YHVH

bullvar_katip · 27 Mayıs 2024

[[Dosya:Tetragrammaton scripts.svg|250px|küçük|Tetragram ifadesinin Fenikece (MÖ 12. yüzyıldan MÖ 150'ye), Paleo-İbranice (MÖ 10. yüzyıldan MS 135'e), ve İbranicedeki (MÖ 3. yüzyıldan günümüze) karşılığı.]] Tanah'ta YHVH veya Tetragrammaton ,İbrahim, İshak ve Yakup'un (İsrailoğulları'nın) Tanrısının İsmidir. İbranicenin sağdan sola yazılımından dolayı bu dört harf He (ה) + Vav + (ו) He + (ה) (י) şeklinde sağdan sola yazılır. İsmin yapısı ve etimolojisi hakkında hâlâ ortak fikir birliği olmamakla beraber nasıl telaffuz edildiği de bilinmemektedir, fakat neredeyse evrenselleşmiş iki form olan Yahveh ve Yehova formları kabul edilir. Tanah'ta–Ester, Vaiz, Ezgiler Ezgisi dışında–Tanrı'yı ifade etmek için bu İbranice terim kullanır. Talmudik gelenekleri takip eden riayetkâr Yahudiler, On Emir'den biri olan "YHVH'in ismini boş yere anmayacaksın!" emrinden dolayı O'nun ismini her zaman kullanılmazlar; zira bir yere kazayla dahi "YHVH" yazılırsa asla geri silinmez. Bu isme atıfta bulunmak için kullanılan yaygın ikameler Rab, Adonai ('Lordum') ve HaŞem'dir ('İsim'). Etimoloji YHVH, temel olarak sağdan sola doğru okunan dört tane harftir: Günümüz akademisyenleri "YHVH" isminin, arkaik bir form olan (h-w-h)'den, eriller için kullanılan üçüncü şahıs eki "y"nin gelmesiyle İbraniceye (h-y-h) geçtiği konusunda neredeyse hemfikirdirler. Bu, genellikle Tanah'taki Çıkış 3:14 ayetine bağlanır; burada Musa ile konuşan "göklerin ve yerin yaratıcısı" YHVH, Musa'nın O'na ismini sormasıyla beraber şöyle bir cevap verir: Eḥyḗḣ ašer eḥyḗḣ. Bunun anlamı Kutsal İbranicenin yorumlanmasına göre değişir; bazen "Ben Benim" anlamına gelir bazense "Ben neysem oyum" anlamına. Vokalizasyon YHVH ve İbranice yazım [[Dosya:4Q120 frg20 with Divine Name.jpg|küçük|240px|MÖ 1. yüzyıldan Septuagint el yazmalarının 4Q120 bölümde el yazısıyla yazılmış İlahi ismin (ΙΑΩ) transkripsiyonu.]] YHVH'i ifade eden harfler, İbranice yazılmış metindeki tüm harfler gibi ünsüzdür. İşaretsiz Kutsal İbranicede birçok ünlü harf kullanılmaz, ancak bazı harflerin ünlü harfleri gösteren ikincil bir işlevi olduğu için (ünsüzler , ünlüler ) belirsiz bir şekilde kullanıladabilir. Bu gibi nedenlerden ötürü İbranice sözcüklerin nasıl telaffuz edildiğini anlamak zor olabilir. Ünlüleri belirtmek için kullanılan İbranice harfler genellikle matres lectionis (Latincede 'okuyan anneler') olarak bilinir. Bu da bize Tetragrammatondaki her bir harfin, ayrı ayrı işlevlere sahip olabileceğini söyler. Birkaç yüzyıl sonra Tanah'ın ünsüz harflerden oluşan orijinal metni, okurken yardımcı olması için Masoretler tarafından kenar boşluğuna not olarak ünlü harfler yazılarak destekledi. Metin üzerindeki (k'etiv) ünsüzlerinin gösterilenden farklı olması takdirde, okunacak sözcüğün (k'ere) doğrusu da bir not olarak yazarlardı. Bu tarz durumlarda qere'nin sesli işaretleri ketiv üzerine yazılmıştır. Metilerin içinde sık sık birkaç sözcük için marjinal not tutulmadı: bunlara k'ere perpetuum denir. [[Dosya:Zeus Yahweh.jpg|küçük|Yehud Medinata'da kanatlı bir tekerlek üzerinde oturan ve uzanmış elinde bir kuş tutan sakallı bir figürünü gösteren—YHVH olduğu varsayılıyor—bir madeni para, MÖ 4'ncü asır]] İsrailoğullarınca bu isim (YHVH) o kadar kutsaldır ki, nihai doğrulukta nasıl telaffuz edildiği hâlâ bilinmemektedir. Yahudiler, Eloh YHVH'nin özel ismini kullanmamak için O'na "Adonai", "HaŞem", veya "Elohim" gibi sıfat isimler verdiler. Ünlü harflerle yeniden telaffuz edilmeye çalışılan YHVH için Yahveh, Yehovah, Yehovih gibi aksandan aksana farklılık göstererek sonuçlar ortaya çıkar. Halep Kodeksi ve Leningrad Kodeksi gibi 10-11. yüzyıllardan kalma Tiberyan vokalizeli Masoretik Metin'ler ve kısmen yarıtamamlanmış bazı antik el yazmaları çoğunlukla hyi vurgulayıp y-h-w-a-h telaffuzunu tercih eder. Bunun nedeninin aksan faktöründen kaynaklandığı düşünülüyor; aksanın, Adonai ile Elohim arasında ayrım yapmada yararlı bir etmen olmaması—dolayısıyla gereksiz olması—Aramice Şemadan geldiği düşünülen alternatif bir telaffuza işaret etti: HaŞem ('O İsim'). Akademik tarihçe Babil sürgününün yaşandığı sıralarda İsrailoğulları genelinde politeizm normaldi. İsrailoğulları arasında yalnızca YHVH'ye tapınma ancak sürgünden sonra ve geç bir dönemde (muhtemelen Makkabiler dönemi) kurumsallaşır ve monoteizm Yahudiler arasında yerleşir. Bazı İncil bilginleri, bir zamanlar Aşera'ya İsrail'in ulusal Tanrısı olan Yahve'nin eşi olarak tapınıldığına inanırlar. İbrahimi dinlerde tanrı tarih içerisinde Antropomorfik tanımlamalardan arındırılarak daha soyut kavramlarla ifade edilen, değişerek gelişen bir figürdür. Başlangıçta gökte bir saray içerisinde, etrafında bir sürü yaratıkla yaşayan, göğe merdivenle inip çıkan, diğer tanrıları da tanıyan insan şeklinde bir aile veya klan tanrısı iken, zaman içerisinde seks yaşamları ve insani özellikleri yok edilerek sadece melekler ve şeytanlar üzerinden konuşan ulusal ve son aşamada evrensel tanrı figürüne dönüşür. Bu aşamada Evrenin yaratıcısı olan Tanrı; ebedi, her şeye gücü yeten ve her şeyi bilen bir tanrıdır. Günümüzde İbrahimî dinler Tanrı'nın zamandan ve mekandan münezzeh olduğuna inanır, bu yüzden Tanrı somut evrenden bağımsızdır ancak yine de duaları duyar ve tepki verir. Notlar Kaynakça Kategori:Kabbala deyişleri Kategori:Sihirli sözler Kategori:Yehova

Ara

Ara

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi

YHVH

bullvar_katip

Administrator

Benzer konular

Tema özelleştirme sistemi

Tam ekran yada dar ekran

Izgara yada normal mod

Forum arkaplan resimleri

Sidebar blogunu kapat/aç

Yapışkan sidebar kapat/aç

Radius aç/kapat

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi