kuda: 6 yıl Puzur-Ili: 5 yıl Ur-Utu (ya da Lugal-Melem): 25 yıl Daha sonra Uruk yenilgiye uğradı ve kraliyet Gutium tarafından alındı. Gutium dönemi Inkishush: 6 yıl Zarlagab: 6 yıl Shulme (ya da Yarlagash): 6 yıl Silulumesh (ya da Silulu): 6 yıl Inimabakesh (ya da Duga): 5 yıl Igeshaush (ya da Ilu-An): 6 yıl Yarlagab: 3 yıl Ibate: 3 yıl Yarla: 3 yıl Kurum: 1 yıl Apil-Kin: 3 yıl La-Erabum: 2 yıl Irarum: 2 yıl Ibranum: 1 yıl Hablum: 2 yıl Puzur-Sin: 7 yıl Yarlaganda: 7 yıl ? : 7 yıl Tiriga: 40 gün Uruk Utu-hegal: çelişen tarihler vardır (427 yıl / 26 yıl / 7 yıl) Ur’un Üçüncü Hanedanları "Sümer Rönesansı" Ur-Nammu: 18 yıl MÖ 2065 ile MÖ 2047 arasında. Shulgi: 46 yıl MÖ 2047 ile MÖ 1999 arasında. Amar-Sin: 9 yıl Shu-Sin: 9 yıl Ibbi-Sin: 24 yıl Daha sonra Urim yenilgiye uğradı. Kraliyet Isin tarafından alındı. İsin Hanedanlığı Aşağı Mezopotamya’daki bağımsız Amorite devletleri. Hükümdarlık MÖ 1730’da sona ermektedir. Ishbi-Erra: 33 yıl Shu-ilishu: 20 yıl Iddin-Dagan: 20 yıl Ishme-Dagan: 20 yıl Lipit-Eshtar: 11 yıl Ur-Ninurta (Ishkur’un oğlu, bolluk yıllarına hükmetti ve güzel bir hayat sürdü): 28 yıl Bur-Sin: 5 yıl Lipit-Enlil: 5 yıl Erra-Imitti: 8 yıl Enlil-Bani: 24 yıl Zambiya: 3 yıl Iter-Pisha: 4 yıl Ur-Dul-Kuga: 4 yıl Suen-magir: 11 yıl Damiq-ilicu: 23 yıl Kraliyetin hüküm sürdüğü 11 şehir vardır. Toplam 134 kral 28876 + X yıl süresince hükmetmiştir. Dış bağlantılar List of a wide selection of variant copies of the antediluvian part of the list The Sumerian king list: translation, as of July 28, 2002 Another translation Vincente, Claudine-Adrienne, "The Tall Leilan Recension of the Sumerian King List", Zeitschrift für Assyriologie 50 (1995), 234–270 Black, J.A., Cunningham, G., Fluckiger-Hawker, E, Robson, E., and Zólyomi, G., The Electronic Text Corpus of Sumerian Literature (https://web.archive.org/web/20081210062657/http://www-etcsl.orient.ox.ac.uk/), Oxford 1998. Kategori:Antik Irak Kategori:Irak listeleri Kategori:Hükümdar listeleri