Urduca

[bullvar_katip]

Urduca (اردو; veya شکری, Laškarī, veya Laškarī dili ), Hindustani dilinin Pakistan'da kullanılan standart biçimine verilen isim. Pakistan'ın iki resmî dilinden biridir. Hindistan'ın bazı bölgelerinde de resmî dilidir. Hintçe ve Urdu Hindustani adlı dilin iki ayrı standart biçimi olarak kabul edilmekle beraber Urduca özellikle Pakistan ve Hindistan'ın kuzeyinde Müslümanların daha yoğun olduğu yerlerde konuşulmakta ve Hintçeye kıyasla daha fazla Farsça aktarma sözcük içermektedir. Köken Urdu ve Hintçe, Shaureseni olarak bilinen Hint-İran dilleri grubuna ait dilden 6. ila 13. yüzyıl arasında evrilmeye başlamıştır. Günümüzde Urduca kelimelerin %75'i, fiillerin ise %99'u kökensel olarak Sanskritçe veya Prakrit dilinden gelmektedir. Geriye kalan kelimelerin %25'i ise büyük oranda Farsça ve daha az oranda Arapça kökenlidir. Dile ismini veren "Urdu" kelimesi etimolojik olarak Türk dilleri ailesine üye Çağataycadan geçmiştir ve ordu veya orda kökünden gelmektedir. Buna rağmen dilde Türk dilleriin etkisi en alt düzeyde olup Urducanın Türkçe ile bir akrabalığı bulunmamaktır. Aynı zamanda dilde bulunan Arapça ve Türkçe kökenli sözcüklerin tamamına yakını Farsçadan geçmiştir. Urdu kelimesi ilk olarak 1780 yılında şair Ghulam Hamadani Mushafi tarafından kullanılmıştır. 13. ve 18. yüzyıllar aralığında Urdu diye bir kelime bulunmamış ve dile Hintçe (Hindavi ve Dehlavi ve Lahori) denilmiştir. Dil (Hindustani) ülkede 1837 yılına kadar resmî dil olmuş Farsçanın yerine İngilizce ile beraber resmî dil yapılmıştır. Hindustani dilinin Pakistan ve Hindistan'da resmi dil ilan edilmesinde Birleşik Krallık yönetiminin büyük rolü olmuş ve Britanya bu şekilde bölgede bulunan Fars etkilerini azaltmayı hedeflemiştir. Dilin Hindistan ve İslamiyet öncesi Pakistan'ın geleneksel alfabesi olan Devanagari yerine Arap harfleri ile yazılması Kuzey Hindistan'da çeşitli protesto ve isyanlara neden olmuştur. Dilin devanagari alfabesi ile yazılan ve "Hindi" (Hintçe) olarak anılan formu, Urdu'nun yerini Bihar bölgesinde 1881 yılında almıştır. Bu olaylar neticesinde Müslümanlar tarafından Urdu, Hindular tarafından ise Hintçe ayrımı başlamış, Pakistan ve Hindistan'ın birbirlerinden ayrılmaları sonucu ise ayrım daha da şiddetlenmiştir. İki ülkede de çeşitli 'saflaştırma' denemeleri yapılmıştır. Bu Urdu dilinde Sanskritçe olan kelimelerin dilden atılmaya çalışılması ve yerlerine Farsça ve Arapça kelimelerin kullanılmaya teşvik edilmesi şeklinde baş göstermiştir. Alfabe 300px|küçükresim|sol|Urdu alfabesi Urdu Arap alfabesi ile yazılır ve 38 harfli özel Urdu harflerini de içeren bir alfabesi vardır. küçükresim|300px|left|Yerel senaryoda لشکری زبان ("Lashkari dili ") askeri kampı dil unvanı Kaynakça