Tanen

[bullvar_katip]

küçükresim|200px|sağ|Bir şişe tanik asit Tanen, tannik asit (Fransızca: tanin - sepi maddesi) olarak da bilinir. Tanenler polifenolik bileşikler olup, kolza, bakla, çay ve sorgumda gibi bitkilerden elde edilen, açık sarı-kahverengi toz, pul ya da süngersi bir kütle halindeki biçimsiz (amorf) maddelere verilen addır. Tanenler genellikle bitkilerin kök, odun, kabuk, yaprak ve meyvelerinde bulunur. Başlıca kullanım alanı olan dericilik ve boyacılık dışında tanenler şarap ve biranın berraklaştırılmasında, petrol kuyularındaki sondaj çamurunun akışkanlığının artırılmasında ve buhar kazanlarının çeperlerinde birikinti oluşumunun engellenmesinde kullanılır. Tıpta damarları ve mukozayı büzücü etkilerinden ötürü bademcik, farenjit, basur ve bazı deri hastalıkları ilaçlarının bileşimine girer. Tanenler kimyasal açıdan, hidroliz olabilen tanenler ve kondanse tanenler olmak üzere iki ana grupta incelenir. Birinci grupta yer alan tanenler bir asit ya da enzim eşliğinde hidroliz olarak gallik asit, pirokateşik asit ve şeker gibi, suda çözünebilen bileşikler verir. Suda az, alkolle asetonda iyi çözünür. Hidroliz olabilen tanenlerin en iyi bilinen örneklerinden biri gallotanenlerdir. Çok daha geniş bir grup olan kondanse tanenler ise hidroliz olamazlar. Bunlar ısı karşısında kuvvetli asitlerle ya da bazı yükseltgeyici maddelerle flobafen denen koyu kırmızı renkli çözünmez bileşikler oluşturur. Tanenler, ayrıca tripsin ile a-amilazların sindirimdeki aktivitesini, substratlarla kompleks teşkil ederek önlerler veya onlara bağlanarak protein ve nişasta sindiriminin aksamasına yol açarlar. Tanenler vitamin B ile de kompleks oluşturarak emilimini önlerler. Tannik asit çayda vardır. Ticari ölçüde elde edildiği en mühim kaynak mazı meşesidir. Meşe palamudunda da bol miktarda bulunan tanenler aynı zamanda; antiseptik bileşiklerdir. Tannik asit, bitkinin sıcak suyla ekstrakte edilmesiyle (çayın demlenmesi gibi) suya çekilir. Bundan sonra çözelti buharlaştırmaya tabi tutulur ve katı halde tanen (veya tannik asit) elde edilir. Sentetik tannik asitler egzama tedavisi kapsamında çeşitli preparatlar içinde bulunurlar. Şarapçılık Tanen, şarap içeriğindeki doğal koruyuculardan biridir. Şarabın rengini, yıllandırmaya uygunluğunu ve ağızda bıraktığı tadı etkilediği için şarapçılıkta önemli bir yer tutar. Şarap içeriğine, üzüm kabuğu, çekirdeği ve dallarının da üzümlerle birlikte fermante edilmesiyle veya şarabın meşe fıçılarda bekletilmesiyle katılır. Beyaz şarap üretiminde kabuksuz üzüm kullanıldığı için kırmızı şarap, genellikle daha yüksek tanen içerir. Tanenin şarabın tadına doğrudan bir etkisi yoktur fakat çeşitli proteinlerle etkileşime girmeye eğiliminden dolayı, ağızda kuruluk hissi yaratır ve şaraba acımsı bir tat verir. Tanen içeriği yüksek şarapların süt, süt ürünleri ve kırmızı et ile tüketimi yaygındır. Kaynakça Kategori:Şarap terminolojisi Kategori:Bitki biyokimyası Kategori:Fenoller Kategori:Karboksilat esterler