Taşdeğirmen, Çıldır

[bullvar_katip]

Taşdeğirmen, Ardahan ilinin Çıldır ilçesine bağlı bir köydür. Tarihçe Taşdeğirmen köyünün bilinen en eski adı Didi Çamdzvrali'dir. Çamdzvrali (ჩამძვრალი) Gürcüce bir kelime olup batık, çöküntü gibi bir anlama gelir. Didi Çamdzvrali (დიდი ჩამძვრალი: büyük çöküntü), 1595 tarihli Osmanlı mufassal defterinde Camzvral-i Büzürg / Camzural-i Büzürg (جامزورال بزرك) olarak kaydedilmişti. Bu yer adı daha geç dönemde Ahalkalak livasındaki bir başka köyün adı gibi yazılarak Çandura, Çamdra, Çandira gibi farklı biçimlere dönüşmüştür. Nitekim Rus idaresinin 1886 yılındaki nüfus tespitinde köyün adı Çamdra (Чамдра), 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde "Çamdira" (چامدیرە) olarak geçer. Camzrval-i Büzürg (Büyük Camzrval) köyü, orta çağda Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan tarihsel Çrdili'de yer alıyodur. Nitekim Osmanlılar 16. yüzyılın ikinci yarısında bu bölgeyi ve köyü Gürcülerden ele geçirmiştir. Bu yerleşim 1595 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı mufassal defterine göre, Gürcistan Vilayeti içinde Çıldır livasının Canbaz nahiyesine bağlıydı. Köyün nüfusu 32 Hristiyan haneden oluşuyordu. Köyde buğday, arpa, çavdar, keten tohumu, yonca tarımı ile arıcılık yapılıyor, koyun ve domuz besleniyordu. Osmanlı Devleti, Doksanüç Harbi'nin ardından imzalanan Berlin Antlaşması'yla Ardahan bölgesini Rusya'ya bırakınca, Büyük Çamdzvarli köyü de Osmanlı egemenlik alanının dışında kaldı. Rus idaresinin 1886 yılında yaptığı nüfus tespitinde Çamdra (Чамдра) adıyla kaydedilmiş olan köy, Ardahan sancağının Çıldır kazasına (uçastok) bağlıydı. Köyün nüfusu, "Karapapak" olarak kaydedilmiş 409 kişiden oluşuyordu. Çamdra köyü, Birinci Dünya Savaşı'nın sonunda Rusların bölgeden çekilmesinin ardından bir süre fiilen Ermenistan'ın sınırları içinde kaldı. 16 Mart 1921'de imzalanan Moskova Antlaşması uyarınca Çamdra Türkiye'ye bırakıldı. Çamdra köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde "Çamdira" (چامدیرە) biçiminde yazılmıştır. Bu tarihte köy, Kars vilayetinin Çıldır kazasının merkez nahiyesine bağlıydı. 1940 genel nüfus sayımında "Çamdıra" adıyla aynı idari konuma sahip olan köyün nüfusu 705 kişiden oluşuyordu. Türkçe kaynaklarda değişik biçimlerde yazılmış olan Çamdura veya Büyük Çamdzvrali Türkçe olmadığı için köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Taşdeğirmen olarak değiştirilmiştir. 1965 genel nüfus sayımında Taşdeğirmen köyünün nüfusu 1.174 kişiden oluşuyor ve bu nüfus içinde sadece 296 kişi okuma yazma biliyordu. Coğrafya Köy, Ardahan il merkezine 55km, Çıldır ilçe merkezine 13km uzaklıktadır. Nüfus Kaynakça Dış bağlantılar Kategori:Çıldır belde ve köyleri