Yerebatan Sarnıcı

[bullvar_katip]

Yerebatan Sarnıcı (Bizans Yunancası: βασιλική κινστέρνή; Latince: Basilica Cisterna) İstanbul'da şehrin su ihtiyacını karşılamak üzere 526-527 senelerinde yaptırılmış kapalı su sarnıcı. Ayasofya'nın güneybatısında, Soğukçeşme Sokağı'ndadır. Suyun içinden yükselen pek çok mermer sütun nedeniyle halk arasında Yerebatan Sarayı olarak isimlendirilmektedir. Sarnıcın üzerinde daha önce bir bazilika bulunmasından ötürü, Bazilika Sarnıcı olarak da adlandırılır. Bizans imparatoru I. Justinianus tarafından yaptırılan sarnıç, şehrin birinci ve ikinci tepeleri arasındaki bölgelerin su ihtiyacını karşılayan Hadrianus su yollarına bağlanmıştı. İstanbul'un Osmanlılar tarafından fethinden sonra Sarayburnu ve Bahçe Kapısı civarına su dağıtım merkezi olarak hizmet sundu; Osmanlılar'ın şehirde kendi su tesislerini kurmasından sonra kullanılmasa da merkezinde olduğu mahalleyi temsil eden fiziksel bir simge durumuna geldi; ismi saraya, sadrazamın ahırlarına, caddeye ve mahalleye verildi. Günümüzde müze ve etkinlik mekanı olarak kullanılır. İstanbul Büyükşehir Belediyesi iştiraklerinden Kültür A.Ş. tarafından işletilmektedir. Konumu Ayasofya'nın güneybatısında, Soğukçeşme Sokağı'ndadır. Bizans İmparatorluğu'nda dünyanın sıfır noktası olarak kabul edilmiş Milyon Taşı'nın yanındadır. Binbirdirek Sarnıcı, Şerefiye Sarnıcı, Akhilleus ve Zeuksipposs hamamları ile aynı bölgede konumlanmaktadır. [[Dosya:MedusaHeadIstanbul.jpg|küçükresim|200px|sol|Yerebatan Sarnıcı'nda Medusa başlı iki sütun kaidesinden biri. Medusa başı ters durmaktadır]] Mimari özellikleri Yerebatan Sarnıcı, kayalık bir zemine oturan, tuğladan inşa edilmiş, dikdörtgen planlı bir yapıdır. Ölçüleri ilk defa I. Dünya Savaşı döneminde Alman arkeolog Eckhard Unger tarafından alınmış ve 138 x 64,6 m olduğu belirtilmiştir. Sarnıcın, geçmişte üzerinde bulunduğu düşünüleni Basilika Stoa adlı anıtsal yapının ve bölgenin su ihtiyacını karşılamak için yapıldığı tahmin edilir. Yaklaşık 100.000 ton su depolama kapasitesine sahiptir. Üzerindeki tuğla örgülü tonozu taşıyan 336 sütun vardır. Doğu- batı yönünde 28, güney-kuzey yönünde 12 sütun sırası bulunur. Kuzeybatı tarafındaki II. Abdülhamit döneminde kapatılan alan içerisinde kalan 41 sütun bugün görülmez. Yapıda bezemeli sütun, Korint sütun başlıkları ve ters yüz edilmiş Medusalı başlıklar gibi devşirme malzemeler kullanılmıştır. 98 adet sütun ise Yerebatan Sarnıcı için özel yapılmıştır. Yapıya, güneydoğu tarafındaki taş merdivenlerle inilir. Popüler kültürdeki yeri Sarnıç Dan Brown'un 2013'te yayınlanan Cehennem adlı gerilim ve gizem romanına konu olmuştur. Roman, 2016 yılında filme uyarlandı. Tom Hanks'in başrolde oynadığı filmde Yerebatan Sarnıcı bölümleri için Budapeşte'deki film platosunda sarnıcın birebir kopyası yapılmış ve sarnıcın tarihi dokusuna zarar vermemek için çekimler orada yapılmıştır. Galeri Ayrıca bakınız Şerefiye Sarnıcı Binbirdirek Sarnıcı Kaynakça Dış bağlantılar T.C. İstanbul Valiliği (Harika İstanbul) / Yerebatan Sarnıcı tanıtım sayfası Letsgoistanbul.com Yerebatan Sarnıcı Byzantium 1200 | Yerebatan Sarnıcı Kategori:Konstantinopolis Kategori:İstanbul'daki sarnıçlar Kategori:İstanbul'daki Bizans yapıları Kategori:Bizans sivil mimarisi Kategori:530'larda mimarlık Kategori:İstanbul'un Tarihî Alanları