Tuḥfe-i Mübārizī

[bullvar_katip]

Tuḥfe-i Mübārizī, Harezmli bir Türk bilgini olan Hekim Bereket tarafından Türkçe olarak yazılmış bir tıp kitabıdır. Eser, Anadolu'da yazılmış ilk Türkçe tıp kitabıdır. Mikail Bayram'a göre ise Anadolu'da yazılmış en eski Türkçe kitaptır. Tarihçe Eserin yazılış tarihi tam olarak bilinmemektedir. Ancak eserin önsözünde eserin, Hüdāvendigār Melikü'l-ümerā Mübārizü'd-devle ve'd-dīn unvanlı kişi adına yazıldığı bildirilmiştir. Bu unvanın kime ait olduğu tartışmalıdır. Şehabettin Tekindağ, bu eserin Amasya emiri Halīfet Alp Gazi adına yazıldığını ileri sürmüştür. Bir diğer araştırmacı Mahmut Mesut Koman ise bu eserin, Aydınoğlu Mübārizü'dīn Mehmed Bey adına yazıldığını ileri sürmüştür. Bu eser Binnur Erdağı tarafından doktora tezi olarak hazırlanmış ve Türk Dil Kurumu tarafından yayınlanmıştır. Eser Eserin mukaddimesine göre Hekim Bereket, kitabını İbn-i Sina'nın El-Kanun fi't-Tıb adlı eserinden yararlanarak hazırlamış, bitkiler, tedavi yöntemleri ve ilâç hazırlama konularında kendi deneyimlerinden de yararlanarak yeni bilgiler eklemiş ve içeriği zenginleştirmiştir. Hekim Bereket, hazırladığı bu ilk eseri Arapça olarak kaleme almış ve ona Lübābü'n-Nühāb adını vermiştir. Hekim Bereket, daha sonra tanıştığı Hüdāvendigār Melikü'l-ümerā Mübārizü'd-devle ve'd-dīn unvanlı hükümdarın isteği üzerine eseri ilk olarak Farsça'ya ardından Tuḥfe-i Mübārizī adıyla Türkçeye çevirmiştir. Nüshalar Konya İzzet Koyunoğlu Müzesi Kütüphanesi'nde 12049 numarasıyla kayıtlıdır. Bu eser, Hekim Bereket'e ait bir diğer eser olan Hulāşa ve aynı yazara ait olup olmadığı tartışılan Tabī'atnāme adlı eserler ile birlikte ciltlenmiştir. Fransa Millî Kütüphanesi'nde 12049 numarasıyla kayıtlıdır. Bu eser de Hulāşa ve Tabī'atnāme adlı eserler ile birlikte ciltlenmiştir. Ayrıca bakınız Edviye-i Müfrede Kitabu'l-Müntehab Yadigâr Kaynakça Kategori:Edebi eserler Kategori:Tıp kitapları Kategori:Türkçe kitaplar