Vasıflandırma (hukuk)

[bullvar_katip]

Vasıflandırma veya karakterizasyon, bir hukukî müessesenin hukukî karakterinin tespit edilmesidir. İçinde milletlerarası özel hukukta yabancılık unsuru içeren davanın çözümlenmesinde ikinci aşamadır. Birden fazla ülkenin hukukuna tâbî olabilecek bir uyuşmazlığa hangi ülke hukukunun uygulanması gerektiğinin belirlenmesi (kanunlar ihtilafı) için söz konusu uyuşmazlığın vasıflandırılması gerekir. Bu süreç İngiliz hukukunda karakterizasyon, Avrupa Adalet Divanı'nın İngilizce kararlarında ise sınıflandırma olarak tanımlanmaktadır. Fransız Hukukunda ise yeterlilik olarak bilinir. Kanunlar ihtilafı bakımından yabancı unsurlu olay veya ilişkilerde yetkili hukuk tespit edilirken çeşitli hukukî kavramlardan hareket edilebilmektedir. Bağlama konusunu oluşturan bu hukukî kavramların hukukî karakteri tespit edilmeden söz konusu uyuşmazlığa uygulanacak hukukun tespiti mümkün değildir. Bu nedenle de söz konusu uyuşmazlığın öncelikle vasıflandırılması gerekmektedir. Bunun ardından uyuşmazlığa uygulanacak hukuk tespit edilebilir. Milletlerarası özel hukukta vasıflandırma açısından sorun, hukukî müesseselerin farklı hukuk sistemlerinde farklı anlamlara sahip olmasından kaynaklanır. Burada düşülen ihtilaf, yabancılık unsuru taşıyan hukukî olay ve ilişkilere uygulanması söz konusu olan birden fazla hukukun, o hukukî olay ve ilişkiye ve bu ilişkileri düzenleyen kurallarda kabul edilen bağlama noktalarına farklı hukukî nitelik tanımasından kaynaklanır. Bu problemin çözümü için ise hukuk doktrininde farklı görüşler ileri sürülmüştür. Bu görüşler içerisinde kendisine en çok taraftar bulan ve Türk hukukunda en baskın durumda olan görüş, vasıflandırmanın hâkimin hukukuna, yani uyuşmazlığa ilk olarak bakan hâkimin tâbî olduğu ülkenin hukukuna göre yapılması gerektiği görüşüdür (lex fori). Buna göre hâkim, önüne gelen ve yabancılık unsuru taşıyan olayın hukukî niteliğini bizzat kendi hukukuna göre tespit edecektir. Bu kavram, öncelikle mülk meseleleriyle ilgili olarak davanın koşullarına bağlı olarak doğru yasa kurallarının seçimini belirlemek için kullanılır. Farklı hukuk yetki alanlarındaki yasalar arasındaki farklılıkları uzlaştırmak içindir. Vasıflandırmanın amacı, geçerli hukukun hangi ilgili kurallarının uygulanacağını belirlemek için davalının eyleminin niteliğini belirlemektir. Bu kavram, lex fori'den farklı yasaların uygulanmasına neden olabilir. İntibak ve atıf araçları da başlama noktasını belirlemeyi zorlaştırabildiğinden, ek faktörler hangi hukukun uygulanacağını belirlemeyi mutlaka basit bir süreç haline getirmez. Kaynakça Kategori:Hukuk Kategori:Hukuk kavramları Kategori:Hukuk terimler Kategori:Uluslararası hukuk Kategori:Uluslararası hukuk sorunları Kategori:Uyuşmazlık çözümleme