Yelkıran, Şenkaya

[bullvar_katip]

Yelkıran, Erzurum ilinin Şenkaya ilçesine bağlı bir mahalledir. Tarihçe Yelkıran köyünün eski adı Mohrili'dir. 1574 tarihli Osmanlı mufassal defterinde Mohril veya Mohrel, 1595 tarihli Osmanlı mufassal defterinde Muhrul (موخرول) olarak geçer. Bu yer adı zaman içinde Merhil ve Mirhel'e dönüşmüştür. Mohrili köyü, orta çağda Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Tao'da yer alır. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü 16. yüzyılın ortalarında Gürcülerden ele geçirmiştir. 1574 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan Osmanlı tahrir defterine göre Mohrel köyü Ardahan-i Büzürg livasının Penek (Bana) nahiyesine bağlıydı ve köyde 51 Hristiyan hane yaşıyordu. Yaklaşık yirmi beş yıl sonra Muhrul olarak kaydedilmiş olan köy, Gürcistan Vilayeti içinde Penek livasına bağlı Penek nahiyesinin köylerinden biriydi. Bu tarihte köyün nüfusu 25 Hristiyan haneden oluşuyordu. Köyde buğday, arpa, çavdar ve darı tarımı ile şarapçılık ve arıcılık yapılıyor, koyun besleniyordu. Mohrili, Osmanlı idaresinin askere alma ve vergi belirleme amacıyla 1835 yılında yaptığı nüfus tespitinde Çıldır Eyaleti'nin Penek sancağına bağlıydı ve bu tarihte köyde 7 hanede 19 erkek yaşıyordu. Erkek sayısı kadar kadın eklenince, Mohrili köyünün nüfusunun yaklaşık 38 kişiden oluştuğu ortaya çıkar. Mohrili köyü, 93 Harbi'nin ardından 1878 yılında imzalanan Berlin Antlaşması’yla Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresinin Muhrel (Мухрель) adıyla kaydettiği köy, Oltu sancağının Oltu kazasına bağlıydı. 1886 yılındaki nüfus tespitinde köydeki 3 hanede, 9'u erkek ve 7'si kadın olmak üzere 16 kişi yaşıyordu. Nüfusun tamamını Kaskanlı aşiretinden Kürtler oluşturuyordu. Muhrel köyü, 13 köyden oluşan Kaşkanlı idari biriminin (Касканлинское общество курдов) yönetsel merkeziydi. Bu idari birimdeki 94 hanede, 292'si erkek ve 294'ü kadın olmak üzere 586 kişi yaşıyordu. Eznos köyünün nüfusu 1896 yılında 23 kişi, 1906 yılında ise 42 kişi olarak tespit edilmiştir. Muhrel köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde "Merhil" (مرخیل) adıyla Erzurum vilayetinin Oltu kazasının Kosor nahiyesine bağlıydı. 1940 genel nüfus sayımında "Mirhil" olarak kaydedilmiş olan köy aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 73 kişiden oluşuyordu. 1946 yılında Şenkaya kazası kurulunca, Kosor nahiyesi ve Mirhil köyü bu kazaya bağlandı. Mohrili veya Mirhil Türkçe olmadığı için köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Yelkıran olarak değiştirilmiştir. 1965 genel nüfus sayımında Yelkıran köyünde 62 kişi tespit edilmişti ve bu nüfus içinde 11 kişi okuma yazma biliyordu. Coğrafya Yelkıran köyü Erzurum il merkezine 174km, Şenkaya ilçe merkezine 19km uzaklıktadır. Nüfus Kaynakça Dış bağlantılar Kategori:Şenkaya'nın mahalleleri