Ustalar, Ardanuç

[bullvar_katip]

Ustalar, Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı bir köydür. Tarihçe Bugün Ustalar adını taşıyan köyün eski adı, Ustameli'dir. Gürcüce bir yer adı olan Ustmeli (უსტამელი), Türkçe kaynaklara Ustamel, Ustamil olarak girmiştir. Nitekim 1574 ve 1595 tarihli Osmanlı tahrir defterleri ile Artvin vilayeti üzerine 1927 yılında yayımlanan Osmanlıca kaynakta Ustamel / Ustamil (اوستامیل) biçiminde geçer. "Ustami'den olan" veya "Ustamili" anlamına gelen bu yer adını Rus idaresi de Ustamel (Устамель) biçiminde kaydetmiştir. Ustameli'nin 1574 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı tahrir defterinde yer alması, Osmanlı döneminden önce bir yerleşme olduğunu göstermektedir. Nitekim tarihsel Klarceti bölgesinde yer alan köyü Osmanlılar, 16. yüzyılın ortasında, birleşik Gürcistan Krallığı'ndan sonra bu bölgeye hakim olan bir başka Gürcü devleti Samtshe-Saatabago'dan ele geçirdi. Ustameli, hemen sonrasında kurulan Ardanuç livasının Ardanuç nahiyesine bağlı köylerden biriydi. Ardanuç livası, 1574'te sekiz köyü, 1595'te 11 köyü boşalmış olan 58 köyden oluşuyordu. Ustameli'de 1574'te 18 hane (yaklaşık 90 kişi) yaşıyordu; 17 hane Hristiyan, 1 hane Müslüman olarak kaydedilmiştir. 1595 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Liva-i Ardanuç adlı Osmanlı tahrir defterine göre ise, hane sayısı, tamamı Hristiyan olmak üzere 12'ye (yaklaşık 60 kişi) düşmüştü. Hristiyan 5 hane ile Müslüman 1 hanenin köyden ayrıldığı görülmektedir. Osmanlı idaresinin askere alma ve vergi toplama amacıyla sadece erkek nüfusu tespit ettiği 1835 yılında Ustameli'de 83 erkek yaşıyordu. Erkek sayısı kadar kadın eklenince, köyün nüfusunun 166 kişiden oluştuğu ortaya çıkar. Rus idaresi ise, 1886 yılında köyde sadece 44 kişi tespit etmiştir. Rusların eline geçmesi nedeniyle köyün nüfusunun büyük kısmının Osmanlı ülkesine göç ettiği anlaşılmaktadır. Bu tarihte Ustameli, Artvin sancağının (okrug) Ardanuç kazasına (uçastok) bağlı Karsnia nahiyesinin (сельское общество: kırsal topluluk) beş köyünden biriydi. Hem Ustameli köyünün hem de Karsnia nahiyesinin nüfusunun tamamı Gürcülerden oluşuyordu. Birinci Dünya Savaşı'nın sonlarında Rus idaresinin sona ermesinden bir süre sonra, Ustameli köyü bağımsız Gürcistan'ın sınırları içinde kaldı. 1921 yılında, Sovyet Rusya Gürcistan'ı işgali sırasında Ankara Hükümeti, Artvin ve Ardahan bölgelerini boşaltması için Gürcistan hükûmetine ültimatom verdi. Gürcistan hükûmetinin bu iki bölgeden çekilmesi üzerine Ustameli köyü fiilen Türkiye'ye katıldı. 16 Mart 1921'de Sovyet Rusya ile Ankara Hükümeti arasında imzalanan Moskova Antlaşması uyarınca Ustameli köyü Türkiye'ye bırakıldı. Ustameli köyü, 1922 yılında Artvin livasında yapılan nüfus tespiti sırasında, "Ustamel" adıyla bu livanın merkez kazasına bağlı Ardanuç nahiyesinin bir köyüydü. Nüfusu 10 hanede yaşayan 48 kişiden oluşuyordu. Ancak bu tespitte nüfusunun tamamı "Türk" olarak yazılmıştır. Ustameli / Ustamel Türkçe olmadığı için köyün adı 1925 yılında "Ustalar" olarak değiştirildi. Bununla birlikte, eski adı yeni adıyla birlikte, "Ustalar (Ustamel)" biçiminde resmi yayınlarda kullanılmıştır. Ustalar köyünde tespit edilmiş tek tarihsel yapı, derenin sağ kıyısında bir kayanın üzerinde yükselen Ustameli Kulesi'dir. Köyün 1,5km güneydoğusunda yer alan kule (5,2×5,5 m), yedi metre yüksekliğindedir. Doğu duvarında iki, kuzey duvarında bir penceresi bulunan Ustameli Kulesi, kireç harcı kullanılarak moloz taşlarla inşa edilmiştir. Giriş kapısı ise batı tarafında bulunmaktadır. Coğrafya Ustalar köyü, Artvin il merkezine 74km, Ardanuç ilçe merkezine 32km uzaklıktadır. Nüfus Kaynakça Dış bağlantılar Kategori:Ardanuç belde ve köyleri