Tahran (eyalet)

[bullvar_katip]

Tahran Eyaleti (Farsça : استان تهران; ), İran'ın 31 eyaletinden biri. Başketin de bağlı olduğu eyalet, İran platosu'nun kuzeyinde yer alır ve 18.909km alanı kaplar. Kuzeyinden Mazenderan, doğusundan Semnan, güneyinden Kum ve batısından Elbruz ile Merkezi eyaletleriyle çevrilidir. Ekonomi Ülkenin orta kesiminde başkent Tahran'ın da içinde bulunduğu eyalet, sosyal ve ekonomik yönden İran'ın en gelişmiş eyaletidir. Ülke nüfusunun %18'i bu eyalette yaşar ve İran GSMH'nın %29'unu karşılar. Eyalette 13 ilçe,43 belediye ve 1358 köy bulunur. Nüfusunun % 86,5 kentsel alanda, %13.5'i kırsal alanda yaşamaktadır. Aynı zamanda başkent olan eyaletin merkezi Tahran, 1778 yılında başkent olmuştur ve bugün 7 milyonu aşan nüfusuyla, dünyanın en kalabalık 20 şehri arasındadır. [[Dosya:Golestan-takht2.jpg|300px|küçükresim|sol| Gülistan Sarayı]] [[Dosya:Elahiyeh.jpg|200px|küçükresim|sağ|Elbruz Sıradağları'nın süslediği eyalet merkezi Tahran'ın Elahiye semti.]] Nüfus ve coğrafya Tahran eyaleti'nin 12 milyondan fazla nüfusu vardır ve İran'ın en yoğun nüfuslu bölgesidir. Nüfusunun yaklaşık % 86.5'i kentsel alanlarda, % 13,5'i kırsal kesimde yaşamaktadır. Eyaletin en yüksek noktası deniz seviyesinden 5678 m. yükseklikteki, Demavent Dağı (bazı kaynaklarda bu dağın Amol bölgesinde olduğu belirtilir ki ülkede bu konuda bir karışıklık mevcuttur), en alçak noktası Varamin ovalarında, deniz seviyesinden 790 m.'dir. Meralar 12.800 kilometre kare, ormanlar 330 kilometre kareden fazla alanı kaplar. Eyaletin en büyük nehirleri Kerec Nehri ve Jajrud Nehri'dir. Tahran Eyaleti'nin güney bölgelerinde iklim, sıcak ve kurudur. Ama kuzeydeki dağ bölgeleri yarı nemli, soğuktur. Yılın en sıcak ayları Temmuz ayı ortasından Eylül ayı ortalarına sıcaklık kadar sıcaklık 28 °, 30°C civarındadır. En soğuk ayları Aralık-Ocak dönemindedir ve sıcaklık ortalaması 1°C civarındadır. Şu ana kadar tespit edilmiş düşük sıcaklık -15°C'dir. Tahran şehrinin iklimi ise kışları soğuk, yazları sıcaktır. Yıllık ortalama yağış miktarı, kış mevsiminde maksimum yaklaşık 200mm'dir. Özetle, eyaletin güneyinde yarı kurak bozkır iklimi ve kuzeyinde soğuk dağ iklimi görülür. Tarih Tahran Eyaleti'nde, birkaç bin yıl öncesine dayanan yerleşimler olduğunu gösteren çeşitli arkeolojik kalıntılar vardır. 300 yıl öncesine kadar eyaletin merkezi tarihi Rey şehriydi. Ancak 1778'de Tahran şehrinin başkent olmasıyla, eyaletin kültürel, ekonomik, siyasi ve ticari merkezi bu kent olmuştur. Eyalette, İran Kültürel Miras Kurumu tarafından kültürel önemi olan 1500 tarihi eser listelenmiştir. Eyaletin doğusundaki tarihi Firuzkuh şehristanı'nda bulunan kalıntılar MÖ 4 bin yıllarına kadar gitmektedir. İdari yapı Eyaletin yönetim merkezi aynı zamanda başkent olan Tahran şehridir. Haziran 2005 itibarıyla, eyaletin 13 şehristanında, 43 belediye ve 1358 köy bulunmaktadır. Tahran Eyaleti, kendi içinde şehristan denilen 12 alt bölgeye ayrılmıştır. Aşağıdaki haritada bu şehristanlar ve Tahran Eyaleti içindeki konumları gösterilmiştir. [[Dosya:Museh Melli.jpg|sol|küçükresim|Tahran Milli Müze'de Pers İmparatorluğu dönemine ait eserler]] Dış bağlantılar Tahran Eyaleti resmi web sitesi Tahran Eyaleti Kültürel Miras Kurumu Kaynakça