X17 parçacığı, bazı anormal ölçüm sonuçlarını açıklamak için Attila Krasznahorkay ve çalışma arkadaşları tarafından öne sürülen varsayımsal bir atom altı parçacıktır. Bu parçacık, berilyum-8 atom çekirdeklerinin geçirdiği bir nükleer bozunma sırasında üretilen parçacıkların ve kararlı helyum atomlarının bozunumunda üretilen parçacıkların hareket doğrultularında gözlemlenen geniş açıları açıklamak için öne sürülmüştür. X17 parçacığı, karanlık madde ile muhtemelen bir bağlantısı olan varsayımsal beşinci bir kuvvetin kuvvet taşıyıcısı olabilir. Parçacığın protofobik (protonlarla etkileşime girmeyen ya da görece daha az giren) ve kütlesi yaklaşık 17 MeV olan bir vektör bozonu olduğu düşünülmektedir. CERN'deki NA64 deneyi, Süper Proton Sinkrotronu'nda hızlandırılan elektron demetlerini hedef atom çekirdekleriyle çarpıştırarak X17 parçacığını bulmayı amaçlıyor. Tarihçe 2015 yılında ATOMKI'de (Macaristan Nükleer Araştırma Enstitüsü) Krasznahorkay ve çalışma arkadaşları yeni ve düşük kütleli (yaklaşık 17 MeV) bir bozonun varlığını öne sürmüşlerdir. Ekibin bir karanlık foton gözlemleme umuduyla gerçekleştirdiği deneyde önce ince bir lityum-7 katmanına protonlar ateşledi. Bu lityum-7 çekirdeklerinin kararsız berilyum-8 çekirdeklerine dönüşmesini sağladı. Berilyum-8 çekirdekleri daha sonra kararsız oldukları için nükleer bozunmaya uğradı ve bir elektron ve bir pozitron üretti. Oluşan elektron ve pozitronların arasında 140° derecelik bir açı gözlemlendi ve parçacıkların toplam enerjisi yaklaşık olarak 17 MeV olarak ölçüldü. Bu berilyum-8 çekirdeğinin enerjisinin küçük bir kısmının elektron ve pozitron dışında keşfedilmemiş yeni bir parçacığa gittiğine işaret ediyordu. Ekip bu sonuçları test etmek için deneyi tekrar yaptığında yine aynı sonuçları elde etti. Bu yeni kuvvet taşıyıcısı parçacığın g-2 müon anomalisini açıklayabileceği ve bir karanlık madde adayı olabileceği düşünülüyor. 2019 yılında bu düşünceleri kanıtlamak veya çürütmek için araştırmalar sürmektedir. Krasznahorkay, 2019 yılında ekibinin ATOMKI'de aynı olayı berilyum-8'de olduğu gibi kararlı helyum çekirdeklerinin bozunumu sırasında da gözlemlediğini duyurdu. Bu da X17 parçacığının varlığına dair delilleri güçlendirdi. X17 parçacığının ve dolayısıyla beşinci bir kuvvetin varlığının karanlık madde arayışımız için ne ifade ettiği hakkındaki görüşler bilim dergilerinde yer aldı. Şüpheli taraflar Aralık 2019 itibarıyla ATOMKI ekibinin parçacığı açıkladığı makale akran denetiminden geçmedi. Bu yüzden makalenin tamamlanmış bir iş olmadığına dikkat çekiliyor. Ayrıca CERN ve başka grupların bu parçacığı tespit etme çabaları sonuçsuz kaldı. ATOMKI'deki ekip daha önce de (2016) yeni parçacıklar keşfettiğini iddia etmişti ancak bu iddialarından daha sonra vazgeçtiler ve bu fikir değişikliklerine neyin sebep olduğunu açıklamadılar. Ekip aynı zamanda kendi görüşlerini destekleyen verileri kullanıp desteklemeyen verileri deney sonuçlarından çıkarmakla suçlanıyor. X-17 parçacığı, Standart Model ile tutarlı değildir. Bu nedenle varlığının başka bir teori ile açıklanması gereklidir. Ayrıca bakınız Aksiyon Parçacıkların listesi Kaynakça Kategori
arçacık fiziği Kategori:Hipotetik temel parçacıklar Kategori:Karanlık madde Kategori:Bozonlar
arçacık fiziği Kategori:Hipotetik temel parçacıklar Kategori:Karanlık madde Kategori:Bozonlar