USS Franklin (CV-13)

[bullvar_katip]

USS Franklin (USS Franklin, CV/CVA, CVS-13, AVT-8), Amerika Birleşik Devletleri Deniz Kuvvetleri'ne ait bir uçak gemisidir. Essex sınıf uçak gemilerinin beşincisidir. Benjamin Franklin'den adını almıştır. 'Big Ben' lakaplı USS Franklin, II. Dünya Savaşında defalarca hasar gördüğü halde batmamış gemi olarak ünlüdür. 19 Mart 1945'te Kyūshū açığındaki hava savaşında Japon İmparatorluğu Deniz Kuvvetleri'ne ait bombardıman uçaklarının saldırısıyla ağır hasar görerek batacakken ABD'ye dönebilmiştir. Bu hikâye Gary Cooper'ın başrolünü oynadığı Task Force adlı filmde anlatıldığı için popüler olmuştur. Çatışmaya girmeden önce küçükresim|sol|180px|USS Franklinin denize girişi (Newport News Tersanesi, 14 Ekim 1943) 7 Aralık 1942'te Virginia eyaleti Newport News'daki Newport News Tersanesi'nde yapımına başlanmış ve 14 Ekim 1943'te Deniz Binbaşı Mildred H. McAfee tarafından adlandırılarak denize girdikten sonra 31 Ocak 1944'te Deniz Albay James M. Shoemaker komutasında hizmete girmiştir. Mürettebatı arasında o dönemde askerliğe alınan Saxie Dowell ve Deane Kincaide gibi müzisyenler de vardı. Onlar kulayla Franklin'e atanmışlardır. USS Franklin önce kontrol için Trinidad Adası'na doğru yola çıkmış ve "Task Group 27.7"'ye verildikten sonra alıştırma için San Diego'ya gitmiştir. Haziran 1944'te "Task Group 58.2"'e bağlanmış ve Pearl Harbor'a uğradıktan sonra Eniwetok'e doğru rotasını izlemiştir. Ogasawara (Bonin) Adaları ve Mariana Adaları harekâtları küçükresim|sol|180px|USS Franklin (Mariana Adaları, 1 Ağustos 1944) 1944 Haziran sonlarında Mariana Adaları saldırısının kol harekâtı olan Bonin (小笠原 Ogasawara) Adaları saldırısına katılmıştır. 4 Temmuz'da Franklin'e bağlı uçaklar Iwo Jima (硫黄島), Chichi Jima (父島) ve Haha Jima (母島)'ya havadan saldırmış ve bir büyük nakliye gemisi ve üç küçük gemiyi batırmıştır. 6 Haziran'da Guam Adası ve Rota Adası'na karşı saldırı başlatılmış ve bu saldırı çıkarma birliklerinin birinci dalgasını desteklemek için 21 Haziran'a kadar devam etmiştir. İkmal için Saipan Adası'nda iki gün kaldıktan sonra "Task Force 58"'e iştirak edilerek Palau Adası'na karşı fotoğraflı keşif ve saldırı görevleriyle meşgul olmuş ve USS Franklin'e bağlı uçaklar 25 ve 26 Haziran'da Japon uçaklarına, binalarına ve gemilerine ağır hasar vermiştir. 28 Temmuz'da "Task Force 58"'dan ayrılarak Saipan Adasına doğru yola çıkmış ve "Task Group 58.1"'e katılmıştır. 4 Ağustos'ta tekrar Bonin Adaları'na saldırmış ve USS Franklin'e başlı pike bombardıman uçakları ve torpido bombardıman uçakları Chichi Jima ve Otōto Jima (弟島)'daki telsiz tesisleri ve deniz uçak üssü, geçici pist ve gemilere saldırmıştır. 9 - 28 Ağustos arasında Eniwetok'te dinlendikten sonra uçak gemisi Enterprise, hafif uçak gemisi Belleau Wood ve hafif uçak gemisi San Jacinto ile birlikte Bonin Adaları'na karşı etkisizleştirme ve oyalayıcı harekâtlarına katılmak üzere yola çıkmıştir. 31 Ağustos - 2 Eylül arasında karadaki tesislere saldırmış, iki nakliye gemisini batırmış ve çok sayıda uçağı düşürmüş ve fotoğraflı keşifi gerçekleştirmiştir. Peleliu harekâtı 4 Eylül'de Franklin Saipan Adası'nda ikmal edilerek Yap Adası'nı işgal edecek "38.1 Task Group"'a katılarak 15 Eylül'de Peleliu Adası'nı işgal etme harekâtını havadan desteklemiştir. Bu grup 21 - 25 Eylül arasında Manus Adasında ikmal edilmiştir. Franklin "Task Group 38.4"'ün amiral gemisi olarak Palau bölgesine dönmüş ve her gün keşif ve gece avcı uçaklarını çalıştırmıştır. 9 Ekim'de Leyte Adasını işgal edecek uçak gemileri grubuna iştirak ederek 13 Ekim seher vaktinde dört Japon bombardıman uçağının saldırısına uğramıştır. USS Franklin iki torpidodan zar zor kaçabilmiş ancak Kamikaze saldırısının habercisi gibi bir Japon uçağı USS Franklin'in köprü arkasındaki güvertesine çarpmış ve uçuş güvertesini geçerek denize düşmüştür. Leyte çıkarması [[Dosya:USS Franklin (CV-13) and USS Belleau Wood (CVL-24) afire 1944.jpg‎|küçükresim|180px|USS Belleau Wood hafif uçak gemisi ve USS Franklin (Lyete 30 Ekim 1944)]] küçükresim|180px|USS Belleau Wood hafif uçak gemisi (arkasında yanan USS Franklin, 30 Ekim 1944) 14 Kasım öğlenden önce USS Franklin'e bağlı avcı uçakları Leyte çıkarma harekâtından önce Luzon adasının doğu bölgesini etkisizleştirmek için Aparri ve Luzon adalarına saldırmıştır. 16 Ekim'de Japon Deniz Kuvvetleri'ne bağlı üç uçağın saldırısına uğramıştır. Bu uçaklardan birinin attığı bomba USS Franklin'in uçuş güvertesinin ucunda bulunan asansöre isabet etmiş ve 3 kişi ölmüş ve 22 kişi yaralanmıştır ancak USS Franklin günlük görevine devam etmiştir. 19 Ekim'de Manila Körfezi'nde çok sayıda gemiyi batırmış ve bir gemi tamir havuzu ile 11 uçağı imha etmiştir. 20 Ekim'de Leyte Adasına yapılan ilk çıkarma sırasında USS Franklin'e bağlı uçaklar etrafındaki geçici pistlere saldırmış ve rapor edilen Japon saldırı birliklerini bulmak için arama devriye uçaklarını çalıştırmıştır. 24 Ekim sabahı Sibuyan Deniz Savaşında uçakları Koramiral Takeo Kurita komutasındaki Japon Deniz Kuvvetleri'nin 1. Seyyar Filosu (第一遊撃部隊)'na karşı düzenlenen saldırı dalgalarının bir kısmını oluşturmuş ve zırhlı Musaşiyi batırmaya yardımcı olmuş, zırhlı Fusō ve zırhlı Yamaşiroya hasar vermiş ve muhrip Wakaba'yı batırmıştır. Japon tehdidin diğer bölgede olması düşünüldüğündan Franklin "Task Group 38.4", "Task Group 38.3" ve "Task Group 38.2", Koramiral Jisaburō Ozawa komutasındaki Japon Deniz Kuvvetleri 1. Mobilize Filosu (uçak gemilerinden oluşan bir filo)'nun güneye inmesini durdurmak için saşak vaktinde saldırmıştır. Ancak gerçekte bu filo uçakları taşımayan uçak gemilerinden oluşturulan ve Amerikan donanmalarını yanıltmak amacıyla güneye doğru inen yanıltıcı bir filo idi. Fakat 3. Filo'ya komuta eden "Bull Halsey" lakaplı Oramiral William Halsey Jr. Ozawa'nın filosuna saldırmayı emretmiş ve 25 Ekim'de Engaño Burnu açığındaki savaşta Japon uçak gemisi Chiyodaya hasar vermiş ve uçak gemisi Zuihōyu batırmıştır. Halsey filosunun kuzeye kaydığı sırada batı tarafında Koramiral Kurita Takeo komutasındaki 1. Seyyar Filosu'nun San Bernardino kanalını geçerek güneye doğru inerek Leyte Adası'nın çıkarma noktasına yaklaşabilmiştir. Halsey'in bu hatası "Bull's Run" (Boğanın koşusu, hem Halsey'in lakabından hem de Amerika İç Savaşındaki "Bull Run" (Boğa koşusu) Savaşı'ndan esinlenerek) olarak tarihe geçmiştir. 19 Mart 1945 tarihli saldırı [[Dosya:Attack on carrier USS Franklin 19 March 1945.jpg|küçükresim|180px|USS Franklin uçak gemisi 19 Mart 1945 sabah saat 07.08'de Japon 5. Hava Filosu 762. Deniz Hava birliğine bağlı bombardıman uçağı "Ginga" tarafından bombalandı. (2.600 kişilik mürettebattan 762'si öldü ve 265'i yaralandı.)]] küçükresim|180px|USS Franklin (uçaksavar topunda yangın çıkmıştır, 19 Mart 1945) [[Dosya:USS Franklin (CV-13) approaching New York, April 1945.jpg|küçükresim|180px|USS Franklin New York'a yaklaşırken (26 Nisan 1945)]] küçükresim|180px|USS Franklin (New York, 28 Nisan 1945) ABD'e dönüş Savaş sonrası Dipnot İlgili filmler Deniz Ejderleri (İngilizce: Task Force, ABD, 1949) Fragman Ayrıca bakınız Uçak gemileri listesi Kaynakça Steve Jackson, Lucky Lady: The World War II Heroics of the USS Santa Fe and Franklin (New York: Carroll & Graf Publishers, 2003) ISBN 0-7867-1061-6 Joseph A Springer, INFERNO: The Epic Life and Death Struggle of the USS Franklin in World War II (Zenith Press, 2007) ISBN 0-7603-2982-6 Peter J. Prato, "Saving Big Ben: The Saga of the USS Franklin and the Most Decorated Crew in Naval History," (First Books Library, 2001) ISBN 978-1588201836 Dictionary of American Naval Fighting Shipstaki maddeler. Dış bağlantılar history.navy.mil: USS Franklin navsource.org: USS Franklin USS Franklin website USS Franklin Kamikaze War Damage Report USS Franklin article IMDB link to 'Task Force' YouTube copy of 1945 newsreel, Bombing of U.S.S. Franklin! (starting at 2:50) CV-13 Personnel Roster at HullNumber.com Kategori:Essex sınıfı uçak gemisi