Vektör hesabı

[bullvar_katip]

Vektör hesabı (vektör analizi, yöney hesabı veya yöney analizi de denilir), iki veya daha çok boyutlu (bazı sonuçlar — çapraz çarpımı içeren sonuçlar — sadece üç boyuta uygulanabilir) iç çarpım uzayındaki vektörlerin çok değişkenli gerçel analiziyle uğraşan bir matematik dalıdır. Fizik ve mühendislikte epey faydalı olan formül takımlarından ve problem çözme tekniklerini kapsamaktadır. Vektör hesabı köklerini kuaterniyon analizinden almaktadır ve Amerikan mühendis ve bilim insanı J. Willard Gibbs ve İngiliz mühendis Oliver Heaviside tarafından formüle edilmiştir. Vektör hesabı bir skaleri uzaydaki her noktaya bağlayan skaler alanlarla ve bir vektörü uzaydaki her noktaya bağlayan vektör alanı ile ilgilidir. Örneğin, bir yüzme havuzunun sıcaklığı bir skaler alandır: Her noktaya skaler sıcaklık değeri verilir. Aynı havuzdaki su akışı ise bir vektör alanıdır: Her noktaya bir hız vektörü verilir. Vektör cebiri Cebirsel (türevsel olmayan) vektör işlemlerine vektör cebiri denir. Bu işlemler bir vektör uzayı için tanımlanır ve bir vektör alanının tamamına etki eder. Temel cebirsel işlemler şunlardır: Ayrıca aşağıdaki üçlü çarpımlar sıkça kullanılır: Vektör işlemleri Vektör hesabı genelde del veya nabla operatörü ile ifade edilen skaler alanlarda veya vektör alanlarında tanımlı diferansiyel operatörleri incelemektedir. Vektör hesabındaki en önemli 4 işlem ise şunlardır. Jacobi adı verilen bir nicelik ise, fonksiyonların tanım ve değer kümesinin her ikisinin de çok değişkenli olduğu zaman, integral almada değişken değiştirme gibi fonksiyonların incelendiği alanlarda çok yararlıdır. Teoremler Benzer bir şekilde, bu operatörlere ilişkin, hesabın temel teoremini daha yüksek boyutlara genelleyen çeşitli önemli teoremler mevcuttur: Vektör hesabının kullanımı koordinat sistemine "eli olma" kuralı getirilmesini gerektirebilir (Çapraz çarpıma bakınız.). Birçok analitik sonuç, genel bağlamda, vektör hesabının bir altkümesini oluşturduğu diferansiyel geometri ile daha kolay bir şekilde anlaşılabilir. Ayrıca bakınız Vektör hesabı özdeşlikleri Kaynakça (Summary) Chen-To Tai (1995). Vektör analizinin tarihsel bir çalışması. Teknik Rapor RL 915, Radyasyon Laboratuvarı, University of Michigan. Dış bağlantılar Vektör hesabını dik olmayan bir uzaya genişletmek Vektör Hesabı: Matematik ve Fizik öğrencilerinin kullanımı için bir ders kitabı, (Willard Gibbs'in derslerine dayanılmıştır) Edwin Bidwell Wilson tarafından, 1902'de yayınlanmıştır. Kategori:J. Willard Gibbs