Varto

bullvar_katip · 21 Mayıs 2024

Varto (Zazaca: Gimgim), Muş iline bağlı bir ilçedir. Tarih Varto bölgesi tarihte sırasıyla Medler, Pers, Part, Roma ve Bizans egemenliği altında kalmıştır. 1071 Malazgirt Meydan Muharebesi ile Selçuklu Hanedanının, daha sonra Akkoyunlular ve Karakoyunlular'ın hakimiyeti altında kalmıştır. 1514 yılında Çaldıran Muharebesi'yle Osmanlı idaresine geçmiştir. 1923'te Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşuyla, TBMM onayı ile Varto ismini alarak ilçe oldu. Varto, Gimgim adıyla da bilinir. Coğrafya Varto ilçesi, Muş il alanının kuzeybatısında yer alır. Kuzeyde Erzurum ili ve Hınıs ve Tekman ilçeleri, batıda Bingöl ilinin Solhan ve Karlıova ilçeleri, doğuda Muş ilinin Bulanık ilçesi, güneyde ise Merkez ilçesiyle çevrilidir. Yüzölçümü 1418km2'dir. Muş'un yüzölçümü olarak alanının %17,3'nü kaplar. Genellikle dağlarla kaplı olan ilçe alanı, Muş il alanının en yüksek bölümünden de yer alır. İlçenin kuzeyini Bingöl Dağları'nın uzantıları engebelendirir. Rakım, Bingöl Dağları'na doğru, ilçenin kuzey sınırında 3000 m'yi, Akdoğan ve Şerafettin Dağları'nın uzantılarında ise 2500 m'yi aşar. İlçe alanı, Murat Nehri ile, Bingöl Çayı ve bu iki akarsuyun kollarınca derin bir biçimde parçalanmıştır. Murat Irmağı, ilçe alanına doğudan girer. Doğu - batı doğrultusunda, Merkez ilçeyle doğal bir sinir oluştururcasına akar. Kayalıdere köyünün batısında Bingöl Suyu'nu alır ve bir dirsekle güneye yönelerek ilçe alanını terk eder. Akdoğan Gölü ilçenin doğusundadır. Bu gölün hemen güneyinde ise Küçük Hamurpert Gölü yer alır. Varto ilçe merkezi ve birçok köy, deprem fay hattı üzerindedir. Varto, ilki 1946, ikincisi ise 1966'da olmak üzere iki büyük deprem yaşamıştır. (1966'daki depremde 2.118 kişi hayatını kaybetmiştir. Bu depremde Varto merkezi tamamıyla yıkılmıştır.) Varto'nun 1985 nüfus sayımındaki nüfusu 44.116'idi. Muş'un yüzölçümü bakımından olduğu gibi nüfusça da dördüncü büyük ilçesidir. 1966'da yaşanan depremde Varto, ölümler sebebiyle uğradığı nüfus kaybına ek olarak, ilçe merkezi ve köylerindeki binaların büyük bölümü yıkıldığından göçten ötürü de nüfus kaybına uğramıştır. Varto ilçesinin 93 köyü bulunmaktadır. Varto'da halkın en önemli geçim kaynağı, Muş genelinde olduğu gibi tarımdır. Başlıca tarım ürünleri buğday olmak üzere tahıldır. Elma ve armut üretimi önemlidir. Varto, bitkisel üretimden çok hayvancılık bakımından gelişmiştir. Koyun ve kıl keçisi varlığı bakımından Muş'un Merkez ilçeden sonra ikinci önemli ilçesidir. [[Dosya

ANO 20200614 042530.jpg|küçükresim|center|500px|İlçedeki Akdoğan Gölü'nün panoramik görüntüsü (Haziran 2020)]] Varto depremi Verilere göre 1900'lü yılların ilk depremi 24 Nisan 1903 tarihinde Malazgirt'te 6,7 şiddetinde olmuş ve 2.626 kişi ölmüştür. Buna müteakiben 31 Mayıs 1946 Varto Hınıs'ta 5,7 şiddetinde olan depremde 839 kişi ölmüştür. En etkili ve birçok şeyin altüst olmasına, göçe ve ailelerin dağılmasına, konut - sağlık - okul - yol sorunun hâlen çözülmemesi gibi yaşamın yeniden idame edilmesinin hayli zorlaşmasına neden olan deprem, 19 Ağustos 1966 yılında olmuş şiddeti tam olarak bilinmiyor ve 2.394 kişi ölmüştür. Varto'da zaman zaman irili ufaklı deprem sarsıntıları olmaktadır. Nüfus Dış bağlantılar Kaynakça Kategori:Muş'taki yerleşim birimleri

Ara

Ara

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi

Varto

bullvar_katip

Administrator

Benzer konular

Tema özelleştirme sistemi

Tam ekran yada dar ekran

Izgara yada normal mod

Forum arkaplan resimleri

Sidebar blogunu kapat/aç

Yapışkan sidebar kapat/aç

Radius aç/kapat

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi