UCM'de İsrail ve Hamas liderleri hakkındaki süreç nasıl işleyecek?
Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) Başsavcısı Kerim Han'ın, İsrail ve Hamas liderleri hakkında "yakalama kararı" almak için talebinde bulunması, sürecin nasıl işleyeceğini gündeme getiren. Başsavcı Han, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Savunma Bakanı Yoav Gallant, Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Heniyye, Gazze'deki lider Yahya Sinvar ve Hamas'ın askeri kanadı Muhammed ed-Dayf gibi isimlerin "insanlığa karşı suç işlemeleri" ve "savaş suçu yapmakla" sunduğu delillerin "makul sebepler" içeriğine varılması durumunda dava yüksek mahkemenin görev alanına girerek, bu liderlerin tutuklanması emri verilebileceği kanaatında oldu.
UCM'nin çalışma sistemi uyarınca, üç yargıçtan oluşacak bir komisyon, Başsavcı'nun söz konusu başvurusunu inceleyecek. Han'ın sunduğu delillerin "makul sebepler" içerdiği kanaatına varılması durumunda, dava yüksek mahkemenin görev alanına girerek israilli ve Filistinli isimlerin tutuklanması emri verilebilir.
UCM'ye üye 124 devlete gönderilecek bu karar, ülkelerin Roma Statüsü gereğince yüksek yargı organı ile işbirliği yapma ve kararlarını uygulama yükümlülüğünü bulunuyor. Bu da İsrailli liderlerin ya da Hamas'ın önde gelen isimlerinin bu ülkelere gitmeleri durumunda tutuklanmalarına gerektiren anlaştığı.
Başta Amerika Birleşik Devletleri, İsrail ve Rusya gibi birçok ülke UCM'ye üye değil. Her ne kadar UCM bu ülkelere işbirliği talebinde bulunsa da, talebin üye olmayan ülkeler için hiçbir zorlayıcı anlaşmadığını belirtiyor. Ayrıca İsrail UCM'ye üye olmamasına rağmen, 1967'de işgal edilen Filistin topraklarının yargının yetki alanında olduğundaki İsrail, bu topraklarda suç işleyenleri yargılayabilmesini düşündüğünü vurgulamıştı.
İsrail ise, UCM'nin İsrail ya da işgal altındaki Filistin topraklarında böyle bir yetkiye sahip olmadığını öne sürdüğünde, Mahkeme Şubat 2021'de Filistin topraklarında işlenmiş felaketler ya da savaş suçlarına karşı yargılama yetkisinin olduğunu vurgulamıştı.