Triyas-Jura yok oluşu

[bullvar_katip]

Sıkça Triyas sonu yok oluşu olarak da adlandırılan Triyas–Jura (Tr-J) yok oluşu, 201,3 milyon yıl önce gerçekleşmiş olup Triyas ve Jura dönemleri arasındaki sınırı belirler. Fanerozoyik'te hem kara hem okyanuslardaki yaşamı derinden etkileyen beş büyük yok oluştan biridir. Denizlerde konodont sınıfının tamamının ve deniz canlısı cinslerinin %23-34'ü bu yok oluşla ortadan kalktı. Karada, krokodilomorflar, teruzorlar ve dinozorlar dışındaki bütün arkozoromorfların nesli tükendi. Önceden bolca bulunan aetozorlar, fitozorlar ve rauisukitler gibi grupların nesli tükendi. Jura öncesinde birçok büyük temnospondil amfibinin ve hâlâ hayatta olan birtakım memeli olmayan terapsidin nesli tükendi. Ancak Tr–J sınırı ile kara omurgalıları arasındaki bağlantı, kara fosillerinin Triyas'ın son katı olan Resiyen'deki eksikliğinden ötürü hâlâ tartışmalıdır. Korunan canlılar arasında bitkiler, dinozorlar, teruzorlar ve memeliler bulunur. Bu durum dinozorlar ve teruzorların gelecek 135 milyon yıl boyunca Dünya üzerindeki baskın hayvanlar olmasına yol açtı. O zamanda gerçekleşen deniz canlısı kayıplarının istatistiksel analizi, biyoçeşitlilikteki azalmanın, yok oluşlardaki artıştan çok türleşmedeki azalmadan kaynaklandığını göstermektedir. Bununla birlikte, bitki sporlarındaki belirgin yenilenme ve mercan resif topluluklarının çöküşü, Triyas–Jura sınırında bir ekolojik felaketin meydana geldiğine işaret etmektedir. Daha eski hipotezler, kademeli iklim veya deniz seviyesi değişikliğinin veya bir ila birden fazla asteroit çarpmasının bu yok oluşa sebep olabileceğini ileri sürmüştür. Ancak Tr–J yok oluşunun nedenini açıklayan teoriler arasında en çok desteklenen ve yaygın olarak kabul edilen teori, yok oluşun sebebini Orta Atlantik Magmatik Bölgesi'nde (İngilizce kısaltması olan CAMP adıyla anılır) yanardağ patlamalarının başlamasına bağlamaktadır. CAMP, coğrafi olarak bilinen en büyük magmatik bölgedir ve şiddetli bir küresel ısınma ve okyanus asitlenmesini tetikleyecek kadar yüksek miktarda karbondioksit salmış olabilir. Kaynakça Literatür McHone, J.G. (2003), Volatile emissions of Central Atlantic Magmatic Province basalts: Mass assumptions and environmental consequences, in Hames, W.E. et al., eds., The Central Atlantic Magmatic Province: Insights from Fragments of Pangea. American Geophysical Union Monograph 136, p.241-254. Dış bağlantılar Theories on the Triassic–Jurassic Extinction The Triassic–Jurassic Mass Extinction 200 million year old mystery BBC News story, 12-Oct-2011 Kategori:Trias devri soy tükenmeleri Kategori:Jura devri soy tükenmeleri Kategori:Evrimsel biyoloji Kategori:Jura devri olayları Kategori:Soy tükenmesi olayları