[[Dosya
atove_centrum_TCP.jpg|sağ|küçükresim|Písek, Çekya'da bulunan bir sunucu odası.]] Sunucu odası, bilgisayar sunucularının sürekli olarak çalışması için ayrılmış ve genellikle klimalı olan bir odadır. Sadece bu amaç için istasyon veya bina tahsis edilmiş versiyonuna ise veri merkezi denir. Sunucu odalarındaki bilgisayarlar genellikle KVM switch, Secure Shell ve VNC gibi uzaktan yönetim teknolojileri aracılığıyla uzaktan çalıştırılabilen merkeziyetsiz sistemlerdir. İklim, bir sunucu odasının enerji tüketimini ve çevresel etkisini etkileyen faktörlerden biridir. İklimin soğutmayı desteklediği ve yenilenebilir elektriğin bol olduğu bölgelerde çevresel etkiler daha makul olacaktır. Dolayısıyla Kanada, Finlandiya, İsveç, ve İsviçre gibi uygun koşullara sahip ülkeler, dünya çapındaki şirketleri kendi topraklarında sunucu odaları kurmaları için cezbetmeye çalışmaktadır. Tasarım noktaları Bir sunucu veya bilgisayar odası inşa etmek için beş ana tasarım noktası konusunda ayrıntılı bir şekilde düşünmek gereklidir. Bunlar: Konum Bilgisayar veya sunucu odasının konumu, odanın iç düzeninden bile önce değerlendirmedir. Çoğu tasarımcı sunucu odasının, duvarlarından birinin binanın dış duvarı olacağı yerlere inşa edilmemesi gerektiği konusunda hemfikirdir. Dış duvarlar genellikle oldukça nemli olabilir ve patlayıp ekipmanı ıslatabilecek su boruları içerebilir. Sunucu odasında pencere kullanmamak oluşabilecek birçok güvenlik riskini engeller. Hem çatı katlarından hem de bodrum katlarından kaçınmak, sel ve çatılarda oluşan sızıntı risklerinin önlenmesi sağlar. Son olarak, sunucu odasından diğer odalardaki cihazlara yapılacak kablolamanın daha kolay yapılabilmesi için sunucu odaları merkezi bir konuma yerleştirilmelidir. Dış duvarların tehlikelerine ek olarak, tasarımcıların bilgisayar odasının yakınındaki olası parazit kaynaklarını da değerlendirmesi gerekir. Böyle bir odayı tasarlarken, radyo vericilerinden ve enerji santrallerinden veya asansör odalarından gelen elektrik parazitlerinden uzak durmak önemlidir. Diğer fiziksel tasarım hususları ise oda boyutu, kapı boyutları ve rampalardan (ekipmanın girip çıkması için) kablo organizasyonu, fiziksel güvenlik ve bakım erişimine kadar uzanır. Klima Bilgisayar ekipmanları oldukça fazla ısı üretiler. Ancak ısıya, neme ve toza karşı hassastırlar. Sıkı toleranslar dahilinde sabit bir sıcaklık ve nemin korunması, bilgi teknolojisi sistemlerimin güvenilirliği için kritik öneme sahiptir. Çoğu sunucu odasında, PAC (hassas klima) sistemleri olarak da bilinen "yakın kontrollü klima" sistemleri kurulur. Bu sistemler sıcaklığı, nemi ve partikül filtrasyonunu sıkı toleranslar dahilinde günde 24 saat kontrol eder ve uzaktan izlenebilir. Sunucu odası içindeki koşullar tanımlanan tolerans değerlerini dışına çıktığında otomatik uyarılar yapabilirler. Çoğu bilgisayar veya sunucu odası için klima tasarımları çeşitli tasarım hususlarına bağlı olarak değişecektir. Ancak bu tasarımlar genellikle iki türden birisidir: "yukarı akış" ve "aşağı akış" konfigürasyonları. Yukarı akışlı klima Bu tip klima; hava kontrol ünitesinin (AHU) önüne hava çeker, havayı ısı eşanjörü üzerinden soğutur, ardından soğutulmuş havayı üstten veya kanallardan dağıtır. Bu klima konfigürasyonu, yükseltilmiş döşemelerin yetersiz derinlikte olduğu veya hiç olmadığı durumlara ve yenilenmiş sunucu odalarına oldukça uygundur. Aşağı akışlı klima Bu tip klima ünitesi havayı klima santralinin üst kısmına çeker. Daha sonra havayı ısı eşanjörü üzerinden soğutur. Ardından havayı alttan odaya doğru dağıtır. Bu hava daha sonra stratejik olarak yerleştirilmiş zemin ızgaraları aracılığıyla sunucu odasına ve ekipmanlara doğru dağıtılır. Bu sistem, yükseltilmiş zemin kullanımına imkan veren binalar için oldukça uygundur. Sıcak koridor / soğuk koridor küçükresim|Wikimedia sunucuları, 2012 Sıcak koridor / soğuk koridor konfigürasyonları, iki sunucu sırasının birbirine baktığı bir tasarım metodudur. Bu tasarımda sunucuların ön tarafları birbirinin önüne bakarken arka tarafları birbirinin arkasına bakar. Sunucuların önüne(yani ana koridorların bulunduğu noktadan) klima ile soğuk hava verilir. Sunucu cihazları bu soğuk havayı çekerek arka kısımlarından sıcak hava verirler. Daha sonra bu sıcak hava havalandırma ile sıcak koridordan uzaklaştırılır. Koridor muhafazası Koridor muhafaza edilirken, koridordan biri kapalı bir alan yaratmak için sunucuların etrafı duvarlar, tavanlar ve erişim kapıları ile çevrelenir. Yapılan bu muhafaza ile sıcak ve soğuk havanın karışımı önlenmiş olur. Bu sayede sunucu ekipmanlarının soğuk hava alıp sıcak hava vermesi zorlanmış olur. Muhafaza edilme işlemi yapılırken oluşabilecek hava sızıntıları olabildiğince engellenmeye çalışır çünkü soğuk veya soğuk havanın istenmeyen bölgelere sızması sistemin verimsiz çalışmasına sebep olabilir. Sıvı soğutma ve enerji verimliliği Sıvı soğutma teknolojilerinin benimsenmesi, yüksek verimli sunucu odası tasarımlarına olanak sağlamıştır. Sıvı soğutma teknolojileri uygulandığında, sunucu odaları artık enerji tüketen klima sistemlerine bel bağlamak zorunda kalmamış oluyor. Bunun yerine, tüm ısı basit bir sıvı içinde tutulup verimli bir kuru soğutucu ile çok daha kolay bir şekilde soğutulur. Sıvı kullanmanın bir başka faktörü de ısının yeniden kullanım potansiyelidir. Sunucu odaları yavaş yavaş ısıtma sistemlerinin bir parçası haline gelmekte ve aynı odalara entegre edilmekte veya bir su devresi aracılığıyla binaların kullanım alanına bağlanmaktadır. Yangın güvenliği Yangından korunma sisteminin temel amacı; yangını erken aşamada tespit edip alarma geçirmek, ardından iş akışını aksatmadan ve tesisteki personeli tehdit etmeden yangını kontrol altına almaktır. Sunucu odası yangın söndürme teknolojisi, sunucu odaları kullanılmaya başladığından beri önem arz eden bir alandır. Geleneksel olarak, çoğu bilgisayar odası Halon gazı kullanırdı, ancak bunun çevre dostu olmadığı (ozon tabakasını inceltebilir) ve insanlar için güvenli olmadığı gösterilmiştir. Modern bilgisayar odaları; nitrojen, argon ve karbondioksit gibi inert gazların kombinasyonlarını kullanır. Diğer çözümler arasında FM200 gibi temiz kimyasal maddeler ve oksijen seviyelerini düşük tutan hipoksik ateş önleme sistemleri bulunur. Sunucu veri kabloları ve güç kablolarının ürettiği ısı nedeniyle yangınların yayılmasını önlemek için kuruluşlar FEP borusu ile kaplanmış plenum kablosu da kullanırlar. Bu plastik, ısı oluşumunu azaltır ve kablo malzemesinin metalini korur. Geleceğe yönelik Sunucu odaları için olan talepler, kullanıcı organizasyonlar geliştikçe ve büyüdükçe ve de teknoloji değiştikçe sürekli değişmektedir. Bilgisayar odası tasarımının en önemli parçalarından birisi, sistem için gerekecek yeni gereksinimlerin minimum çabayla karşılanabilmesi için geleceğe hazır olmasıdır. Bilgi işlem gereksinimleri arttıkça, bir sunucu odasının güç ve soğutma gereksinimleri de artacaktır. Kaba bir tahmin ile, kurulacak her ek 100kW ekipmanı soğutmak için 30kW daha güç gerekebilir. Sonuç olarak, klima tasarımlarının başlangıçtan itibaren gelecek düşünülerek tasarlanması gerekmektedir. Bir sunucu odasındaki raf seçimi, odanın alanını belirleyen faktörlerden birisidir. Birçok kuruluş, sahip oldukları alandan en iyi şekilde yararlanmak için telekomünikasyon rafları veya kapalı dolaplar kullanır. Bugün, yeni nesil sunucuların gelmesi ile beraber 19 veya 23 inçlik tek bir raf, 42'den yüzlerceye kadar sayıdaki sunucuyu içerisinde barındırabilir. Ayrıca bakınız Sunucu çiftliği Veri merkezi Kaynakça Kategori:Sunucular (bilgisayar) Kategori:Odalar
atove_centrum_TCP.jpg|sağ|küçükresim|Písek, Çekya'da bulunan bir sunucu odası.]] Sunucu odası, bilgisayar sunucularının sürekli olarak çalışması için ayrılmış ve genellikle klimalı olan bir odadır. Sadece bu amaç için istasyon veya bina tahsis edilmiş versiyonuna ise veri merkezi denir. Sunucu odalarındaki bilgisayarlar genellikle KVM switch, Secure Shell ve VNC gibi uzaktan yönetim teknolojileri aracılığıyla uzaktan çalıştırılabilen merkeziyetsiz sistemlerdir. İklim, bir sunucu odasının enerji tüketimini ve çevresel etkisini etkileyen faktörlerden biridir. İklimin soğutmayı desteklediği ve yenilenebilir elektriğin bol olduğu bölgelerde çevresel etkiler daha makul olacaktır. Dolayısıyla Kanada, Finlandiya, İsveç, ve İsviçre gibi uygun koşullara sahip ülkeler, dünya çapındaki şirketleri kendi topraklarında sunucu odaları kurmaları için cezbetmeye çalışmaktadır. Tasarım noktaları Bir sunucu veya bilgisayar odası inşa etmek için beş ana tasarım noktası konusunda ayrıntılı bir şekilde düşünmek gereklidir. Bunlar: Konum Bilgisayar veya sunucu odasının konumu, odanın iç düzeninden bile önce değerlendirmedir. Çoğu tasarımcı sunucu odasının, duvarlarından birinin binanın dış duvarı olacağı yerlere inşa edilmemesi gerektiği konusunda hemfikirdir. Dış duvarlar genellikle oldukça nemli olabilir ve patlayıp ekipmanı ıslatabilecek su boruları içerebilir. Sunucu odasında pencere kullanmamak oluşabilecek birçok güvenlik riskini engeller. Hem çatı katlarından hem de bodrum katlarından kaçınmak, sel ve çatılarda oluşan sızıntı risklerinin önlenmesi sağlar. Son olarak, sunucu odasından diğer odalardaki cihazlara yapılacak kablolamanın daha kolay yapılabilmesi için sunucu odaları merkezi bir konuma yerleştirilmelidir. Dış duvarların tehlikelerine ek olarak, tasarımcıların bilgisayar odasının yakınındaki olası parazit kaynaklarını da değerlendirmesi gerekir. Böyle bir odayı tasarlarken, radyo vericilerinden ve enerji santrallerinden veya asansör odalarından gelen elektrik parazitlerinden uzak durmak önemlidir. Diğer fiziksel tasarım hususları ise oda boyutu, kapı boyutları ve rampalardan (ekipmanın girip çıkması için) kablo organizasyonu, fiziksel güvenlik ve bakım erişimine kadar uzanır. Klima Bilgisayar ekipmanları oldukça fazla ısı üretiler. Ancak ısıya, neme ve toza karşı hassastırlar. Sıkı toleranslar dahilinde sabit bir sıcaklık ve nemin korunması, bilgi teknolojisi sistemlerimin güvenilirliği için kritik öneme sahiptir. Çoğu sunucu odasında, PAC (hassas klima) sistemleri olarak da bilinen "yakın kontrollü klima" sistemleri kurulur. Bu sistemler sıcaklığı, nemi ve partikül filtrasyonunu sıkı toleranslar dahilinde günde 24 saat kontrol eder ve uzaktan izlenebilir. Sunucu odası içindeki koşullar tanımlanan tolerans değerlerini dışına çıktığında otomatik uyarılar yapabilirler. Çoğu bilgisayar veya sunucu odası için klima tasarımları çeşitli tasarım hususlarına bağlı olarak değişecektir. Ancak bu tasarımlar genellikle iki türden birisidir: "yukarı akış" ve "aşağı akış" konfigürasyonları. Yukarı akışlı klima Bu tip klima; hava kontrol ünitesinin (AHU) önüne hava çeker, havayı ısı eşanjörü üzerinden soğutur, ardından soğutulmuş havayı üstten veya kanallardan dağıtır. Bu klima konfigürasyonu, yükseltilmiş döşemelerin yetersiz derinlikte olduğu veya hiç olmadığı durumlara ve yenilenmiş sunucu odalarına oldukça uygundur. Aşağı akışlı klima Bu tip klima ünitesi havayı klima santralinin üst kısmına çeker. Daha sonra havayı ısı eşanjörü üzerinden soğutur. Ardından havayı alttan odaya doğru dağıtır. Bu hava daha sonra stratejik olarak yerleştirilmiş zemin ızgaraları aracılığıyla sunucu odasına ve ekipmanlara doğru dağıtılır. Bu sistem, yükseltilmiş zemin kullanımına imkan veren binalar için oldukça uygundur. Sıcak koridor / soğuk koridor küçükresim|Wikimedia sunucuları, 2012 Sıcak koridor / soğuk koridor konfigürasyonları, iki sunucu sırasının birbirine baktığı bir tasarım metodudur. Bu tasarımda sunucuların ön tarafları birbirinin önüne bakarken arka tarafları birbirinin arkasına bakar. Sunucuların önüne(yani ana koridorların bulunduğu noktadan) klima ile soğuk hava verilir. Sunucu cihazları bu soğuk havayı çekerek arka kısımlarından sıcak hava verirler. Daha sonra bu sıcak hava havalandırma ile sıcak koridordan uzaklaştırılır. Koridor muhafazası Koridor muhafaza edilirken, koridordan biri kapalı bir alan yaratmak için sunucuların etrafı duvarlar, tavanlar ve erişim kapıları ile çevrelenir. Yapılan bu muhafaza ile sıcak ve soğuk havanın karışımı önlenmiş olur. Bu sayede sunucu ekipmanlarının soğuk hava alıp sıcak hava vermesi zorlanmış olur. Muhafaza edilme işlemi yapılırken oluşabilecek hava sızıntıları olabildiğince engellenmeye çalışır çünkü soğuk veya soğuk havanın istenmeyen bölgelere sızması sistemin verimsiz çalışmasına sebep olabilir. Sıvı soğutma ve enerji verimliliği Sıvı soğutma teknolojilerinin benimsenmesi, yüksek verimli sunucu odası tasarımlarına olanak sağlamıştır. Sıvı soğutma teknolojileri uygulandığında, sunucu odaları artık enerji tüketen klima sistemlerine bel bağlamak zorunda kalmamış oluyor. Bunun yerine, tüm ısı basit bir sıvı içinde tutulup verimli bir kuru soğutucu ile çok daha kolay bir şekilde soğutulur. Sıvı kullanmanın bir başka faktörü de ısının yeniden kullanım potansiyelidir. Sunucu odaları yavaş yavaş ısıtma sistemlerinin bir parçası haline gelmekte ve aynı odalara entegre edilmekte veya bir su devresi aracılığıyla binaların kullanım alanına bağlanmaktadır. Yangın güvenliği Yangından korunma sisteminin temel amacı; yangını erken aşamada tespit edip alarma geçirmek, ardından iş akışını aksatmadan ve tesisteki personeli tehdit etmeden yangını kontrol altına almaktır. Sunucu odası yangın söndürme teknolojisi, sunucu odaları kullanılmaya başladığından beri önem arz eden bir alandır. Geleneksel olarak, çoğu bilgisayar odası Halon gazı kullanırdı, ancak bunun çevre dostu olmadığı (ozon tabakasını inceltebilir) ve insanlar için güvenli olmadığı gösterilmiştir. Modern bilgisayar odaları; nitrojen, argon ve karbondioksit gibi inert gazların kombinasyonlarını kullanır. Diğer çözümler arasında FM200 gibi temiz kimyasal maddeler ve oksijen seviyelerini düşük tutan hipoksik ateş önleme sistemleri bulunur. Sunucu veri kabloları ve güç kablolarının ürettiği ısı nedeniyle yangınların yayılmasını önlemek için kuruluşlar FEP borusu ile kaplanmış plenum kablosu da kullanırlar. Bu plastik, ısı oluşumunu azaltır ve kablo malzemesinin metalini korur. Geleceğe yönelik Sunucu odaları için olan talepler, kullanıcı organizasyonlar geliştikçe ve büyüdükçe ve de teknoloji değiştikçe sürekli değişmektedir. Bilgisayar odası tasarımının en önemli parçalarından birisi, sistem için gerekecek yeni gereksinimlerin minimum çabayla karşılanabilmesi için geleceğe hazır olmasıdır. Bilgi işlem gereksinimleri arttıkça, bir sunucu odasının güç ve soğutma gereksinimleri de artacaktır. Kaba bir tahmin ile, kurulacak her ek 100kW ekipmanı soğutmak için 30kW daha güç gerekebilir. Sonuç olarak, klima tasarımlarının başlangıçtan itibaren gelecek düşünülerek tasarlanması gerekmektedir. Bir sunucu odasındaki raf seçimi, odanın alanını belirleyen faktörlerden birisidir. Birçok kuruluş, sahip oldukları alandan en iyi şekilde yararlanmak için telekomünikasyon rafları veya kapalı dolaplar kullanır. Bugün, yeni nesil sunucuların gelmesi ile beraber 19 veya 23 inçlik tek bir raf, 42'den yüzlerceye kadar sayıdaki sunucuyu içerisinde barındırabilir. Ayrıca bakınız Sunucu çiftliği Veri merkezi Kaynakça Kategori:Sunucular (bilgisayar) Kategori:Odalar