Yahya Efendi Çeşmesi (Beşiktaş)

[bullvar_katip]

Yahya Efendi Çeşmesi, İstanbul'un Beşiktaş ilçesindeki bir çeşmedir. 1557 ya da 1558 yılında yaptırılmıştır. Tarihi Kitâbesindeki tarih mısrasının ebced hesabına göre 1538 ya da 1539, kitâbedeki tarih ifadesine göre ise 1557 ya da 1558 yılında, Yahya Efendi tarafından yaptırıldı. Yapım ve tamir kitâbesinin aynı yazıyla aynı zeminde bulunması, kitâbenin ilk kısmının tamir sırasında yeniden yazıldığını gösterir ve kitâbenin yenilenmesi esnasında tarih bilgisinin yanlış işlenmiş olabileceği belirtilir. Bununla birlikte, çeşmenin de bir parçası olduğu; Yahya Efendi'nin bölgede mescit-tevhidhâne, medrese, hamam ve evlerden oluşan külliyesinin bulunduğu arazi, Yahya Efendi tarafından, Mahidevran Sultan'nın saraydan uzaklaştırılmasından sonra satın alınmıştı. Haziran ya da Temmuz 1903'te, tekke mensuplarından Hacı Mahmud Efendi tarafından yeniden inşa ettirildi. 1949 tarihli fotoğrafında yeniden inşası sonrasındaki teknesi görülürken 2006'da yayımlanan bir fotoğrafında özgün teknesi değiştirilmiş olarak gözükür. 2016'da yayımlanan bir fotoğrafında da bu teknesiyle gözüken çeşme, 2020'de yayımlanan fotoğrafında ise özgün teknesinin yeniden yapılarak yerine konulduğu hâliyle yer alır. Yapım kitâbesinde bahsedilen kemer ise günümüzde mevcut değildir. Konumu ve mimarisi İstanbul'un Beşiktaş ilçesinin Yıldız Mahallesi'nde, Yahya Efendi Sokağı'nda konumlanır. İstanbul Boğazı'na doğru alçalan Yahya Efendi Külliyesi'ni bölümlere ayıran istinat duvarlarından birine dayalı bir duvar çeşmesidir. Tamamı beyaz mermerden yapılan çeşmenin dikdörtgen bir çerçeve içinde yer alan ayna taşının etrafı, bitki motifi kabartmalarıyla bezelidir. Ayna taşının dilimli dalgalı kemeri, Birinci Ulusal Mimarlık Akımı üslubundadır. Musluğu, yapraklarla oluşturulmuş bir rozet kabartmasının ortasına yerleştirilmiştir. Bir ayağa oturan kurna şeklindeki teknesinin alt kısmı dilimlidir. Ayna taşının yukarısında, talik yazıyla yazılan ve iki bölümden oluşan kitâbesi konumlanır. Çeşmenin inşasına ait olan üstteki iki kıt'alık bölümün metni şu şekildedir: Çeşmenin onarımına üç satırlık mensur bölümün metni ise şu şekildedir: Ayrıca bakınız Beşiktaş'taki çeşmeler listesi Notlar Kaynakça Kategori:Beşiktaş'taki çeşmeler Kategori:16. yüzyılda tamamlanan altyapı Kategori:İstanbul'daki Osmanlı çeşmeleri Kategori:16. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu'nda kurulan oluşumlar Kategori:İstanbul'daki taş yapılar Kategori:Mermer yapılar Kategori:Yıldız, Beşiktaş Kategori:Birinci Ulusal Mimarlık Akımı