Uzun Dönemli Yakıt Düzeltme:
Modern içten yanmalı motorlar elektronik olarak kontrol edilir. Bu işlemi ECU (Motor Kontrol Ünitesi) gerçekleştirir. ECU, gömülü bir bilgisayardır ve mikroişlemci, RAM, depolama birimi (harddisk gibi), giriş ve çıkış birimlerinden oluşur. Dijital girişler ve analog dijital çeviriciler sayesinde sensörlerden gelen verileri okur. Bu verileri işler ve çıkış birimi üzerinden çeşitli aktüatörleri kontrol eder. Temel görevleri arasında hava-yakıt karışımını ayarlamak, rolanti devrini tutturmak, ateşleme zamanlamasını düzenlemek bulunmaktadır.
LTFT (Uzun Dönemli Yakıt Düzeltme) tablosunda, hangi durumda (devir, motora binen yük) ne kadar yakıta ihtiyaç duyulduğu kayıtlıdır. Bu bilgiler ECU’nun depolama biriminde saklanır.
ECU, hava akışı, hava sıcaklığı, emilen havanın toplam kütlesi, gaz kelebeği pozisyonu gibi sensörlerden aldığı bilgilere dayanarak motora (enjektörlere) önceden ayarlanmış LTFT tablosuna göre yakıt gönderir. Ancak motorun çalıştığı çevre koşulları, araçta değişen yükler, motorun eskimesi, hava filtresinin tıkanması, klima veya farların çalışması gibi faktörler, gerekli yakıt miktarını etkiler. ECU, LTFT tablosuna göre yakıt miktarında düzeltmeler yapar ve oksijen sensöründen aldığı bilgilerle yakıt miktarını daha hassas bir şekilde ayarlar.
Sürekli yapılan düzeltmeler STFT (Kısa Dönemli Yakıt Düzeltme) tablosunda saklanır. Benzer düzeltmelerin sıkça tekrarlanması durumunda, STFT bilgisi temel alınarak LTFT tablosu güncellenir. Bu sayede kısa dönemli yakıt düzeltmeleri kalıcı hale gelir ve LTFT tablosuna işlenir. Eğer sensörlerden biri arızalanıp anormal değerler gönderirse, ECU bu durumu dengelemek için LTFT'ye bakar ve motora tahmini miktarda yakıt göndererek sizi hedefinize ulaştırır. Ayrıca arıza lambasını da yaktığında sürücüyü uyarmış olur.
Short Term Fuel Trim:
STFT, bir diğer adıyla Kısa Dönemli Yakıt Düzeltmesi, oksijen sensörünün egzoz gazındaki oksijen varlığını kontrol ederek gerçekleştirilir. Bu sensör, egzoz gazında oksijen olup olmadığını belirler. Oksijen sensörü bir miktar oksijenin varlığını yada yokluğunu belirtir. Egzoz gazında oksijen varsa, motor tüm oksijeni tüketmemiştir, yani yakıt gerektiren bir durum vardır. ECU, bu durumda yakıt miktarını arttırır. Eğer hala oksijen varsa, miktarı daha da arttırır, ancak oksijen tükenmişse yakıt miktarını azaltır. Bu sürekli arttırma ve azaltma işlemleriyle yakıt miktarı en ideal seviyede tutulmaya çalışılır. Oksijen sensörünün sinyali sürekli değişkenlik gösterir ve bu değişkenlikler STFT tablosunda kaydedilir. Bu tabloda, hangi devirde ve hangi şartlarda ne kadar yakıt kesildiği veya verildiği bilgisi saklanır.
Bu düzeltmeler neden gereklidir?
1. Fazla yakıt kullanılması durumunda (zengin karışım), motorun yakıt tüketimi artar, ekonomik olmayabilir ve çevreye zararlı emisyonlar salınabilir. Aşırı yakıt kullanımı katalitik konvertörü zamanla bozabilir.
2. Az yakıt kullanımında (fakir karışım), araç güçsüz olabilir ve performans kaybı yaşanabilir. Zamanla egzoz supaplarında da deformasyon meydana gelebilir.
Bu nedenlerden dolayı, motorun ihtiyacı olan doğru miktarda yakıtın verilebilmesi için hava miktarı (hava sıcaklığı, hava akışı, hava kütlesi, manifold basıncı sensörü vb.) ölçülerek sürekli olarak düzeltmeler yapılır. Hava miktarının tam kesin ölçülememesi durumunda ise son önlem olarak egzozdaki oksijen sensörünün sinyali değerlendirilir.
Modern içten yanmalı motorlar elektronik olarak kontrol edilir. Bu işlemi ECU (Motor Kontrol Ünitesi) gerçekleştirir. ECU, gömülü bir bilgisayardır ve mikroişlemci, RAM, depolama birimi (harddisk gibi), giriş ve çıkış birimlerinden oluşur. Dijital girişler ve analog dijital çeviriciler sayesinde sensörlerden gelen verileri okur. Bu verileri işler ve çıkış birimi üzerinden çeşitli aktüatörleri kontrol eder. Temel görevleri arasında hava-yakıt karışımını ayarlamak, rolanti devrini tutturmak, ateşleme zamanlamasını düzenlemek bulunmaktadır.
LTFT (Uzun Dönemli Yakıt Düzeltme) tablosunda, hangi durumda (devir, motora binen yük) ne kadar yakıta ihtiyaç duyulduğu kayıtlıdır. Bu bilgiler ECU’nun depolama biriminde saklanır.
ECU, hava akışı, hava sıcaklığı, emilen havanın toplam kütlesi, gaz kelebeği pozisyonu gibi sensörlerden aldığı bilgilere dayanarak motora (enjektörlere) önceden ayarlanmış LTFT tablosuna göre yakıt gönderir. Ancak motorun çalıştığı çevre koşulları, araçta değişen yükler, motorun eskimesi, hava filtresinin tıkanması, klima veya farların çalışması gibi faktörler, gerekli yakıt miktarını etkiler. ECU, LTFT tablosuna göre yakıt miktarında düzeltmeler yapar ve oksijen sensöründen aldığı bilgilerle yakıt miktarını daha hassas bir şekilde ayarlar.
Sürekli yapılan düzeltmeler STFT (Kısa Dönemli Yakıt Düzeltme) tablosunda saklanır. Benzer düzeltmelerin sıkça tekrarlanması durumunda, STFT bilgisi temel alınarak LTFT tablosu güncellenir. Bu sayede kısa dönemli yakıt düzeltmeleri kalıcı hale gelir ve LTFT tablosuna işlenir. Eğer sensörlerden biri arızalanıp anormal değerler gönderirse, ECU bu durumu dengelemek için LTFT'ye bakar ve motora tahmini miktarda yakıt göndererek sizi hedefinize ulaştırır. Ayrıca arıza lambasını da yaktığında sürücüyü uyarmış olur.
Short Term Fuel Trim:
STFT, bir diğer adıyla Kısa Dönemli Yakıt Düzeltmesi, oksijen sensörünün egzoz gazındaki oksijen varlığını kontrol ederek gerçekleştirilir. Bu sensör, egzoz gazında oksijen olup olmadığını belirler. Oksijen sensörü bir miktar oksijenin varlığını yada yokluğunu belirtir. Egzoz gazında oksijen varsa, motor tüm oksijeni tüketmemiştir, yani yakıt gerektiren bir durum vardır. ECU, bu durumda yakıt miktarını arttırır. Eğer hala oksijen varsa, miktarı daha da arttırır, ancak oksijen tükenmişse yakıt miktarını azaltır. Bu sürekli arttırma ve azaltma işlemleriyle yakıt miktarı en ideal seviyede tutulmaya çalışılır. Oksijen sensörünün sinyali sürekli değişkenlik gösterir ve bu değişkenlikler STFT tablosunda kaydedilir. Bu tabloda, hangi devirde ve hangi şartlarda ne kadar yakıt kesildiği veya verildiği bilgisi saklanır.
Bu düzeltmeler neden gereklidir?
1. Fazla yakıt kullanılması durumunda (zengin karışım), motorun yakıt tüketimi artar, ekonomik olmayabilir ve çevreye zararlı emisyonlar salınabilir. Aşırı yakıt kullanımı katalitik konvertörü zamanla bozabilir.
2. Az yakıt kullanımında (fakir karışım), araç güçsüz olabilir ve performans kaybı yaşanabilir. Zamanla egzoz supaplarında da deformasyon meydana gelebilir.
Bu nedenlerden dolayı, motorun ihtiyacı olan doğru miktarda yakıtın verilebilmesi için hava miktarı (hava sıcaklığı, hava akışı, hava kütlesi, manifold basıncı sensörü vb.) ölçülerek sürekli olarak düzeltmeler yapılır. Hava miktarının tam kesin ölçülememesi durumunda ise son önlem olarak egzozdaki oksijen sensörünün sinyali değerlendirilir.
