Yaşarköy, Şavşat

[bullvar_katip]

Yaşarköy, Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı bir köydür. Tarihçe Yaşarköy'ün eski adı Dabaketili'dir. Gürcüce bir yer adı olan Dabaketili (დაბაკეთილი), "daba" (დაბა: köy, kasaba) ve "ketili" (კეთილი: iyi) kelimelerinden türemiştir ve "iyi köy / güzel köy" anlamına gelir. Bu yer adı Türkçeye Dabaketil olarak girmiştir. Nitekim 1835 tarihli nüfus defterinde ve Artvin vilayeti üzerine 1927 tarihli Osmanlıca kaynakta Dabaketil / Dabagetil (داباكەتیل) olarak geçer. 93 Harbi’nin (1877-1878) ardından Şavşeti bölgesini ele geçiren Ruslar köyü Dabaketil (Дабакетил) adıyla kaydetmiştir. Dabaketili, orta çağda Gürcistan'ın güneybatı kesimini oluşturan bölgelerden biri olan Şavşeti'de yer alır. Şavşeti bölgesi yazılı kaynaklarda ilk kez 8. yüzyılda geçmektedir. Bununla birlikte Tskalsimeri'deki kazılarda Tunç Çağı'na ait baltaların bulunması, bu bölgenin çok eskiden beri bir yerleşme alanı olduğunu göstermektedir. Osmanlılar bu bölgeyi, 16. yüzyılın ortasında Gürcülerden ele geçirdi. Sonraki dönemde Şavşeti bölgesi Çıldır Eyaleti sınırları içinde kaldı. Nitekim Osmanlı idaresinin vergi tahsil etme ve askere alma amacıyla gerçekleştirdiği 1835 yılındaki nüfus tespiti sırasında Dabaketili, bu eyaletin Şavşat (Satlel) sancağının köylerinden biriydi. Söz konusu nüfus defterine göre köyde 11 hanede 44 erkek yaşıyordu. Osmanlı idaresi geleneksel olarak sadece erkek nüfus tespit ediyordu. Bundan dolayı köyün toplam nüfusunu bulmak için erkek sayısı kadar kadın eklemek gerekir. Bunun sonucunda Dabaketili'nin nüfusunun 88 kişiden oluştuğu ortaya çıkar. Rus ordusunda görevli Gürcü general ve coğrafyacı olan Giorgi Kazbegi, 1874 yılında Şavşeti ve Klarceti bölgeleriyle ilgili günlüklerinde, Şavşat’ın düzlük bölümünün Garkloba köyünden başladığını belirtmiş, teraslar halindeki bu düzlüklerde bulunan köyleri saymış, üçüncü terasta Tbeti ile Dabaketili'nin yer aldığını yazmıştır. Dabaketili, uzun süre Osmanlı yönetimi altında kaldıktan sonra, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nda Osmanlılar yenilince Rusların eline geçti. Rus idaresinde Artvin sancağının (okrug) Şavşat-İmerhevi kazasına (uçastok) bağlıydı. Bu kaza içinde Garkloba nahiyesinin (сельское общество: kırsal topluluk) 10 köyünden biriydi. 1886 tarihli nüfus tespitine göre köyde 85 kişi yaşıyordu. Nüfus açısından Dabaketili, Turmanidze'den sonra bu nahiyenin en küçük ikinci köyüydü. Nüfusun tamamı Türk olarak kaydedilmiştir. Oysa Nikolay Marr'ın Klarceti ve Şavşeti bölgelerini dolaştığı 1904 yılında köyde Gürcüce Lertsamidze (ლერწამიძე) ve Mortulidze (მორთულიძე) soyadlarını taşıyan aileler bulunuyordu. Dabaketili, Birinci Dünya Savaşı'nın sonlarında Rus idaresinin sona ermesinden bir süre sonra, bağımsız Gürcistan'ın sınırları içinde kaldı. 1921 yılında, Sovyet Rusya'nın Gürcistan'ı işgali sırasında Ankara Hükümeti, Artvin ve Ardahan bölgelerini boşaltması için Gürcistan hükûmetine ültimatom verdi. Gürcistan hükûmetinin bu iki bölgeden çekilmesi üzerine Dabaketili köyü fiilen Türkiye'ye katıldı. 16 Mart 1921'de Sovyet Rusya ile Ankara Hükümeti arasında imzalanan Moskova Antlaşması uyarınca da köy Türkiye'ye bırakıldı. Dabaketili, 1922 yılında Artvin livasında yapılan nüfus tespiti sırasında, "Dabagetil" adıyla Artvin livasının Şavşat kazasının Merya nahiyesinin bir köyüydü ve nüfusu 27 hanede yaşayan 139 kişiden oluşuyordu. Köyün nüfusunun tamamı bu tespitte de "Türk" olarak yazılmıştır. Dabaketili / Dabagetil Türkçe olmadığı için köyün adı 1925 yılında Yaşar olarak değiştirildi. 1935 genel nüfus sayımında, Rize ve Artvin vilayetlerinin birleştirilmesiyle kurulmuş olan Çoruh vilayetinin Şavşat kazasının Merya nahiyesinin köylerinden biriydi. Nüfusu 147 kişiden oluşuyordu. Adının değişmiş olmasına karşın, köyün eski adı yeni adıyla birlikte, "Yaşar (Dabagetil)" biçiminde resmi yayınlarda uzun süre kullanılmıştır. Yaşarköy'de bugüne ulaşmış tek tarihsel yapı, tek nefli Dabaketili Kilisesi'dir. Cami mahallesinin 500 metre kuzeybatısında bulunuyordu. Yapının bugüne kalan batı duvarı 4,5 metre uzunluğundadır. Bu duvarın en yüksek kısmı 1 metre kadardır. Orta çağdan kalma Dabaketili Kilisesi'nin dolgu tipi duvarlarının moloz taşlarla harç kullanılarak inşa edilmiş olduğu bu duvar kalıntısından anlaşılmaktadır. Coğrafya Yaşarköy, Artvin il merkezine 73km, Şavşat ilçe merkezine 8km uzaklıktadır. Nüfus Kaynakça Dış bağlantılar Kategori:Şavşat belde ve köyleri