Türk Eğitim Derneği

[bullvar_katip]

Türk Eğitim Derneği (kısaca TED), yeni kurulmuş Türkiye Cumhuriyeti'nde özel kişi ve kuruluşların eğitime katkı vermesi amacıyla 1928 yılında Ankara'da kurulmuş bir sivil toplum örgütü. Gazi Mustafa Kemal Paşa'nın eğitime katkı çağrısı üzerine kuruldu. Başlangıçta adı "Türk Maarif Cemiyeti" olan derneğin ilk genel başkanı, devrin başbakanı İsmet Paşa idi. Çalışmalarını 1946 yılından itibaren "Türk Eğitim Derneği" adıyla sürdüren derneğin 2023 yılı itibarıyla kurulu ve eğitim veren 43 okulu bulunur. 1931 yılına açılan ve günümüzde TED Ankara Koleji adıyla eğitimi sürdüren okul, Türk Eğitim Derneği'nin açtığı ilk eğitim kurumudur. Tarihçe Kuruluş Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu ve ilk cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Paşa'nın 1 Kasım 1925'te Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin açılışında yaptığı konuşma, derneğin kuruluşuna temel olmuştur. Mustafa Kemal, konuşmasında eğitimde hedeflenen seviyeye ulaşmak için özel girişim çalışmalarına ihtiyaç olduğunu dile getirmiş ve topluma çağrıda bulunmuştu. Gazi Mustafa Kemal'in bu konuşmasından üç yıl sonra Trabzon milletvekili Hasan Bey'in başkanlığında Cumhuriyet Halk Fırkası Merkezi'nde 31 Ocak 1928'de toplanan bir kurul, Türk Maarif Cemiyeti'nin kuruluş çalışmalarını başlatmıştır. Bu kurulda yer alanlar, günümüzdeki derneğin kurucuları olarak kabul edilir. Kurulda başbakan İsmet Paşa, dokuz bakan ile birlikte 250 milletvekili vardı. Ayrıca pek çok bürokrat, ünversite rektörü ile Türk Ocağı Genel sekreteri kurulda yer almıştır. 31 Ocak 1928'deki toplantısında kurul, "Türk Maarif Cemiyeti Nizamnamesi"’nin maddelerin kabul etti. Böylece amacı "Türk çocukları için yabancı dil öğrenimi veren okullar ve her çeşit kurslar açmak; kimsesizliği ve parasızlığı dolayısıyla öğrenim görmeye imkan bulamayan ahlâklı, anlayışlı ve çalışkan Türk çocuklarının okumalarını sağlamak" olan dernek, "Türk Maarif Cemiyeti " adıyla kuruldu. İlk genel başkanı, başbakan İsmet Paşa idi. Bursa Amerikan Kız Koleji binasının alınması Kuruluşun hemen ardından derneğin ilk faaliyetlerinde birisi, Bursa Amerikan Kız Koleji binasının satın alınması oldu. Bazı Türk öğrencilerinin öğretmenlerden etkilenerek Hristiyan oldukları iddiası üzerine kapanan Bursa Amerikan Kız Koleji'nin binasını, cumhurbaşkanın isteği üzerine Türk Maarif Cemiyeti satın almış ve bu binada Bursa Kız Lisesi hizmete girmiştir. Amblemin belirlenmesi 1929 yılı Mart ayında derneğin, günümüzde halen kullanılmakta olan amblemi belirlendi. Amblemdeki meşale, eğitimi simgeler; ay, Türk bayrağından alınmıştır. Yıldızların ise ilk yönetim kurulunun beş üyesini ölümsüzleştirmek için olduğu söylenir. Şube ve temsilcilikler Cemiyet’in kuruluşundan sonra ülkenin pek çok yerinde şube ve temsilcilikler açıldı; kimsesiz Türk çocuklarının barınabilecekleri yurtlar ve okuların açılması için çalışmalar yürütüldü. Düzenlenen eşya piyangoları ile vatandaşların maddi desteği sağlandı. Harf Devrimi'nden sonra yeni harflerin öğrenilmesine destek olmak üzere çalışmalar yapıldı. TED Ankara Koleji Dernek bünyesinde açılan okullardan ilki, 1930-1931 öğretim yılında Ankara'da ana okulu olarak hizmete giren okuldur. 1931-1932 öğretim yılında "Ankara İlkokulu"'nun ilkokul birinci sınıfı açıldı. Okulun ilk müdürü Niyazi Berkes idi. Okul, ortaokul ve lise sınıfları açılarak büyüdü ve günümüzde TED Ankara Koleji olarak bilinen okul haline geldi. 1937 yılında TED Ankara Koleji, "Türk Maarif Cemiyeti Yenişehir Lisesi" resmî adıyla hizmete girdi; ilk mezunlarını 1939 yılında verdi. Diğer okul ve yurtlar, burslar 1932 yılında dernek tarafından Antep’te anaokulu, Eskişehir’de ise yatılı okul açıldı. Adana, Ankara, Çorum, Eskişehir, İstanbul ve İzmir’de yurtlar açıldı ve 1400'den fazla çocuk bu yurtlarda barındı. Cemiyet, yurt olanağıı sağlayamadığı yoksul aile çocuklarına yiyecek ve kıyafet yardımı yaptı. Yol parası, yiyecek ve kitap temininde öğrencilere destek oldu; ayrıca İstanbul'da ve Avrupa’da yükseköğretim görem öğrencilere maddi yardım yaptı. Dil eğitimi Dernek, yabancı dil eğtimine büyük önem verdi. Yabancı okullara da bir alternatif sunmak için dil kursları açıldı. 1934'te Yenişehir Mektebi'nde ilkokul 3. sınıftan itibaren fen bilgisi ve matematik derslerinin İngilizce okutulmasına karar verildi. Derneğin adı ve statüsü 1934'te "Türk Kültür Cemiyeti" adını alan dernek, 2 Aralık 1939 tarihli Bakanlar Kurulu Kararı ile kamuya yararlı dernek statüsü edindi. Derneğin adı 8 Haziran 1946 tarihinden itibaren "Türk Eğitim Derneği" oldu. Cemiyetin adının değişmesinde öz Türkçe bir adın verilmesi ile ilgili tartışmalar etkili oldu. TED Okulları Türk Eğitim Derneği'nin 2023 yılı itibarıyla kurulu ve eğitim veren 43 okulu bulunmaktadır. Bunlar isim ve kuruluş tarihleri ile aşağıda belirtilmiştir: TED Ankara Koleji, 1930 TED Zonguldak Koleji, 1959 TED Karabük Koleji, 1964 TED Kayseri Koleji, 1966 TED Kdz. Ereğli Koleji, 1967 TED Batman Koleji, 1987 TED Aliağa Koleji, 1988 TED Afyon Koleji, 1999 TED Bursa Koleji, 2001 TED Isparta Koleji, 2001 TED Konya Koleji, 2001 TED Malatya Koleji, 2001 TED Mersin Koleji, 2003 TED Antalya Koleji, 2005 TED Samsun Koleji, 2007 TED Alanya Koleji, 2007 TED Eskişehir Koleji, 2008 TED Kuzey Kıbrıs Koleji, 2010 TED Ege Koleji, 2011 TED Hatay Koleji, 2012 TED Bodrum Koleji, 2012 TED Trabzon Koleji, 2014 TED Denizli Koleji, 2014 TED Adana Koleji, 2014 TED İzmir Koleji, 2014 TED Çorum Koleji, 2014 TED Rönesans Koleji, 2014 TED Kocaeli Koleji, 2015 TED Atakent (Halkalı) Koleji, 2015 TED Diyarbakır Koleji, 2015 TED Sivas Koleji, 2016 TED Şanlıurfa Koleji, 2016 TED Elazığ Koleji, 2016 TED Van Koleji, 2018 TED Atakent , 2019 TED Sakarya Koleji, 2019 TED Edirne Koleji, 2019 TED Çorlu Koleji, 2021 TED Bandırma, 2022 TED Üsküdar, 2022 TED Erzurum, 2022 TED Bolu, 2022 TED Düzce, 2022 Dış bağlantılar Resmî site Kaynakça Kategori:İstanbul'daki eğitim kurumları Kategori:1928'de kurulan dernekler ve vakıflar Eğitim Derneği