Yer çekirdeği, Dünya'nın en iç kısmını oluşturur. En kalın yer katmanıdır (geosfer). Mantodan Wiechert-Gutenberg süreksizliği ile ayrılır. 2.890 kilometre derinlikten Dünya'nın merkezine (6.370km) kadar uzanır; yani 3.480 kilometre kalınlıktadır. Yoğunluğu dış sınırında 10g/cm3, Dünya'nın merkezî kısmında ise 13g/cm3 kadardır. Esas olarak demir-nikel alaşımından oluştuğu sanılmaktadır. Çekirdek, eski literatürde nife terimiyle açıklanan kısma karşılık gelir. Deprem dalgalarının yayılışına bakılarak yapılan araştırmalar, çekirdeğin iki kısımdan meydana geldiğini göstermektedir: Çekirdek, dış çekirdek ve iç çekirdek olmak üzere iki kısma ayrılır. Dış çekirdek, 2.890–5.000kilometre arasında yer alır ve kalınlığı 2.110km'dir. Burada yoğunluk 5,5'dan 10'a kadar çıkar ve P dalga hızı ise 13.6km/s'den 8.1km/s'ye düşer. Enine deprem dalgaları (S dalgaları) bu kısma sokulmadıklarından dış çekirdeğin sıvı olduğu sonucuna varılmıştır. İç çekirdek ise 5.000-6.370 kilometreler arasında, yani Dünya'mızın tam merkezinde yer alır ve katıdır. Kalınlığı 1.370 kilometredir. Dış ve iç çekirdek arasındaki yoğunluk 12,3, sıcaklık ise 'i bulur. Dış ve iç çekirdek arasındaki en önemli fark, dış çekirdekte demir-nikel alaşımı magma ergimiş hâlde iken iç kısımda çok yüksek basınç etkisiyle kristal hâlinde olmasıdır. İç çekirdekte yoğunluk 13,6 g/cm3, sıcaklık ise 'dir. İç çekirdeğe yoğunluğunun çok fazla olması sebebiyle ağırküre anlamında barisfer de denilir. Yukarıda da görüldüğü gibi yerkürenin yoğunluğu yeryüzünden mantoya doğru artmaktadır. Granitik yer kabuğunda 2,7–2.8g/cm3 civarında olan yoğunluk, merkezde 13g/cm3'ü bulmaktadır. Yoğunluk artışı sürekli ve tedricî değildir; belirli derinliklerde ani yoğunluk artışları görülür. Bu derinliklerden biri Mohorovicic kesintisi veya kısaca Moho kesintisi olarak adlandıran ve yer kabuğu ile manto arasındaki sınıra tekabül eden derinliktir. Mantodan çekirdeğe geçişte de bu şekilde bir ani yoğunluk artışı görülür. Mantonun alt zonunda 6g/cm3'e yakın olan yoğunluk, çekirdeğin üst sınırında birden 10g/cm3'e çıkar. Ani yoğunluk artışının görüldüğü bu sınıra da Wiechert-Gutenberg kesintisi denir. Yerkürenin merkezine doğru gidildikçe yoğunluk değerleri gibi sıcaklık ve basınç değerleri de artar. Ancak sıcaklığın ve basıncın birim mesafedeki artış değeri, yani gradyanları sabit değildir. Kaynakça Ayrıca bakınız Dış çekirdek İç çekirdek Manto Yerküre Dış bağlantılar deu.edu.tr - Yerküre Kategori:Jeomorfoloji Kategori
ünya'nın yapısı
ünya'nın yapısı