Tūnyokuk (Eski Türkçe: 10px10px10px10px10px 10px10px10px10px10px, Çince: 暾欲谷; Pinyin: tūnyùgǔ, Wade-Giles:, T'un-yü-ku, tam: Bilge Tūnyokuk Boyla Bağa Tarkan, Çince adı: Ashide Yuan-zhen, 阿史徳元珍; Pinyin: āshǐdé yuánzhēn, Wade-Giles: a-shih-te yüan-chen; 646 - ö. 724), Göktürk Kağanlığının yabgusudur. "Aşina" ailesinin akrabalarından Göktürk "Aşide" ailesindendir. Göktürkler ve diğer Türk göçebe imparatorluklarının kurucusu ve yönetenleri, Aşina sülalesindendir. Ayrıca Tūnyokuk, Çin kaynaklı dinlerin Türk boyları arasında yayılmasına izin vermediği ve bunların Türklerin hareketli hayatına uymayan, savaşçılık yeteneklerini köreltebilecek anlayışlar içerdiğini söylemiştir. Orhun Yazıtları Orhun Yazıtlarında ismi70px olarak yazılmıştır. Ayrıca Bilge Tonyukuk 1. taş, 1. yüz, (Batı yüzü) 7. dizide şöyle yazılmıştır; "Bilge Tunyokuk ben özüm tawgaç eliŋge kılındım. Türk bodun tawgaçka körür erti." (Bilge Tunyokuk ben kendim, Tawgaç ilinde doğdum. Türk bodunu Tawgaç'a bağlı idi.) Orhun yazıtları Bilge Kağan ve Kül Tegin dışında aslında genelde hakanlar için yazılması gerekenden farklı olarak bir siyasi kişi olan Tonyukuk hakkında da dikilmiştir. Tunyokuk "Gök gibi ve gökten olmuş" şeflerden biri değildir. Bu anıtı ihtiyarlık devrinde kendisi diktirmiştir ve yazılar da kendisine aittir. Bu anıt Göktürk alfabesi ile yazılmıştır. Göktürk alfabesi ilk olarak bu anıtlar üzerinde bulunabilir. Tunyokuk, Bilge Kağan'ın veziridir. Tunyokuk, bilgisi ve tecrübesiyle Bilge Kağan'a yol gösteriyordu. Yazıtlara "Orhun Yazıtları" denilmesinin sebebi de bu yazıtların Orhun Nehri dolaylarında dikili olmasıdır. Yazıtlar 19. yüzyılda (1893), Danimarkalı Türkolog Wilhelm Ludwig Peter Thomsen tarafından tercüme edilmiştir. Çin Kaynakları Orhun yazıtlarından sonra Tonyukuk hakkında bir diğer kaynak da Tang dönemi Çin yıllıklarıdır. Tonyukuk, Kapgan Kağan'ın yönetimi esnasında strateji ve planlamadan sorumlu üst düzey bir devlet görevlisiydi. Kül Tegin amcası Kapgan'ın ölümü sonrası amcaoğlu İnel Kağan'a bir darbe düzenleyerek kardeşi Bilge'yi kağan ilan etti. Kapgan ve İnel kağan dönemlerinde görev alan birçok devlet adamı bu yönetim değişikliği sırasında azledildi ya da öldürüldü. Ancak Tunyokuk kızı Bügü Hatun'un Bilge Kağan'la evli olması nedeniyle kağanlığa hizmet etmeye devam etti ve itibarını korudu. Tunyokuk, Bilge Kağan devrinde Bilge Kağan'ı Budizm dinini yayma ve yerleşik hayata geçme düşüncelerinden vazgeçirmiştir. Ayrıca bakınız Orhun Yazıtları Notlar Kaynakça Aydemir, H . (2019). Tonyukuk / Tunyukuk Adı Üzerine . International Journal of Old Uyghur Studies, 1 (2), 171-184 . Retrieved from
oğu Göktürk Kağanlığı Kategori:Çatışmada ölenler Kategori:646 doğumlular Kategori:726 yılında ölenler Kategori:Aşide Kategori:7. yüzyıl Türkleri Kategori:8. yüzyıl Türkleri
Ziyaretçiler için gizlenmiş link,görmek için
Giriş yap veya üye ol.
Atalay, Besim (2006). Divanü Lügati't - Türk. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. ISBN 975-16-0405-2 Dış bağlantılar Bilge Tonyukuk Yazıtı Tam Metni
Ziyaretçiler için gizlenmiş link,görmek için
Giriş yap veya üye ol.
Bilge Tonyukuk Taşları
Ziyaretçiler için gizlenmiş link,görmek için
Giriş yap veya üye ol.
Erk Yurtsever tarafından çevirilen Göktürk yazıtları(orkun abaçası ile birlikte)
Ziyaretçiler için gizlenmiş link,görmek için
Giriş yap veya üye ol.
Bilgitay Orhun Yazıcısı Kategorioğu Göktürk Kağanlığı Kategori:Çatışmada ölenler Kategori:646 doğumlular Kategori:726 yılında ölenler Kategori:Aşide Kategori:7. yüzyıl Türkleri Kategori:8. yüzyıl Türkleri