Susan Carey

[bullvar_katip]

Susan E. Carey (1942 doğumlu), Harvard Üniversitesi'nde Psikoloji Profesörü olan Amerikalı bir psikologtur. Dil edinimi, çocuklarda kavram gelişimi, zaman içindeki kavramsal değişimler ve yönetici işlevlerin önemi üzerine çalışmaktadır. Bebekler, küçük çocuklar, yetişkinler ve insan olmayan primatlar üzerinde deneyler yapmıştır. Kitapları arasında Conceptual Change in Childhood (1985) ve Origins of Concepts (2009) bulunmaktadır. Carey'nin geliştirdiği fikirler arasında çocukların kelimelerin anlamlarını yalnızca tek seferde öğrendikleri hızlı eşleme (fast mapping) ; genişletilmiş eşleme (extended mapping), folk teoriler, ve Quinecı anlamlandırma (Quinian bootstrapping) bulunur. Çalışmaları "her modern ve ciddi kavramsal gelişim teorisinin başlangıç noktası" olarak kabul edilir. 2009'da Carey, insan bilişinin teorik temellerine önemli katkılarından dolayı David E. Rumelhart Ödülü'nü alan ilk kadın olmuştur. Carey, "insanların nesneler, sayılar, canlı türleri ve fiziksel dünyaya dair kavrayışlarının nasıl oluştuğu hakkında devrim yarattığı" kavramsal değişim teorisi (theory of conceptual change) nedeniyle Psikolojik ve Bilişsel Bilimler alanında 2020 Atkinson Ödülü'nü almıştır. Eğitim Susan Carey, 1942'de Otoyol Araştırma Kurulu'nda (Highway Research Board, HRB) araştırma mühendisi olan William N. Carey Jr.'ın ve onun ilk eşi Mary Champine'in çocuğu olarak dünyaya gelmiştir. Ottawa, Illinois'deki Ottawa Township Lisesi'ne gitti ve 1960 yılında mezun olmuştur. Susan Carey lisans derecesini 1964 yılında Radcliffe College'da edindi. Carey daha sonra Harvard Üniversitesi'ne girmiştir. Bir lisans öğrencisi olarak, Chiapas'ta bir Maya halkı olan Tzotzil ile saha çalışması yapmıştır. Üçüncü yılında George Armitage Miller ve Jerome Bruner'den dersler aldı ve yaz boyunca University College London'dan ziyarete gelen Peter Wason ile araştırma görevlisi olarak çalışmıştır. Carey, 1965'te Londra Üniversitesi'nde lisansüstü çalışmaları için Fulbright bursunu kabul etmeden önce Tanzanya'da mültecilerle çalışmıştır. Doğu ve Afrika Çalışmaları Okulu'nda (SOAS) Afrika tarihi okudu ve Wason'ın bilişsel çalışmalarla ilgili laboratuvar toplantılarına katılmıştır. Carey, 1967'de Harvard'da yüksek lisans çalışmasına başladı , 1971'de deneysel psikoloji alanında doktorasını almıştır Kariyer Carey, 1972'den 1996'ya kadar Massachusetts Institute of Technology'de Beyin ve Bilişsel Bilimler Bölümü'nde çalıştı. Susan Carey, Hans-Lukas Teuber'i yönünü belirlemeye yardımcı olan önemli bir kariyer mentoru olarak ve Jerry Fodor'u kavramsal değişimin mümkün olup olmaması hakkında tartıştığı entelektüel bir akıl hocası olarak görmüştür. Carey, MIT'de George Miller, Jerome Bruner ve Roger Brown ile birlikte çalışmıştır ve Elizabeth Spelke ile ilk kez karşılaşıp tanıştı Carey, 1972'den 1977'ye kadar MIT'de yardımcı doçent, 1977'den 1984'e kadar doçent ve 1984'ten 1996'ya kadar tam profesör olarak araştırmalarını yürütmüştür. Carey, 1983-1984'te Felsefe ve Psikoloji Derneği'nin başkanı olarak görev yapmıştı. 1996'da Carey, 1996'dan 2001'e kadar psikoloji bölümünde profesör olduğu New York Üniversitesi'ne katılmıştır. 2001 yılında Harvard Üniversitesi'nde öğretim üyesi olmuştur. 2004 yılı itibarıyla Harvard'da Henry A. Morss Jr. ve Elisabeth W. Morss Psikoloji Profesörü oldu ve bu ödülü alan ilk kadın olmuştur. Carey, Cognition, Development Psychology, Memory and Cognition ve Psychological Review gibi yayın kurullarında görev yaptı. Araştırma 1978'de Susan Carey ve Elsa Bartlett " hızlı eşleme" terimini ortaya attılar. Bu terim, yeni bir kavramın (örn. bir renk adı) yalnızca bir kez maruz kalmaya dayalı olarak öğrenilmesini sağladığı düşünülen zihinsel süreci ifade eder. Ayrıca, çocukların yeni kavramı kademeli olarak önceki sahip oldukları kavramsal alan (conceptual space) ile uyumlu hale getirdikleri süreç olan "genişletilmiş eşlemeyi" ele aldılar. Carey, genişletilmiş eşleme için, hem kelimeler için yeni öncüllerin (primitives) yaratılmasının hem de kelime anlamları hakkında hipotez testinin gerektiğini savunuyor. Hızlı eşleme, "önemli metodolojik ve teorik ilerlemelere" yol açan kelimelerin öğrenilmesiyle ilgili gelişimsel teorilerde merkezi bir fikir haline geldi. Genişletilmiş eşleme çalışmaları ise zor olmakla birlikte daha az denenir. 1985'te Carey, çocuklar ve yetişkinler arasındaki bilişsel farklılıklar hakkında bir kitap olan Conceptual Change in Childhood'u yazdı. Kitap, çocukların biyolojik konular hakkında bilgi edinimi ile ilgili bir vaka çalışmasıdır ve gelişim süreci boyunca bilginin nasıl yeniden yapılandırıldığını analiz eder. Jean Piaget'nin animizm üzerine yaptığı çalışmaları, daha sonra çocukların biyolojik kavramlarla ilgili bilgileri üzerine yaptığı çalışmalarla bağdaştırır. Carey, çocukların biyolojik kavramlara - mesela "hayvan" - dair erken yaştaki kavrayışlarının, insanların diğer hayvanların prototipi olarak görüldüğü antropomorfik bakış açısını veya folk teorizasyonunu gösterdiğini öne sürdü. (Daha sonraki araştırmacılar, kültür ve deneyimin etkilerini vurgulayarak, bu türden antropomorfik bakışaçısının evrensel olmadığını savundular.) Carey, bilginin çocuklar ve yetişkinler tarafından yeniden yapılandırılma biçimlerini de karşılaştırdı. Çocuklardaki kavramsal gelişimde ve, bilim tarihinde gösterildiği üzere, bilim insanlarının teoriler geliştirilmesinde benzer psikolojik süreçlerin yer aldığını savundu. 2001'de Carey ve Elizabeth Spelke Harvard'a taşınarak Gelişim Çalışmaları Laboratuvarı'nı kurdular. Bebekler, küçük çocuklar, yetişkinler ve insan olmayan primatlarla çalışarak bir temel bilgi (core knowledge) önerisi geliştirdiler. Temel biliş (core cognition) fikrine göre, insan bebekleri hayata nesne, özne, sayı ve muhtemelen nedensellik ve uzamı ele alabilmek için bir dizi temel işleme mekanizması veya temel bilgi sistemleri ile başlıyorlar. Bu erken yaştaki temsiller, daha fazla çıkarım, akıl yürütme ve daha büyük kavramsal yapıların geliştirilmesi için bir temel sağlıyor. 2009'da Carey, kavramsal yapı, kavram edinimi ve değişimi ve bilişsel gelişim hakkında kapsamlı bir açıklama sağlamak amacıyla "zarif, iyi yazılmış ve iddialı bir sentez" olan The Origin of Concepts'i yayınladı. Kitapta Carey, insanların basit kavramlardan karmaşık kavramları nasıl oluşturduklarına dair bir teori için "Quinecı anlamlandırma" terimini ortaya attı. Kitap, 2009'da Bilişsel Gelişim Derneği Kitap Ödülü'nü ve 2011'de Amerikan Psikoloji Derneği'nin Eleanor Maccoby Kitap Ödülü'nü kazandı. 2012'den başlayarak, Carey ve Deborah Zaitchik, insanların mevcut bilgilerini kavramsal değişim gerektiren yeni bilgilerle nasıl bütünleştirdiklerini incelemek için Yönetici İşlev ve Kavramsal Değişim (Executive Function and Conceptual Change) projesini yönetti. Yönetici işlevi, öğrenme sürecini ve kavramsal değişimi etkileyen kilit bir faktör olarak tanımlamışlardı. Yönetici işlevi, çalışma belleğindeki bilgiye odaklanma, bilgiye verilen tepkileri engelleme ve bağlamlar arasında geçiş yapma gibi önemli zihinsel süreçleri içerir. Çocukların yönetici işlev düzeyi, bir şeyin canlı olduğuna dair biyolojik kavram gibi kavramsal değişimi içeren bir fikri öğrenme yeteneklerini etkiler. Daha yüksek Yİ puanları olan çocuklar öğrenmede daha başarılıdır. Araştırma ayrıca, eğitimin yürütme işlevini geliştirebileceğini ve çocukların matematik, okuma ve kelime bilgisi puanlarında müteakip kazanımlara yol açabileceğini göstermektedir. Şaşırtıcı bir şekilde, araştırmacılar, yaşlıların, küçük çocuklar tarafından yapılanları anımsatan muhakeme hataları yaptığını göstermiştir. Yetişkinlerde bu, ilgili kavramların yokluğundan ziyade yürütme işlevindeki başarısızlıkları yansıtabilir. 5 yaşın altındaki çocuklar, Alzheimer hastalığı olan yetişkinler ve 65 ila 81 yaş arasındaki sağlıklı yetişkinler, belirli görevlerde benzer yanlış sınıflandırma modelleri sergilemişlerdir. Birtakım şeyleri canlı olup olmadıklarına göre sıralamaları istendiğinde, üç grubun da üyeleri hareket eden şeyleri - uçaklar, saatler ve bisikletler dahil - "canlı" olarak kategorize etme eğilimindeydiler. Carey, yürütme işlevinin yetişkinlerin daha önce öğrendikleri bilgileri ifade etme becerilerini nasıl etkilediği sorusunu inceliyor. Kişisel hayat Carey, felsefe profesörü Ned Block (NYU) ile evlidir. Ödüller 2020, Atkinson Psikolojik ve Bilişsel Bilimler Ödülü, Ulusal Bilimler Akademisi 2014, Gelişim Psikolojisinde Mentor Ödülü, Amerikan Psikoloji Derneği 2011, Eleanor Maccoby Kitap Ödülü, Amerikan Psikoloji Derneği 2009, David E. Rumelhart Ödülü 2009, Seçkin Bilimsel Katkı Ödülü, Amerikan Psikoloji Derneği 2009, Bilişsel Gelişim Derneği Kitap Ödülü, Bilişsel Gelişim Topluluğu, Kavramların Kökeni için 2007. Sorumlu Üye (FBA), British Academy 2007, Üye, American Philosophical Society, 2002, Üye, Birleşik Devletler Ulusal Bilimler Akademisi 2002, William James Fellow Ödülü, Psikoloji Bilimleri Derneği 2001, Üye, Amerikan Sanat ve Bilim Akademisi 1999, Guggenheim Bursu 1998, Jean Nicod Zihin Felsefesi Ödülü, Institut Jean Nicod (IJN) 1998, George A Miller Dersi, Bilişsel Sinirbilim Derneği 1995-1996, James McKeen Cattell Fon Bursu 1984-1985, Üye, Davranış Bilimlerinde İleri Araştırmalar Merkezi 1976-1978, Radcliffe Enstitüsü Bursu Kitapları Bazı makaleleri Tek yazar olarak yazılan makaleler Kaynakça Kategori:HCards'lı maddeler Kategori:21. yüzyılda Amerikalı kadınlar Kategori:Amerikalı kadın akademisyenler Kategori:Amerikan Felsefe Topluluğu üyeleri Kategori:Yaşayan insanlar Kategori:1942 doğumlular Kategori:Harvard Üniversitesi öğretim üyeleri Kategori:Radcliffe College'da öğrenim görenler Kategori:Rumelhart Ödülü sahipleri Kategori:Jean Nicod Ödülü sahipleri Kategori:Zihin felsefecileri Kategori:Ulusal Bilimler Akademisi üyeleri Kategori:Amerikan Bilim ve Sanat Akademisi üyeleri