VIII. Mihail

[bullvar_katip]

VIII. Mihail Paleologos (Yunanca: Μιχαήλ Η ́ Παλαιολόγος'; 1223/1224? - 11 Aralık 1282), 1259-1282 arasında Bizans İmparatorluğunu yönetmiştir. VIII. Mihail, 1453'te Osmanlı Devleti tarafından İstanbul'un Fethi'ne kadar, Bizans İmparatorluğu'nda hükmünü sürdüren, Paleologos Hanedanının kurucusu olmuştur. 1261'de Konstantinopolis şehrini Dördüncü Haçlı Seferi sonucu kurulan Latin İmparatorluğu elinden almış ve İznik İmparatorluğunu değiştirerek Bizans İmparatorluğunu yeniden kurmuştur. İmparator olması VIII. Mihail, Megas Domestikos ("Bizans ordusu komutanı") görevini yapan Andronikos Doukas Komnenos Paleologos ile Theodora Angelina Paleologinanin oğludur. Anne tarafından eski Bizans İmparatoru III. Aleksios'un torunudur. Bizans'ın en tanınmış ailelerinden birine mensup olup cedleri içinde en aşağı 11 imparator bulunmaktaydı. Eski hükümdar ailelerinden Dükaslar, Angeloslar ve Komnenoslar ile akrabalık bağı vardı. Genç yaşlarında tanınmaya ve İznik İmparatorluğu içinde hızla yükselmeye başlamıştır. III. İoannis'in bir büyük yeğeni olan Theodora Dukaina Vatatzina ile evlenmiştir. 1256'da Mihail Anadolu Selçuklu Devleti hükümdarı olan II. İzzeddin Keykavus'un temsilcileri ile bir hükûmet darbesi planlanlamaktan dolayı suçlandırılmıştır. Konya'daki II. İzzeddin Keykavus sarayına ya kendi isteğiyle gitmiştir veya sürgün olarak gönderilmiştir. 1258'de temize çıkarılıp geri çağrılmış ve Frank asıllı paralı askerler birliğinin komutanı (yani Megas Kontostaulos) olarak atanmıştır. İznik İmparatoru III. İoannes (John) Vatatzes'in Döneminde Batı Anadolu'daki Türk yayılışına engel olma yolundaki Balkanlar'da ki kalabalık Kuman topluluklarını Oğuz-Türkmenlere karşı Batı Anadolu'ya iskan etmesinden sonraki ikinci girişim XIV. yüzyılın hemen başında Balkanlardaki Alan topluluklarının İmparator VIII. Mikhail Paleologos tarafından Balkanlardan Batı Anadolu'ya nakledilmesidir. 1258'de II. Theodoros ölmüş ve tahta 8 yaşında yetişkin olmayan IV. İoannis çıkartılmıştır. İlk olarak çok nüfuzlu bir bürokrat olan Georgios Mouzalon ve Patrik I. Arsenius'u taht naipleri olarak görev yapmışlardır. Ancak (sonradan imparatorluğu gasp eden) Mihail, Mouzalon'un bir suikaste maruz kalıp öldürülmesini ve Arsenius'un ise keşiş olarak bir manastıra çekilmesini sağlamıştır. Mihail imparatorluk idaresini önce taht naibi olarak eline geçirmiştir. 1 Ocak 1259'da ise Ceneviz Cumhuriyeti yardımı ile VIII. Mihail adı ile Nympaion'da ortak imparator ilan edilmiştir. 25 Temmuz 1261 İzmit İmparatorluk orduları general Aleksios Strategopulos idaresi altında Konstantinopolis'i almis ve son Latin İmparator olan II. Baudouin'i ve Latin idarecilerini oradan kovmuştur. VIII. Mihail, Konstantinopolis'e 15 Ağustos'ta girmiştir. Orada hem kendi ve hem de daha küçük çocuk olan oğlu II. Andronikos için taç giyme töreni yapılmıştır. VIII. Mihail oradan imparatorluk idaresine başlamış, ortak imparator olan genç IV. İoannis Laskaris'i İznik'te bırakmıştır. Aralık ayında ise tam 11 yaşına girdiği zaman IV. İoannis Laskaris'i tahttan indirmiş; gözlerini kör ettirmiş ve bir manastıra keşiş olarak göndermiştir. İmparatorluğu Bütün hükümdarlığı boyunca, Latin İmparatorluğu'nu yeniden kurmak isteyen rakipleriyle mücadele etmek zorunda kaldı. Bizans'ın son Latin imparatoru II. Baudouin, diplomasi ve evlilik yoluyla Fransa kralı Aziz IX. Louis'nin kardeşi Charles d'Anjou ile ittifak kurdu. Yetenekli bir diplomat olan Charles papanın çağrısı üzerine Güney İtalya'ya girdi. Hohenstaufen Hanedanının son temsilcileri Manfredi ve Konradin'i yenilgiye uğrattı, Palermo ve Napoli'yi ele geçirdi. Nüfuz alanını Balkanlar'ın içlerine kadar genişleten Charles, Konstantinopolis'i tehdit etmeye başladı. Charles'ın girişimleri papalık için de bir tehdit oluşturuyordu. Papayla Mihail arasında Charles'a karşı ittifak oluşturmak amacıyla yürütülen görüşmeler yaklaşık 20 yıl sürdü. Sonunda varılan anlaşmaya göre papa, Charles'ın Konstantinopolis'e saldırmasını önleyecek, buna karşılık Mihail de Rum Ortodoks Kilisesi'nin Roma ile birleşmesini sağlayacaktı. Mihail'in böyle bir söz vermesi Bizans halkının çoğunluğunun şiddetli tepkisine yol açtı. Papanın dinsel üstünlüğünü kabul etmek istemeyenler, Latinlerin siyasi ve kültürel egemenliğinin bu yolla yeniden kurulmasından korkuyorlardı. Bütün bu engellere karşın, 1274'te toplanan İkinci Lyon Konsili'nde birlik ilan edildi. Bütün Doğu patriklerinin ya da temsilcilerinin konsile katılmadığı, iki kiliseyi birbirinden ayıran sorunlara ilişkin hiçbir tartışmanın yapılmadığı ve ondan sonraki hiçbir konsilin Lyon Konsili'ni ekumenlik ilan etmediği gerekçesiyle Rumlar konsile karşı çıktılar. Mihail gene de siyasal nedenlerle birliğin korunması için mücadeleyi sürdürdü. Ama 1281'de Charles d'Anjou'nun adayı IV. Martinus papa seçilince Mihail'i hemen aforoz etti; ayrıca Charles'ın Konstantinopolis'e hazırladığı saldırıyı ayrılıkçı Rumlara karşı Kutsal Haçlı Seferi olarak nitelendirdi. Böylece Charles'ın Bizans'ın doğusunu ele geçirmek için oluşturduğu geniş ittifak ağına Sicilya, İtalya'nın bazı bölümleri, Laskaris yanlıları, Baudouin, Fransa ve Venedik Cumhuriyeti'in amacı Latin imparatorluğu sırasında yararlandığı geniş ticari ayrıcalıkları yeniden elde etmek ve ezeli düşmanı olan Cenevizleri zengin Rum pazarlarından kovmaktı. Charles ve Mihail arasındaki diplomatik çekişme yoğunlaşırken, Charles ordu ve donanmasını savaşa hazırlamaya başladı. Fransız general Sully komutasında Adriyatik kıyısındaki Berat'a (bugün Arnavutluk'ta) bir saldırı düzenlediyse de Mihail tarafından geri püskürtüldü. Bu arada Mihail, diplomatik girişimleri sonucunda bir süre için papalığın desteğini kazanmış, Sicilya'daki Hohenstaufen yandaşlarıyla gizli bir anlaşma yapmış, Cenova'nın desteğini almış ve en önemlisi Manfredi'nin damadı Aragon kralı III. Pedro'yla gizli bir ittifak kurmuştu. 30/31 Mart 1282'de Sicilya'da Vesperum Ayaklanması patlak verdi. Charles'ın hükümdarlığının sonunu haber veren bu ayaklanmada Fransızlar katledildi. Böylece Bizans, ikinci bir Latin işgalinden kurtuldu. Mihail bundan kısa süre sonra öldü. Mihail'in dikkatini yalnızca Avrupa'yla sınırlaması, Osmanlıların Anadolu'da kolayca yayılmasına ve sonunda Konstantinopolis'in de düşmesine ortam hazırladı. Mihail'in yeğen oldu Theodora Palaiologina Synadene. Kaynakça Dış kaynaklar Kategorialeologos Hanedanı Kategori:1282 yılında ölenler Kategori:13. yüzyılda Bizans imparatorları Kategori:Bizanslı naipler Kategori:Bizans-Bulgar savaşlarında Bizanslılar