Urdzuma

[bullvar_katip]

Urdzuma, Artvin ilinin Merkez ilçesinin sınırları içinde eski bir yerleşimdir. Günümüzde "Uzundere" adıyla Artvin ilinin merkez ilçesine bağlı Ormanlı köyünün bir mahallesidir. Tarihçe Urdzuma köyü Türkçe kaynaklarda Urzuma olarak geçer. Nitekim 1876 tarihli Trabzon vilayeti salnamesinde Urzuma (اورزومە) adıyla kaydedilmiştir. Urdzuma, orta çağda Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Klarceti'de yer alır. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi 16. yüzyılda Gürcülerden ele geçirmiştir. Köydeki Salkana (სალყანა), Grdzelkana (გრძელყანა), Hamta (ხამთა), Ahalkana (ახალყანა), Venahi (ვენახი), Natamlevi (ნათამლევი), Sahlitavi (სახლითავი) gibi yer adları buranın tarihsel olarak Gürcü yerleşmesi olduğunu göstermektedir. Urdzuma köyü, 19. yüzyılın ikinci yarısında Trabzon vilayetinin dört sancağından biri olan Lazistan sancağına livana kazasının köylerinden biriydi. 1876 Trabzon vilayeti salnamesinde 9 haneden oluşan köyün nüfusu 25 kişi olarak verilmiştir. Salnamede belirtilmemiş olmakla birlikte bu dönemde Osmanlı idaresinin sadece erkek nüfusunu tespit ettiği bilinmektedir. Erkek sayısı kadar kadın eklenince Urdzuma'nın nüfusunun yaklaşık 50 kişiden oluştuğu ortaya çıkar. Salnamede köydeki hayvan varlığı olarak 10 öküz, 10 inek, 100 keçi ve 29 koyun kaydedilmiştir. Urdzuma köyü, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından 1878 yılında imzalanan Berlin Antlaşması'yla Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresinin Urzuma (Урдзума) olarak kaydettiği köy, Artvin sancağının Artvin kazasına bağlıydı. Nadzvia ve Hatila köyüyle birlikte Hatia nahiyesini oluşturuyordu. Urzuma köyünde 8 hanede, 26'sı erkek ve 28'i kadın olmak üzere 54 kişi yaşıyordu. Bu nüfusun tamamı Gürcü olarak kaydedilmişti. Birinci Dünya Savaşı sonlarında Rusların bölgeden çekilmesinin ardından Urdzuma bağımsız Gürcistan'nın sınırları içinde kaldı. Bu durum 7 Mayıs 1920 tarihli Moskova Antlaşması'yla Sovyet Rusya tarafından da tanındı. Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sırasında, 16 Mart 1921'de imzalanan Moskova Antlaşması'yla Urdzuma Türkiye'ye bırakıldı. Urdzuma, Türkiye'ye bırakıldığında köy statüsünü yitirmişti. Nitekim Muvahhid Zeki 1927'de Urzuma (اورزوما) olarak yazdığı yerleşimin Omana (Ormanlı) köyüne bir mahalle (bugün Uzundere) olarak bağlanmış olduğunu belirtmiştir. Osmanlı ülkesine göç sonucunda nüfusunu yitirdiği için Urdzuma başka bir köye bağlanmış olmalıdır. Nitekim Gürcü araştırmacı Zakaria Çiçinadze, köylülerin aktardığı bilgiye dayanarak 1892 yılında Urdzuma köyünden 35 hanenin Osmanlı ülkesine göç etmiş olduğunu yazmıştır. Nitekim bu Urdzuma'nın sakinlerinin bir kısmı Hendek ilçesine bağlı Lütfiyeköşk köyüne göç etmiştir. Kaynakça Kategori:Tao-Klarceti Kategori:Artvin