Tofaş Kuş Serisi

bullvar_katip · 28 Mayıs 2024

Tofaş Kuş Serisi olarak bilinen Şahin, Doğan ve Kartal, Tofaş tarafından 1981-2010 yılları arasında üretilen bir orta sınıf otomobil serisidir. 1981 yılında üretime başlanan seri, 2010 yılında Etiyopya'daki Holland Car firmasının DOCC adlı modelin üretimiyle son bulmuştur. Üretilen modeller 131 ve Regata'dan türetilmiş, motor ve aktarma organlarını İtalyan Fiat ve Lancia'dan almış olup önden motorlu, arkadan çekişli yapı ile sedan ve station wagon gövde tiplerine sahiptir. Kuş Serisi, Türkiye pazarı için 1981-2003 yılları arasında üretildi. 1970'li yılların teknolojisine sahip olmasına rağmen, 1990'lı yıllarda özellikle yedek parçasının bolluğu, ülke yollarına uyumu, kolay modifiye edilebilmesi ve uygun fiyatı sayesinde Türkiye'de çok tutuldu. Yaklaşık 1,26 milyon adetle Türkiye'nin en çok üretilen ve satılan binek otomobil unvanına sahiptir. Kuş Serisi, her konuda başka bir şirket olan Oyak-Renault tarafından üretilen Renault 12'nin ana rakibi olarak kabul edildi. Özellikle taksi şoförleri tarafından tercih edilmiş, Emniyet, Jandarma ve PTT gibi kamu kuruluşları tarafından da kullanılmıştır. Diğer Tofaş ürünleri gibi bir yıl üretici ve üç yıl paslanmazlık garantisine sahipti. Kuş Serisi'ni oluşturan modeller ilk olarak Murat 131'in alt modelleri olarak ortaya çıktılar. Şahin, ekonomik bir aile sedanı ve Doğan daha yüksek donamlı lüks bir sedan iken Kartal ise her iki modelin station wagon varyantı olarak sunuldu. 1988 yılında ikinci neslinin üretime başlamasıyla Murat 131 tanımı kaldırıldı ve kendi başlarına birer model haline geldiler. 1984'te Murat 124'ün modernize edilmesiyle ortaya çıkan Serçe de Kuş Serisi'nin dördüncü modeli sayılmaktadır. Murat 131 (1976-1981) [[Dosya:Murat 131.JPG|küçükresim|sağ|Şubat 1977'de bantlardan indirilen ilk Murat 131 (Bursa Tofaş Anadolu Arabaları Müzesi)]] Aralık 1976'de Murat 124 modelinden sonra üretime başlayan ve Şubat 1977'de satışa sunulan Murat 131, Fiat 131 Mirafiori'nin Türkiye pazarına uyarlanmış şekliydi. İlk seferde sadece 1.3 litre, çifte boğaz Solex karbüratörlü, "OHV" supap düzenine sahip sıralı 4 silindirli benzin motoru (70 bg) ve 4 ileri manuel şanzıman ile satışa sunuldu. 1978 yılında da station wagon modelinin üretimi başladı. Birinci nesil (1981-1988) İlk model (1981-1984) 1981 yılında İtalyan kardeşinin parçalarıyla tasarımı güncellenen Murat 131, "Şahin" ve "Kartal" isimlerini aldı. Şahin, Fiat 131 Mirafiori muadili ekonomik aile sedanı iken Kartal da Fiat 131 Panorama muadili station wagon olarak piyasaya sürüldü. Bu kez 1.3 litre Weber karbüratörlü OHV (65 bg) veya 1.6 OHV (75 bg) motorlar ve standart 4 ileri ve opsiyonel 5 ileri manuel şanzıman kullanıldı. Bu model Kartal aynı zamanda kambur kasa olarak da bilinmektedir. Şahin ve Kartal'ı aynı yılın Eylül ayında Fiat 131 Supermirafiori muadili daha lüks donanımlara sahip bir sedan olan "Doğan" takip etti. Doğan, standart olarak 5 ileri şanzımana ve bir hız göstergesine sahipti ve ayrıca tamamen kumaş döşemeli bir iç mekana, ısıtmalı bir arka cama kavuştu ve ön kapı havalandırma pencereleri çıkarıldı. Bagaj bölmesi tamamen halı kaplıydı ve süspansiyon, yüksek hızlarda önden savrulmayı en aza indirecek şekilde ayarlandı. Şahin ve Kartal'da Murat 131'deki kare farlar kullanılmaya devam edilirken, Doğan ise dörtlü yuvarlak farlara sahipti. Makyaj (1984-1988) 1984 yılında Kuş Serisi hafif bir şekilde yenilendi. Şahin ve Kartal'da dörtlü yuvarlak farlar, Doğan'da da büyük kare farlar bulunuyordu. 1985 yılında Murat 131 Kartal, sadece Türkiye'ye özgü bir tasarımla değiştirildi ve aracın arka kısmı C sütunundan itibaren yükseltilip büyütüldü. Kartal'da diğerlerinden farklı olarak beş bijonlu tekerlekler bulunuyordu. Daha sonra Kartal'ın geri vites lambaları park lambalarının üzerine eklendi ve Murat 131 ibaresi kaldırıldı. Teknik özellikler Serçe küçükresim|sol|Tofaş Serçe 1984 yılında da 6 yıl önce üretimden kalkan Murat 124'ün gövde kabuğu modernize edilerek Serçe isimli daha ucuz ve daha az donanım içeren modeli piyasaya sürülmüş, bir bakıma Murat 124 altı yıllık aradan sonra bantlara geri dönmüştü. 1.3 litre 70 bg gücünde bir OHV motor 4 ileri manuel şanzımanla donatılmıştı ve gövde Şahin'de olduğu gibi opak renklerle boyanıyordu. 1995 yılında Serçe'nin üretimi durduruldu. İkinci nesil (1988-2010) İlk model (1988-1993) 1988 yılında Tofaş, İtalya'da üretimi sonlanan Fiat Regata'nın parçalarını (örn. farlar) satın alarak Murat 131 şasisi üzerine yerleştirip uyarladı. Yeni Kuş Serisi, Ocak ayında tanıtıldı ve satışa sunuldu. Şahin ve Doğan modelleri, biraz daha lüks olan Doğan modelindeki çeşitli üst sınıf donanım seçenekleri dışında neredeyse görsel olarak aynı kaldı. Yeni farlar, etrafını saran üçgen köşe ışıkları ile geniş ve kare şeklindeydi. Izgara, siyah plastikten bir dizi ince dikey çapraz çubuğa sahiptir ve Doğan'da ızgaranın üst kısmında gövde renginde öğeler yer almaktaydı. Doğan modelinde ek olarak alttan torpidolu göğüs bulunmaktaydı. Yeni Kuş Serisi, önceki Murat 131'de kullanılan 1.6 L motor ile 4 ileri ve opsiyonel olarak 5 ileri manuel şanzımanla geliyordu. 4 ileri şanzımana sahip Şahin ve Kartal modellerinde vites kolu ön göğüs üzerinde bulunmaktaydı. Ayrıca Murat 131 ibaresi de tamamen çıkarıldı. Şahin ve Kartal modelleri, sınırlı üretim olarak 1.93 litrelik endirekt püskürtme sıralı 4 silindir Lancia dizel motoru ile geliyordu. Dizel motorlu Şahin ve Kartal, motorun ağır ve verimsiz oluşu, yüksek fiyatı nedeniyle fazla tercih edilmedi ve 1990 yılında üretimden kalktılar. Daha sonraki yıllarda benzinli modellere sahip kullanıcılar, araçlarını Audi 1.6 (CY) veya Isuzu 1.7 Circle-L (4EE2) turbo dizel motorlarıyla donatmıştır. 1988 yılında bir dizel Şahin, benzinli Şahin ve Serçe'nin anahtar teslim fiyatlarının toplamıyla alınabiliyordu. 1990 yılından itibaren Şahin ve Kartal'da 5 ileri şanzıman standart hale geldi ve yeni jant kapakları kullanılmaya başlandı. Aynı yıl Doğan ve Kartal'ın yıldız jant, yan çıtalar, elektrikli ön cam, merkezi kilit, sis farları, far yıkama sistemi, farklı döşeme ve klima opsiyonu gibi daha lüks donanımlara sahip L modeli tanıtıldı. Yine bu modellerde elektronik ateşlemeli motor bulunuyordu. 1992'de bu modeller yerini Tempra'da kullanılan 1.6 L SOHC motora ve arkada üçüncü bir stop lambasına sahip kısa bir süre üretilen SL'e bıraktı. Kuş Serisi, Türkiye dışında 1991 yılında Mısır'da Nasr otomobil şirketi ortaklığı ile montajına başlandı. İlk makyaj (1993-1997) 1993 yılında makyajlanan Kuş Serisi, genel olarak BMW 3 Serisi E30'dan alınan yan aynalar ve doğal renkli sinyal lambaları ile dikkat çekiyordu. Şahin ve düz Kartal modelleri yenilenen jant kapakları ve logo hariç pek bir yeniliğe sahip olmazken, SL modellerinin yerini alan Doğan ve Kartal SLX modelleri, yeni koltuklar, arka koltuk başlıkları, yenilenen yükseklik ayarlı direksiyon, yeni göstergeler, gövde rengi tampon, far çıtaları ve aynalar ile büyük "T" logosuna sahip ızgara ve alaşım jantlar kullanılmaya başlanmıştır. Doğan SLX'lerde ise ek olarak içten vidalı çizgili arka lambalar bulunmaktaydı. Ek olarak Doğan ve Kartal S olmak üzere SLX temelli daha ucuz ve düşük donanımlı modeli piyasaya sürüldü. Bu modellerde SLX'in aksine tampon ve aynalar boyasızdı, üçüncü stop lambası, sis farı ve far yıkama bulunmamaktaydı. 1995 yılında Şahin ve düz Kartal modelleri de aynı şekilde yenilenerek 1.6 L SOHC motor, yeni direksiyon, yeni koltuklar ve devir saatine sahip yeni göstergelere kavuştu. Yenilenen Şahin S adını aldı. Doğan ve Kartal SLX'te ise 1995'te hidrolik direksiyon kullanılmaya başlandı ve 1996 yılında yeni yüksek orta konsola sahip oldu. 1995 yılından itibaren, akaryakıt fiyatlarının artmasıyla, LPG yakıt sistemli modeller başlangıçta taksi şoförleri için üretilmiş, zamanla sivil kullanıma da açılmıştır. İkinci makyaj (1997-2010) 1997 yılında yapılan son bir makyajla bu kez 1.4 L SOHC karbüratörlü (72 bg) veya 1.6 litre (80 bg) püskürtmeli benzinli motor ile geliyordu. Aerodinamik yan aynalar, tamamen yenilenen iç döşeme, metalik renk seçeneği (metalik gri ve barok kırmızı.) ve güncellenen farlar da donanım özellikleri arasındaydı ve tüm modellerde büyük "T" logolu ızgara ve hidrolik direksiyon standart hale geldi. Tipo Due (Fiat Tipo-Tempra-Alfa Romeo 145-Lancia Delta-Dedra) platformunda kullanılan 1.6 litre tek noktadan püskürtmeli motorda katalitik konvertör de bulunmaktaydı ve bu sayede Euro 93 Çevre Normu'na uygun hale geldi. 1.4 L motor ise Şahin 1.4'lerde mevcut olup pek rağbet görmemesi nedeniyle satışları düşük kaldı ve 1999'da enjeksiyonlu hale getirilerek 1.4 ie adını aldı. 1998 yılında Kartal'ın 5 kapılı panelvan Kargo modeli piyasaya çıktı. Kartal Kargo, iki koltuklu ve arka sac pencereli olup 600kg yük taşıyabiliyordu. Siyah plastik bir iç döşemeye sahip olsa da standart olarak hidrolik direksiyona sahipti. Bu model çok ilgi görmeyip ağırlıklı olarak PTT gibi kamu kuruluşları tarafından kullanıldı ve 1999'da yerini Fiat Doblo'ya bıraktı. Yine bu dönemde Kartal'ın Mısır pazarı için yedi kişilik bir modeli üretildi. 1999 yılında donanım sayısı düşürülerek Şahin 1.4 ve 1.6 ie donanımları ve Kartal düz Kartal ile 1.6 ie donanımları ile sunulurken Doğan ise yalnızca 1.6 ie donanımı ile sunuldu. Bu değişiklik ile basitleştirilmiş kapaklı jantlar bulunurken tüm modeller enjeksiyonlu hale getirildi. 2000 yılında yapılan bir yenilik ile Şahin ve Doğan'ın depo kapağı sol tarafa alınarak aracın bagaj hacmi genişletildi. Bu modeller "Kartal kesmesi" olarak da adlandırılmaktadır. 2003 sonrası ihracat pazarlarında tekrar orijinal depo kapağına dönüldü. Aynı zamanda Tofaş logoları kuş logoları ile değiştirildi ve yeni bir direksiyona sahip oldu. Üretiminin durması Kuş Serisi, önde uzunlamasına motor yerleşimi, ön tekerleklerde MacPherson süspansiyon sistemi ve arkada hareketli aks ile arkadan itiş platformuna sahipti. Büyük ölçüde düşük fiyat, sağlam tasarımı ve düşük bakım maliyetleri nedeniyle 1980'ler ve 1990'lardaki yüksek popülaritesi sayesinde büyük bir satış başarısına sahipti. Bununla birlikte, sahip olduğu tasarım, şanzıman, yakıt deposu ve şaft tüneli çok yer kapladığı için çok sıkışık bir yolcu bölmesine neden olmaktaydı. Yine 1970'lerin ortalarında bir İtalyan binek aracı olarak köklerinden dolayı tasarım, ABS, hava yastıkları ve çekiş kontrolü dahil olmak üzere çeşitli güvenlik ekipmanı standartlarından yoksundu. Kuş Serisi, Türkiye'nin AB Gümrük Birliği'ne girmesinin ardından 1990'ların ortalarında modern ithal arabaların pazarı doldurması, zamanla Türkiye'de üretilen otomobillerin Avrupa egzoz emisyon standartlarına uygun olarak üretilmeye başlanması ve tasarımlarının muadillerine göre eskimeleri nedeniyle azalan popülaritesi sonucu satışları düşmeye başladı. Daha yakın zamanlarda, çoğu Kuş Serisi araç benzin fiyatları arttıkça ve arabaları değiştirilmemiş haliyle finansal olarak olanaksız hale getirdikçe sonradan LPG'li hale getirildi. Türkiye'nin devam eden Avrupa Birliği'ne giriş müzakereleri ve ardından uygulanan yönetmelikler nedeniyle taksi kullanımına uygun görülmeden önce Türkiye'nin taksi pazarını da domine etmekteydi. 1993 yılında Kuş Serisi toplam 95.402 adet satış rakamı ile Türkiye'deki satılan araçların %38,8'ini oluşturmaktayken 2001 yılında bu oran %4,1'e kadar düştü. Kuş Serisi'nin üretimine Haziran 2002 tarihinde genel olarak son verildi. Taksicilerin talebi üzerine özel sipariş olarak üretilen modellerinde Temmuz 2003 tarihinde sona ermesiyle Kuş Serisi Türkiye pazarından çekildi ve yerini Fiat Albea ve Palio'ya bıraktı. Mısır ve Azerbaycan pazarı için üretim 2006 yılına kadar devam ederken Mısır'daki üretimi ise 2009'da ve Etiyopya'daki DOCC modelinin üretimi 2010 yılında sona erdi. Modeller İkinci nesil Kuş Serisi birçok farklı modelde üretilmiştir. Şahin Şahin - 1988-1994: 1.6 L OHV motora sahip 4 (1990'a kadar) ve 5 ileri şanzıman seçenekli standart model. Şahin D - 1989-1991: 1.9 L SOHC dizel motora sahip modeli. Şahin S - 1995-1999: Şahin'in 1.6 L SOHC motora sahip modeli. Şahin 1.4 - 1997-1999: Şahin S'in 1.4 L SOHC motora sahip modeli. Şahin 1.4 ie - 1999-2002: Şahin 1.4'ün halefi enjeksiyonlu motora sahip modeli. Daha sonra depo kapağı sol tarafa alınmıştır. Şahin 1.6 ie - 1999-2002: Şahin S'in halefi enjeksiyonlu motora sahip modeli. Daha sonra depo kapağı sol tarafa alınmıştır. Doğan Doğan - 1988-1990: 1.6 L OHV motora sahip standart model. Doğan L - 1990-1992: Doğan'ın farklı döşeme, elektrikli ön camlar, orta konsol far yıkama, sis lambası, klima opsiyonu ve yıldız jantlara sahip modeli. Doğan SL - 1992: Doğan L'den farklı olarak yeni 1.6 L SOHC motor ve üçüncü bir stop lambasına sahip model. Doğan SLX - 1993-1997: Doğan SL'in halefi hidrolik direksiyon ve beş kollu alaşım jantlara sahip model. Doğan S - 1993-1999: Doğan SLX altyapısına sahip düşük donanımlı model. SLX'in aksine tampon ve aynalar boyasızdır, üçüncü stop lambası, sis farı ve far yıkama yoktur. Doğan SLX 1.6 ie - 1997-1999: Doğan SLX'in halefi enjeksiyonlu motora ve altı kollu alaşım jantlara sahip model. Doğan 1.6 ie - 1999-2002: Doğan SLX 1.6 ie'nin halefi basitleştirilmiş kapaklı jantlara sahip model. Daha sonra depo kapağı sol tarafa alınmıştır. Kartal Kartal - 1988-2002: Standart model. Başlangıçta 1.6 L OHV motora sahip 4 (1990'a kadar) ve 5 ileri şanzıman seçenekli idi. 1993 yılında 1.6 L SOHC motora sahip oldu. 1999-2002 yılları arasında üretilenler HD olarak da bilinmektedir. Kartal D - 1989-1991: 1.9 L SOHC dizel motora sahip model. Kartal L - 1990-1992: Kartal'ın farklı döşeme, elektrikli ön camlar, hız göstergesi, orta konsol far yıkama, sis lambası, klima opsiyonu ve yıldız jantlara sahip modeli. Kartal SL - 1992: Kartal L'den farklı olarak yeni 1.6 SOHC motora sahip model. Kartal SLX - 1993-1997: Kartal SL'in halefi hidrolik direksiyon ve beş kollu alaşım jantlara sahip model. Kartal S - 1993-1999: Kartal SLX altyapısına sahip düşük donanımlı model. SLX'in aksine tampon ve aynalar boyasızdır, üçüncü stop lambası, sis farı ve far yıkama yoktur. Kartal Kargo - 1998-1999: Kartal'ın yük taşıma amaçlı modeli. Kartal SLX 1.6 ie - 1997-1999: Kartal SLX'in halefi enjeksiyonlu motora ve altı kollu alaşım jantlara sahip model. Kartal 1.6 ie - 1999-2002: Kartal SLX 1.6 ie'nin halefi basitleştirilmiş kapaklı jantlara sahip model. Teknik özellikler Üretim Kuş Serisi, 1977-2002 yılları arasında toplam 1,26 milyon adet üretilmiş olup Türkiye'nin en çok üretilen ve satılan binek otomobil unvanına sahiptir. [[Dosya:Sahin.jpg|küçükresim|Mısır'da bir Tofaş Şahin]] Kuş Serisi, Türkiye dışında 1991 yılında Mısır'da Nasr otomobil şirketi ortaklığı ile montajına başlandı. Bu tarihten önce Kuş Serisi Mısır pazarına ithal olarak girmekteydi. Kartal'ın 2003 yılında üretimden çıkarılmasına ve sonunda Doğan'ın yerini Şahin 1400 S ile 1600 SL'e bırakmasına rağmen, Türkiye pazarındaki modelleriyle aynı değişikliklere uğradı. Nasr tarafından üretilen Şahin'de 1,6 litre püskürtmeli motor bulunuyordu. Üretim kademeli olarak Mısır'a kaydırıldı ve yerel olarak üretilen parçaların oranı 2006 yılına kadar %45'e ulaştı. 2006 yılından sonra Tofaş, Şahin'in gövde parçalarını CKD olarak Mısır'da Nasr otomobil şirketine sattı. Şahin'in üretimi 2009 yılında Nasr şirketinin kapanmasıyla sona erdi. 2006 yılında Hollanda temelli bir firma olan Holland Car, Etiyopya'da bir otomobil montaj tesisi kurdu ve Tofaş'tan CKD kitleri satın aldı. Holland Car DOCC adını alan Şahin, Etiyopya'da üretilen ilk otomobil olup 2010 yılına kadar sınırlı sayıda üretildi. Yerini Çin'den gelen aynı boyutlarda çağdaş sedan modelleri aldı. İhracat Kuş Serisi, Türkiye pazarında satılmasının yanı sıra Azerbaycan, Gürcistan, Özbekistan, Kazakistan, Türkmenistan, Kırgızistan, Suriye, Tunus, Libya, Makedonya ve Çin olmak üzere birçok ülkeye de ihraç edildi. Aynı zamanda KKTC pazarı için de sağdan direksiyonlu modelleri üretilmiştir. Kamu ve diğer hizmetlerde kullanımı küçükresim|sol|Tofaş Şahin taksi Kuş Serisi, üretildiği dönem boyunca çeşitli kamu kurumları ve diğer kuruluşlar tarafından yaygın olarak kullanıldı. Şahin modeli, 1990'lardan 2000'li yılların ortalarına kadar Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından çoğunlukla rütbeli personel olmak üzere rakibi Renault 12 Toros ile birlikte ekip otosu olarak kullanıldı. Bunun dışında Azerbaycan Devlet Yol Polisi tarafından da kullanıldı. Kartal modeli ise Jandarma Genel Komutanlığı tarafından tercih edildi. 2000'li yıllarda Kuş Serisi, Toros ile birlikte genel polis ve jandarma hizmetinde yerini Fiat Doblo ve Ford Transit Connect'e, trafik hizmetlerinde de ise Renault Mégane, Toyota Corolla ve Hyundai Accent gibi araçlara bıraktı. Kuş Serisi, bunun yanı sıra belediye zabıtası, adliye ve çeşitli diğer kamu kurumları tarafından da kullanıldı. Kuş Serisi'nin sahip oldukları geniş iç mekan hacmi sayesinde taksi modelleri de üretilmiştir. 1995 yılından itibaren LPG seçeneği sunuldu. 2000'li yıllara kadar Kuş Serisi, Türkiye'deki taksi pazarının büyük çoğunluğunu elinde tuttu. Bunun dışında Azerbaycan, Gürcistan ve Mısır'da da taksi olarak kullanıldı. Kuş Serisi'nin taksi modellerinin üretimi Temmuz 2003 tarihinde sona erirken, 2000'lerden itibaren yerini Fiat Siena ve Albea ile Hyundai Accent'e bıraktı. 1993 yılında Kartal'ın özel ambulans modeli üretilmiştir. Kartal Kargo ise sınırlı bir şekilde PTT tarafından kullanıldı. Motorsporları Murat 131 Şahin ise çeşitli ralli etkinliklerinde ralli aracı olarak kullanıldı. Kaynakça Dış bağlantılar tofas-club.blogspot.com Kategori:1981'de tanıtılan otomobiller Kuş Serisi Kategori:Orta sınıf otomobiller Kategori:Sedan otomobiller Kategori:Station Wagon otomobiller Kategori

anelvanlar Kategori:Arkadan itişli taşıtlar Kategori

olis araçları Kategori:Ralli arabaları Kategori:Ambulans Kategori:Taksiler Kategori:1980'ler otomobilleri Kategori:1990'lar otomobilleri Kategori:2000'ler otomobilleri Kategori:2010'lar otomobilleri Kategori:Türkiye'de üretilmiş otomobiller

Ara

Ara

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi

Tofaş Kuş Serisi

bullvar_katip

Administrator

Benzer konular

Tema özelleştirme sistemi

Tam ekran yada dar ekran

Izgara yada normal mod

Forum arkaplan resimleri

Sidebar blogunu kapat/aç

Yapışkan sidebar kapat/aç

Radius aç/kapat

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi