Türkmenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti

[bullvar_katip]

Türkmenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti (, Türkmenistan Sowet Sotsialistik Respublikasy; , Turkmenskaya Sovetskaya Sotsialisticheskaya Respublika), kısaca Türkmenistan SSC, 1917 Ekim Devrimi ile kurulan Sovyetler Birliği'nin Orta Asya'daki 5 cumhuriyetinden biriydi. İlk önce 7 Ağustos 1921 tarihinde Türkistan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ne bağlı Türkmenistan Oblastı olarak kuruldu. 13 Mayıs 1925 tarihinde ise Türkmenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti adıyla Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'ni oluşturan eşit ve egemen cumhuriyetlerden biri halini aldı. Türkmenistan Sovyetler Birliği'nin en güneyinde yer alan iki cumhuriyetten biriydi. İran ve Afganistan'a yakınlığının da etkisiyle Sovyet öncesinde oldukça mutaassıp olan Türkmen halkı komünist rejimle birlikte modern bir toplum haline geldi. Türkmenistan ekonomisi özellikle petrol ve doğalgaz çıkarımı ile pamuk üretimine dayalıydı. Kuzeyindeki Özbekistan'a göre daha az nüfusa sahip olması bu kaynakların daha verimli kullanılmasını ve Türkmen halkının refah seviyesinin daha iyi olmasını sağladı. Sovyetler Birliği'nin dağıldığı dönemde birliği kurtarmak için 17 Mart 1991'de yapılan referandumda (bkz.1991 Sovyetler Birliği referandumu) Türkmen halkının % 98.26'sı birlikte kalma yönünde oy kullandı. Bu sonuç tüm Sovyet cumhuriyetleri içerisinde Sovyetler Birliği lehine verilen en yüksek oydu (bu oran Rusya'da % 73'tü). Ancak 19 Ağustos 1991'deki askerî darbe girişimi referandum sonucuna göre yapılacak birlik anlaşmasının iptal edilmesine sebep oldu ve darbeden çekinen Türkmenistan da ayrılığa yöneldi. 27 Ekim 1991'de ülke bağımsızlığını ilan eden son cumhuriyetlerden biri oldu ve adı Türkmenistan olarak değiştirildi. Kaynakça