küçükresim|1901 de yıldırım topu tasviri Yıldırım topu tanımlanmamış bir atmosferik elektrik olgusudur. Bu terim bezelye büyüklüğünden birkaç metre çapa sahip kürelere kadar çeşitli aydınlatma gücü bilgilendirmesi ile ilgilidir. Genellikle gök gürültülü fırtınalar ile ilişkilendirilmesine rağmen bölünmüş ikinci şimşek çakmasından oldukça daha uzun sürer. Birçok ilkel raporlar yıldırım topunun sonunda patlayacağını hatta bazen sülfürün şöhretini geride bırakabilecek ölümcül sonuçlar doğurabileceğini söyler. 1960 lara kadar birçok bilim insanı tüm Dünyadan gelen birçok rapora rağmen yıldırım topunun gerçek olmadığını sadece bir şehir efsanesi olduğunu savundu. Laboratuvar deneyleri yıldırım topuna görüntü olarak çok yakın etkiler yaratmayı başardılar. Fakat bunun doğal olgu ile nasıl ilgili olduğu açık değildir. Bilim insanları yüzyıllar boyunca yıldırım topu ile ilgili birçok hipotez önerdi. Doğal yıldırım topunun bilimsel verileri seyrekliğinden ve tahmin edilemez olmasından dolayı çok az bulunur. Yıldırım topunun varlığının olasılığı rapor edilen görgü tanıklarına ve bir şekilde üretilen tutarsız bulgulara dayanır. Tutarsızlıklardan ve güvenilir veri eksikliğinden dolayı yıldırım topunun gerçek doğası hala bilinmiyor. Ortaya çıkan şeyin ilk oluşan ışık tayfı haziran 2014'te yayınlanan ve yüksek çözünürlükte video içeren yıldırım topu olayıdır. Tarihsel Kayıtlar Yıldırım topunun Mapuçelerin Anchimayen mitolojisinde olduğu gibi aydınlatma gücü topu efsanesinin kaynağı olabileceği önerildi. İnsanlar yıldırım topunu çeşitli bir şekilde hem büyük hem küçük, hem tehlikeli hem de zararsız olduğunu belirtir. 1960'lardaki araştırmada Dünya nüfusunun %5 inin yıldırım topuna tanıklık ettiği rapor edildi. Başka bir araştırma 10 000 durum raporunu analiz etti. M. l'abbé de Tressan, tarihle karşılaştırıldığında mitolojide: ya da, tarihi kayıtlardan aydınlatılmış antik fabllar:Bu kayıtlar yine de Aziz Elmo ateşi olgusu ile daha çok ortak noktalar içerir. Moor Widecombe Büyük Fırtınası Diğer bir ilke tanımla 1638'in 21 Ekim'inde İngiltere Devon'daki Moor Widecombe'deki kilisede büyük gök gürültülü fırtına sırasında rapor edildi. Şiddetli fırtına sırasında 2.4 metre çapında ateş topu kiliseye çarptı ve neredeyse onu yok etti. Bu olayda dört insan öldü ve yaklaşık olarak altmışı yaralandı. Kilise duvarındaki büyük taşlar yere ve odundan kirişlere doğru savruldu. Ateş topu iddialara göre birçok pencereye ve sıralara çarptı ve kilisenin içini iğrenç sülfür kokusu, karanlık ve yoğun bir dumanla doldurdu. Ateş topu anlatılanlara göre iki parçaya ayrılır. Biri pencereye çarpıp dışarı çıkan, diğeri kilisenin içinde bir yerlerde ortadan kaybolandır. Sülfür kokusu ve ateş topu için bu noktadaki açıklamaları ateş topu şeytandı ya da cehennemin ateşiydi oldu. Daha sonra, seremoni sırasında kilise oturağında kart oyunu oynaya iki insan dolayısıyla tanrının öfkesine maruz kalındığını düşündüler ve tüm olaydan bu iki insan sorumlu tutuldu. Catherine ve Marry 1726'nın aralık ayında birkaç İngiliz gazetesi Catherine ve Marry şalopasından bazı kelimeleri çekip çıkarıp yayınladı: Montague 1749'da özellikle bir büyük örnek Dr. Gregory yetkisinde yayınlandı: Georg Richmann Georg Richmann Rusya Saint Petersburg'da Benjamin Franklinin bir yıl önce önerdiği uçurtma ekipmanına benzer bir ekipman yaratması ile 1753 deki rapor yıldırım topunun ölümcül olabileceğini gösterdi. Richmann Richmann fırtınayı duyup oymacısı ile birlikte gelecek nesiller için bu olayı yakalamak uğruna eve koştuğunda Rusya Bilimler Akademisinin toplantısındaydı. Deneyin ortasındayken yıldırım topu ortaya çıktı ve ipten aşağı doğru hareket etmeye başladı Richmann'ı alnından vurdu ve onu öldürdü. Yıldırım topu Richmann'ın alnında kırmızı bir leke bırakmış, kıyafetleri yanmış ve ayakkabıları patlamıştı. Oymacısı bilinçsiz bir şekilde baygındı. Odanın kapısının çerçevesi yanmıştı ve kapı menteşelerinden kopmuştu. HMS Warren Hastings İngiliz dergisi 1809'daki fırtına esnasında üç ateş topunun ortaya çıkıp İngiliz HMS Warren Hasting gemisine saldırdığını rapor etti. Mürettebat bir ateş topunun alçalıp güvertedeki adamı öldürmesini ve ana direği ateşe vermesini izledi. Mürettebattan bir adam düşen cesedi almaya gittiğinde onu bayıltıp vücutlarında küçük ve çürük yanıklar oluşturan ikince ateş topu çarptı. Üçüncü adam da üçüncü ateş topunun temas etmesiyle öldü. Mürettebat olaydan sonra sürekli ve tiksindiri bir sülfür kokusu rapor etti. Ebenezer Cobham Brewer 1864de tanıdık olayların bilimsel bilgi rehberinin Amerika Birleşik Devletleri versiyonunda Ebenezer Cobham Brewer, küre şeklinde yıldırımı tartıştı. Onları yavaş hareket eden ateş topları ya da arada sırada Dünyaya düşen ya da gök gürültülü fırtına sırasında yerde dolaşan patlayıcı gaz olarak tanımladı. Topların bazen kendilerinden daha küçük parçalara ayrılıp top atışı gibi patlayabileceğini söyledi. Wilfrid de Fonvielle Wilfrid de Fonvielle'nin Yıldırım ve gürültüsü kitabı 1875'te İngilizceye çevrildi. Fransız bilim yazarı Wilfrid de Fonvielle 150 civarı küre şeklinde yıldırımın raporunu yazdı: Tsar Nicholas II Rusya' nın son imparatoru Tsar Nicholas II, büyük babası Tsar Alexander II'nın bir şirketinde ateş topuna tanıklık ettiğini rapor etti. "Ailem uzaktayken," Tsar tarafından anlatıldı, "ve ben tüm gece büyük babamla Alexandria da küçük bir kilisede uyanıkken, merasim sırasında çok güçlü bir gök gürültülü fırtına vardı. Yıldırımların biri diğerinin arkasından rüzgar gibi gelip geçti ve yıldırımın çanları kiliseyi bile sarsabilecek gibi duruyordu ve onun tüm temellerini. Birdenbire çok karanlık oldu. Ani bir rüzgar kapıyı açtı ve ikonostasın önünde yanan mumların ateşini söndürdü. Öncekilerden daha gürültülü ve uzun süren bir gök gürlemesi vardı ve ben birdenbire doğruca imparatorun kafasına doğru giden bir ateş topu gördüm. Top (yıldırım) yerde savruldu ve avizeyi geçti ve kapıdan parka doğru dışarı çıktı. Kalbim donmuştu, büyük babama göz attım ve onun yüzü tamamen sakindi. Ateş topu etrafımızdan yuvarlandığı zaman büyük babam kendinden geçti ve ben bunun nahoş olduğunu ve cesurca olmadığını hissettim, aynı benim gibi. Birinin böyle bir durumda aynı büyük babamın yaptığı gibi yalnızca olanları izleyip, tanrının merhametine güvenebileceğini hissettim. Top kiliseden geçip parka çıktıktan sonra büyük babama baktım. Yüzünde sonuk bir gülümseme vardı ve bana kafa salladı. Korkum ortadan kayboldu ve bu noktadan sonra fırtınalardan hiç korkmadım. Aleister Crowley İngiliz okultist Aleister Crowley 1916 da New Hampshire Lake Pasquaney de bir gök gürültülü fırtına sırasında küresel yıldırım topuna tekabül eden şeye tanıklık ettiğini rapor etti. "Sakin bir şaşkınlık olarak tanımlayabileceği 15 ve 30 santimetrelik çap aralığında sağ diz kapağının 6 inç aşağısında duran büyülü bir küresel elektrik topunu fark ettiğimde küçük bir kasabada bir barınaktaydım. Keskin bir açıklamayla oldukça olanaksız bir biçimde devamlı bir elektrik gürültüsüyle patladığında ona bakıyordum. Kasabanın dışında kargaşa çıkaran gök gürültüsü ve dolu suyu kırbaçlıyordu ve tahtaya çarpıyordu. Küreye vücudumun diğer her yerinden daha yakın olan sağ elimde çok küçük bir şok hissettim." R.C. Jennison Kent üniversitesinin elektrik laboratuvarındaki Jennison kendisinin yaptığı yıldırım topunun gözlemini anlattı: Diğer kayıtlar küçükresim|Bacadan giren yıldırım topu (1886) 30 nisan 1877 de, bir yıldırım topu Hindistan Amritsar'daki Altın Tapınağına girdi ve kapının yüzeyinden yukarıya doğru çıktı. Birkaç insan bu topu izledi ve olay Darshani Deodhi olarak kaydedildi. 22 Kasım 1894, Colorado Golden da atmosferin yapay bir şekilde yüklenmesi ile oluşabileceği varsayılan beklenmedik uzunlukta ani bir doğal yıldırım topu gerçekleşti. The Golden Globe gazetesi rapor etti: "Güzel fakat garip olgu geçen pazartesi gecesi bu şehirde görüldü. Rüzgar fazlaydı ve hava elektrik yüklüydü. Maden mühendisliği okulunun yeni salonunun etrafında ve üstünde gözler önünde ateş topları yarım saatliğine izleyen herkeste şaşkınlık ve merak uyandıran bir görüntü ile ebeleme oynadılar. Belki de eyaletin en iyi elektrikli alet tesisi olan bu binada elektrikli alet edevatlar ve dinamolar bulunmaktadır. Burada muhtemelen geçen pazartesi gecesi dinamolar tarafından tutulan bulutlar tarafından ziyaret edilen delegasyon vardı ve onlar kesinlikle iyi bir ziyaret geçirdiler. Haziran 1907 batı Avustralya'daki the Cape Naturaliste Deniz Feneri yıldırım topu tarafından vuruldu. Deniz feneri bekçisi Patrick Baird o sırada kuledeydi ve bilinçsiz bir şekilde bayıldı. Onun kızı Ethel bu olayı kaydetti. Yıldırım topunun kurmaca da ilk bahsinin geçmesi 19. yüzyılda Laura Ingalls Winder tarafından yazılan çocuk kitap serisinde görülmüştür. Kitaplar tarihsel kurmaca olarak değerlendirilir fakat yazar sürekli kendi hayatından olayların betimlemesi olduğunda ısrarcıdır. Wilder's tanımlamasında, kar fırtınası sırasında ailesinin mutfağındaki demir döküm ocağının yakınına üç ayrı yıldırım topu ortaya çıkmıştır. Soba borunun etrafında ortaya çıkıp sonra yerde yuvarlanan ve yalnızca annesi onları çalı süpürgesi ile kovaladığında yok olan yıldırım topları betimlemiştir. İkinci Dünya savaşındaki pilotlar tanımlanmış alışılmadık bir olgu olan yıldırım topları için bir açıklama tanımlamışlardır. Pilotlar küçük tuhaf rotalarda hareket ederken ışık topları gördü. İkinci dünya savaşı sırasında denizaltı mürettebatları en sık ve tutarlı denizaltı atmosferinin içinde küçük yıldırım topu kaydı sağladı. Enerji hücreleri kapatılıp açıldığı sırada yüzerken patlayan topların dikkatsizlik ürünü tekrarlanan kayıtlar vardır, özellikle de eğer yanlış açıp kapama ya da elektrik motorları fazla indüklendiği, yanlış bağlandığı ve bağlanamadığı zamanlarda. Bu topları fazlalık denizaltı enerjisi ile çoğaltma konusundaki sonraki girişimler birkaç başarısızlık ve patlama ile sonuçlandı. 6 Ağustos 1944, yıldırım topu İsviçre Uppsala'da kapalı bir pencerenin içinden geçti ve arkasında beş santimetre civarında dairesel bir boşluk bıraktı. Olaya bölgedeki sakinler tanıklık etti ve yıldırım çarpması Uppsala Üniversitesi'ndeki elektrik ve yıldırım araştırma bölümündeki takip sistemi tarafından kaydedildi. 1954 te fizikçi Domokos Tar kuvvetli bir gök gürültülü fırtına sırasında yıldırım çarpmasını gözlemledi. Tek bir çalı rüzgar tarafından yassılaştırılmıştı. Birkaç saniye sonra hızlıca dönen çelenk şeklindeki yüzük ortaya çıktı. Yüzük yıldırımın çarptığı noktanın beş metre civarı uzaklıktaydı. Yüzüğün yüzeyi yere dikti ve gözlemci tarafından tamamen görülebiliyordu. İç ve dış çap sırasıyla altmış ve otuz santimetredir. Yüzük yerden seksen santimetre yukarıda hızla dönmekteydi. Islak ve kirli yaprakların saat yönünün tersine dönen karışımıydı. Birkaç saniye sonra yüzük kendi kendine kırmızı sonra turuncu sonra sarı ve sonunda beyaz ışık vermeye başladı. Yüzük dışarıdan maytaba benziyordu. Yağmur yağmasına rağmen, birçok elektriksel boşalma görülebilir. Birkaç saniye sonra, yüzük birden yok oldu ve aniden ortasında yıldırım topu oluştu. İlk başta yıldırım topunun bir kuyruğu vardı ve yüzükle aynı yönde dönüyordu. Homojen ve saydam olarak gözükür. İlk anda yıldırım topu havada hareketsiz bir biçimde asılı kaldı. Fakat sonra aynı çizgide saniyede bir metre gibi bir sabit hızla hareket etmeye başladı. Güçlü rüzgar ve yağmura rağmen istikrarlı kaldı ve aynı yükseklikte hareket etti. 10 metre civarı hareket ettikten sonra hiç ses çıkarmadan aniden yok oldu. 10 Haziran 2011 de, kuvvetli bir gök gürültülü fırtına sırasında, iki metre uzunluğunda bir kuyluk ile yıldırım topu Çek Cumhuriyeti Liberec acil servisinin camından içeri girdi. Yıldırım topu camdan iki üç metre boyunca yuvarlanacağı tavana sekti. Sonra yere düştü ve yok oldu. Kontrol odasında bulunan görevliler dehşete kapıldı, elektrik, yanmış kablo ve bir şeyler yanıyormuş gibi bir koku aldılar. Bilgisayarlar dondu ve tüm haberleşme ekipmanları kapandı ve gece teknisyen tarafından onarılana kadar kapalı kaldı. Ekipmanların bozulmasının dışındaki hasarlar sadece bir monitorün mahvolmasıydı. Aralığın on beşi 2014 te, İngiltere'deki BE-6780 (Saab 2000) uçuşu sırasında uçağın burnuna yıldırım çarpmadan hemen önce ön kabinde yıldırım topu tecrübe edildi. Karakteristik Yıldırım topunun tanımı çok geniştir. Aşağı ve yukarı, yan tarafa, tahmin edilemeyen güzergahlarda, havada asılı kalarak, rüzgara karşı ya da rüzgarla birlikte hareket eden; etkilenebilir, etkilenemez ya da binalar, insanlar, arabalar ve diğer objeler tarafından itilebilir olarak tanımlanabilir. Diğerleri yıldırım topunu tanımlarken bu maddeleri eriten patlatan ya da zarar veren şey olarak tanımlarken bazı kayıtlar hiçbir etki olmaksızın metal ya da tahtanın katı kütlesinde hareket eden olarak tanımlar. Yıldırım topunun görünüşü gök gürültülü fırtına sırasında ve sakin havalarda da elektrik iletim hatları ile bağlantılıdır. Yıldırım topu küre, oval, göz yaşı damlası, çubuk ya da disk gibi çeşitli şekiller ile şeffaf, yarı saydam değişik renklere sahip, düz bir şekilde yanan, ışın yayan ateşler, tel ya da kıvılcım olarak tanımlanır. Yıldırım topu sıkça yanlış bir şekilde Aziz Elmo'nun ateşi olarak tanımlanır. Bunlar belirgin olarak birbirinden ayrı olgulardır. Yıldırım topunun aniden yok olmak, yavaşça yok olmak, bir objenin içine emilmek, çiçeklenme, sesli patlama ve bazen hasara yol açan kuvvetle patlamak gibi birçok farklı şekilde dağıldı rapor edildi. Kayıtlar ayrıca insanların üstünde iddia edilen hasarlara göre ölümcülden zararsıza çeşitlilik gösterir. Görgü tanığı kayıtlarının güvenilirliğine temkinli bir şekilde yaklaşan tipik yıldırım topunun özelliklerinin tanımlandığı 1972 de yayınlanan bilgi kaynağının değerlendirilmesi Buluttan yere yük boşaltımı ile birlikte eş zamanlı olarak sıkça ortaya çıkarlar. Genellikle küresel ya da belirsiz köşeli bir armut şeklindedirler. Çaplarının aralığı 1-100 santimetredir. Genellikle 10-20 santimetredir. Parlaklıkları yaklaşık olarak ev lambalarına tekabül ettiği için gün ışığında kolayca görülebilirler. Geniş aralıktaki renkleri genel olarak kırmızı, turuncu ve sarıdır. Olayların var olma süresi adeta sabit bir parlaklıkla 1 saniyeden bir dakikaya kadardır. Hareket etmeye eğilimlidirler, en genel olarak yere paralel şekilde dakikada birkaç metre hız ile, geriye kalanlar düzensizce etrafta dolaşır. Çoğunun dairesel hareket yaptığı tanımlandı. Bazı durumlarda yıldırım yopunun yok oluşu ısı açığa çıkarsa bile gözlemcilerin ısı hissetmesi çok nadirdir Yıldırım topu bazı görüntülerde metal objelere ilgi gösterir ve kablo ya da metal çit gibi iletkenlerde hareket edebilirler. Bazıları binalardaki kapalı kapı ve pencerelerden geçip ortaya çıkabilirler. Bazıları metal hava araçlarının içinde oluşabilir ve hava araçlarının içine girip hiç zarar vermeden çıkabilir. Yıldırım topunun kaybolması genellikle anidir ve sessiz ya da patlayarak olabilir. Kokusunun ozon, yanan sülfür ya da nitrojen oksite benzediği rapor edilmiştir. Doğal yıldırım topunun doğrudan ölçülmesi alt=Emission spectrum of ball lighning|küçükresim|Doğal yıldırım topunun emisyon tayfı (yoğunluk vs dalgaboyu) Ocak 2013 te, Çin Lanzhou'daki Northwest Normal University den bilim insanları Tibet Platosundaki bulutlardan yere sıradan doğal yıldırım çalışmalar sırasında şans eseri üretilen yıldırım topu olarak düşünülen temmuz 2012 de kaydedilen optik tayf kayıtlarının sonuçlarını yayınladı. Yıldırım topunun ve onun tayfının 900 metre uzaklıktan toplam 1.65 saniye dijital videosu sıradan yıldırımın yere çarpmasında sonra oluşan yıldırım topunun formasyonundan dolayı optik zayıflamaya bağlı olgu kaydedildi. Bir diğer video yüksek hızda limitli kayıt kapasitesinden dolayı olayın yalnızca son 0.78 saniyesini kayıt etti. İki kamera da yarıksız spektrograf ile donatılmıştır. Araştırmacılar ana aydınlatma tayfında çoğunlukla nitrojen salınım çizgisi olmasına rağmen silikon, kalsiyum, nitrojen ve oksijen yayılım çizgilerini saptadı. Yıldırım topu video boyunca yere paralel şekilde saniyede 8.6 metre hız ile hareket etti. Bu 1.64 saniye içinde 5 metre çapa sahipti ve 15 metre yol kat etti. Muhtemelen iletim hattının çevresinde 50 herz yüksek voltaj gücünün elektrik alanından kaynaklanan 100 herz frekansta ışık yoğunluğundaki salınımlar ve oksijen ve nitrojen salınımı gözlemlendi.Tayftan, yıldırım topunun sıcaklığı onu yaratan yıldırımdan daha az olduğu hesaplamıştır. Gözlemlenen veri yıldırım topunun elektrik alanına duyarlılığına benzer şekirde katının buharlaşması ile tutarlıdır. Laboratuvar deneyleri Bilim insanları laboratuvar deneylerinde uzun süredir yıldırım topu üretme girişiminde bulunuyorlar. Bazı deneyler doğal yıldırım topuna benzer görsel özellikler üretebildiği halde aralarında bir ilişki olup olmadığı tamamen netleşmemiştir. Nikola Tesla' nın otuz sekiz milimetre çapında yapay yıldırım topları üretebildiği ve bazı özelliklerini kanıtladığı söylentileri vardır. Fakat o gerçekte yüksek voltaj, güç ve gücün uzak mesafelere iletilmesi ile ilgilenmekteydi. Bu yüzden ürettiği yıldırım topları sadece meraktandır. Yıldırım toplarının uluslararası komitesi (ICBL) konuyla ilgili düzenli seminerler vermektedir. Bununla ilgili diğer bir grup "alışılmadık plazmalar" genelleyici ismini kullanmaktadır. Son yıldırım toplarının uluslararası komitesi sempozyumu tereddütle 2012 temmuzu San Marcos, Texas olarak belirlenmişti fakat soyut düşünce eksikliğinden dolayı iptal edildi. Frekans yönlendirici mikrodalgalar Ohtsuki and Ofuruton dikdörtgen frekans yönlendiricisi tarafından 2.45GHz, 5kW (maksimum güç) mikrodalga salını kullanılarak beslenen hava dolu silindirik gedik içinde mikrodalga girişimi kullanarak plazma alev topları üretmeyi tarif ettiler. sağ|küçükresim|Su deşarj deneyinin gösterimi Su deşarj etme deneyi Max Planck Institute gibi bazı bilimsel gruplar, su tankı içinde yüksek voltajlı kapasitör deşarj etme yöntemi ile yıldırım topu etkileri yarattı. Ev mikrodalga fırını deneyi Birçok modern Küçük yükselen parıltılı toplar sıklıkla plazma toplarına tekabül gelen toplar üretmek için deney mikrodalga fırın kullanımını içerir. Genel olarak deneyler mikrodalga fırınının içine yanan bir şeyi ya da kısa zaman önce sönmüş kibrit ya da farklı objeler koyarak yürütülür. Plazma topları uçup fırının tavanındaki hazneye ulaştığında objenin yanan kısımı birden alev alıp büyük bir ateş topuna döner. Bazı deneyler kibriti ateşi ve topları içine alan ters çevrilmiş cam kavanozla kaplamayı tarif eder. Böylelikle hazneler zarar görmez. Fakat cam kavanoz metili eritmek, boyayı aşındırmak gibi küçük hasarlar vermek yerine mikrodalga fırının içinde aniden patladı.) Eli Jerby ve Viladimir Dikhtyar tarafından İsrail'de gerçekleştirilen deneyler mikrodalga plazma toplarının ortalama olarak 25 nanometre yarı çaplı nano parçacıklardan oluştuğunu açığa çıkardı. İsrailli takım bu olguyu tuz, bakır, su ve karbon ile birlikte ispat etti. Silikon deneyleri 2007 deki deneyler silikonu buharlaştıran ve buharın içinde oksidasyonu tetikleyen silikonun elektrik ile şoklanmasını içerdi. Görsel etki yüzeyde yuvarlanan ışıl ışıl parlayan küre ışıltısı olarak tarif edilebilirdi. The Federal University of Pernambuco'dan iki Brezilyalı bilim insanı Antonio Pavão ve Gerson Paivahave söylentilere göre istikrarlı bir şekilde uzun süren küçük yıldırım topları yaptı. Bu deneyler yıldırım toplarının aslında okside olmuş gaz halindeki silikon olduğunu söyleyen teoriden gelmiştir. (bkz. ). Önerilen bilimsel açıklamalar Yıldırım topları için günümüzde yaygın olarak kabul edilen bir tanım bulunmamaktadır. Birçok hipotez, bu olgu bilim camiasına İngiliz fizikçi ve elektrik araştırmacısı William Snow Harris tarafından 1843 te ve Fransız Akademisi bilim insanı François Arago tarafından 1855 te sokulduğundan dolayı geliştirilmiştir. Buharlaştırılmış silikon hipotezi Bu hipotez yıldırım toplarının oksidasyon ile yanan buharlaşmış silikon içerdiğini önermektedir. Yıldırım Dünya'nın toprağına çarpar ve içinde silikon bulunduran toprağı buharlaştırabilir. Bir şekilde oksijeni silikon dioksitten ayırır ve saf silikon buharına dönüştürür. Eğer soğursa, silikon uçan gazın içinde yoğunlaşır, onun yükleriyle bağlanır. Silikonun oksijenle yeniden bağlanmasından dolayı ortaya çıkan ısı sebebiyle parıldar. Bu etkinin deneysel araştırması 2007 de yayınlandı. Elektrik kıvılcımı ile buharlaştırılan saf silikon kullanılarak birkaç saniye olan yaşam süresi boyunca ışık çıkaran topların üretildiği rapor edildi. Bu deneyin videoları ve spektrografları ulaşılabilir hale getirildi. Bu hipotez 2014 te doğal yıldırım topunun ilk kayıt edilen tayfları yayınlandığı zaman önemli destekleyici veriler elde etti. Kuram haline getirilmiş kumdaki silikon deposu Si, SiO, SiC nano parçacıkları içerir. Elektrik yüklü katı çekirdek modeli Bu modelde yıldırım topunun katı pozitif yüklü bir çekirdeği olduğu varsayılır. Altı çizilen bu varsayıma göre, çekirdek yükü çekirdeğin yüküne neredeyse eşit olan ince bir elektron tabakası ile çevrilidir. Vakum çekirdek ve elektronlar tarafından yansıtılan ve yönlendirilen yoğun manyetik alan içeren elektron tabakası arasında bulunmaktadır. Mikro dalga elektromanyetik alanı elektronların çekirdeğe düşmesini engelleyen poderomotive kuvveti elektronlara (radyasyon basıncı) uygular. Mikro dalga gediği hipotezi Pyotr Kapitsa yıldırım topunun yıldırım bulutlarından dolayı var olan iyonize havanın çizgilerini üretildiği yerden takip etmeye başlayan top mikrodalga radyasyonu tarafından üretilen yük boşaltım parıltısı olduğunu önerdi. Yıldırım topu mikrodalga radyasyonunun dalga boyuna göre yarı çapını kendi kendine ayarlayan mikrodalga gediği olarak hizmet eder. Böylelikle rezonans korunmuş olur. Yıldırım toplarının The Handel Maser-Soliton teorisi yıldırım topu üreten enerji kaynağının büyük (birkaç kübik kilometre) atmosferik bir maser olduğu varsayımda bulunur. Yıldırım topu maserden oluşan mikrodalga radyasyonunun antinodal düzleminde plazma kavitonu olarak ortaya çıkar. Soliton hipotezi Julio Rubenstein, David Finkelstein ve James R. Powell yıldırım topunun St. Elmo'nun ateşi ile bağlantısının kesmeyi önermiştir (1964–1970). St. Elmo'nun ateşi gemilerin direği ve havanın elektrik alanın kırılma noktasına yükseltilme gibi etkili bir iletken ile yükselir. Küre için amplifikasyon faktörü üçtür. İyonlaşmış havanın serbest topu çevresindeki manyetik alanı kendisini iletken yapacak kadar fazla arttırabilir. Bu iyonlaşmayı sürdürdüğünde, top atmosferik elektrikte yüzen bir solitondur. Powell'in kinetik teori hesaplaması yıldırım topunun büyüklüğünün kırılma noktasına yakın olan ikinci Townsend sabiti tarafından ayarlandığını buldu. Gezgin ışıltılı yük boşalmaları belirli endüstriye mikrodalga fırınlarının içinde gerçekleştiği bulundu ve enerji kapatıldıktan birkaç saniye sonra bile devam etti. Parıltıdan sonra yüksek enerji düşük potansiyel mikrodalga üreticilerinden kaynaklanan kıvılcımların oluştuğu bulundu. Powell onların tayflarını ölçtü ve parıltıdan sonra düşük sıcaklıklarda hayatta kalma süresi uzun olan yarı kararlı azot oksit iyonlarının oluştuğunu anladı. Bu havada ve birçok yarı kararlı iyona maruz kalan fakat atmosferdeki argon, karbon dioksit ya da helyum ile etkileşime girmeyen azot oksitte gerçekleşti. Yıldırım topunun çözüm modeli gelişmelerinde ilerleme vardır. Yıldırım topunun uzaysal Langmuir denklerine benzer plazmanın içindeki yüklü parçacıkların lineer olmayan ve çembersel simetriye sahip olan dalgalara dayandığı önerilmiştir. Bu dalgalar quantum ve klasik yaklaşımla tanımlanmıştır. En yoğun plazmaların dalgaları yıldırım topunun merkezinde gerçekleştiği bulundu. Bakır çiftlerine benzeyen ters oriyantasyonlu parçacıkların ışınsal olarak bağlanma durumlarının yıldırım topunun içinde görünebileceği önerilmiştir. Bu olgu yıldırım topunun içinde süper iletken duruma yol açar. Süper iletkenlik fikri eskiden düşünüldü. Bileşik bir çekirdek ile yıldırım topunun varlığının olasılığı bu modelde tartışılmıştır. Hidrodinamik girdap yüzüğü asimetrisi Fizikçi Domokos Tar kendi gözlemlerine dayanan yıldırım topu modellemesi teorisini önerdi. Yıldırım yere dik şekilde çarpar ve yere paralel görünmez bir aerodinamik türbulans yüzüğü oluşturan şok dalgası formundaki gök gürültüsü süpersonik bir hızla anında onu takip eder. Yüzüğün etrafında yukarıya ve aşağıya basınç sistemi yumrunun kesit alanınında çembersel bir eksende girdabı döndürür. Aynı zamanda yüzük aynı merkezli olarak yere paralel bir şekilde yavaşça genişler. Açık alanda girdap solar ve sonunda yok olur. Eğer girdabın genişlemesi engellenirse ve simetrisi bozulursa, dairesel forma bölünür. Hala görünmezdir ve merkezcil ve sürtünme kuvvetinden dolayı orta durumdaki bir silindire kadar küçülür ve sonunda topa dönüşür. Sonuç dönüşüm sonradan enerji son küresel şekilde toplandığında görünür olur. Yıldırım topu dönen silindir ile aynı eksene sahiptir. Girdabın çok ürünlerin sonik şok dalgasının genel enerjisinden daha küçük enerji vektörüne sahip olduğu gibi onun vektörü muhtemelen genel denkleme göre önemsizdir.Girdap büzülme sırasında enerjisinin büyük bir kısmını yıldırım topu haline gelmek için harcar, göstermelik enerji kaybı durumuna gelir. Bazı gözlemlerde yıldırım topunun çok yüksek enerji yoğunluğuna sahip olduğu göründü. Fakat bu olgu yeterince kanıtlanmamıştır. Bugünkü teori yalnızca merkezcil kuvvet ve yüzey gerilimi ile düşük enerjili yıldırım topunu formunu ilgilendirir. Yıldırım topunun görünürlüğü türboelektrik etkinin sonucu olan reaksiyon bölgesinin içindeki maddeler electroluminescence ile ilgilidir. Silindir etabındaki statik yük boşaltımı objenin içindeki elektriklendirme bağlantısının varlığını belirtir. Yük boşaltımının yönü silindirin ve ince levha kanununu ile uyumluluk sağlayan yıldırım topunun sonuçtaki dönüş ekseninin döndüğü yönü belirler. Eğer yıldırım topu bir kanaldan gelirse ters yönde dönmektedir. Gözlemlenen kanıtların geniş tayfı için hesaba katılan teori doğal girdabın kırılma girdap yuvarlağının yavaş hızlı bölgesi içindeki yanma tepkimeleri fikrine dayanır. (örnek olarak the 'Hill's spherical vortex'). Nano pil hipotezi Oleg Meshcheryakov yıldırım topunun nano alaşımdan ya da her biri bir pil içeren mikrometre altı parçacıklardan oluştuğunu önerdi. Yüzey yük boşaltımı bu pilleri yıldırım topunun oluşturacak akıma sebep olacak kısa devre yaptırabilir. Onun modeli yıldırım topunun gözlemlenebilen tüm özellikleri ve oluşma sürecini gaz modeli olarak tanımlanır. Kara delik hipotezi Diğer bir hipotez bazı yıldırım toplarının başlangıç kara deliklerinin Dünya atmosferinden geçişidir. Bu olasılığa parantez içinde olarak Leo Vuyk 1992 deki patent başvurusunda ve 1996 da Leendert Vuyk ikinci patent başvurusunda değinmiştir. İlk detaylı bilimsel analiz Mario Rabinowitz tarafından Astrophysics and Space Science dergisinde 1999 da yayımlanmıştır. Bu M. Fitzgerald’nin 6 ağustos 1868 deki kayıtlarından esinlenilmiştir. Bu kayıtlar İrlanda da 20 dakika sürdü ve altı metre karelik bir delik ve doksan metre uzunluğunda bir hendek bıraktı. İkinci hendek 25 metre uzunluğundaydı. Pace VanDevender, Albuquerque, New Mexico Sandia National Laboratories de plazma fizikçisi Pace VanDevender ve takımı Fitzgerald'ın raporlarıyla uyumlu bir çöküntü buldu ve kanıtın termal ve elektro statik etkilerle alakalı olmadığı sonucunu çıkardı. Elektromanyetik olarak havaya kaldırılan 20 000 kilogram sıkıştırılmış kütle rapor edilen etkiyi yaratabiliyordu fakat küçük bir kara deliğe denk gelen altının yoğunluğunun 2000 katından daha fazla yoğunluğa sahip olması gerekmekteydi. O ve takımı Peat Bog da 1982'de ikinci bir olay buldu ve hipotezle uyumluluk içeren elektromanyetik salınımın yerini belirlemeye çalışıyorlar. Onun enstitüdeki çalışma arkadaşları hipotezin imkânsız görünmesine rağmen buna katılmakta ve bu emeklerine değdi. Batmayan plazma hipotezi Açıklanmış Project Condign raporu yüklü plazma formasyonlarının tuhah fiziksel, elektriksel ve manyetik özellikler gösteren olgu olan yıldırım topuna benzediği sonucuna varır ve bu yüklü plazmaların atmosferde yüklerin etkisi ve dengesi altında muazzam hızlarda taşınabilmesi mümkündür. Bu plazmalar birden fazla hava ve elektrik yükü durumunda ortaya çıkar. Bilimsel gerekçe tamamlanmamıştır ya da tamamen anlaşılmamıştır. Bir öneri atmosferden ayrılan ve tamamen yanmak yerine yüklü bir plazma formu alması ya da meteoritlerin olgunun ve açıklanamayan diğer atmosferik olayların birkaç örneğini açıklaması gibi. Transcranial magnetic stimulation Cooray and Cooray (2008) yıldırım topunun özelliklerinin oksipital loptaki saraya tutulan hastaların halüsinasyon deneyimlerine benzediğini belirtti. Çalışma ayrıca yakın yıldırım çarpmasının hızlıca değiştirdiği manyetik alanın beyindeki nöronları uyardığını gösterdi. yıldırım çarpmasına yakın olan insanın oksipital lopundaki yıldırım tarafından indüklenen felç olma olasılığını güçlendirir ve saralı halüsunasyon benzetme topu ile gök gürültülü fırtına arasında bağlantı kurar. Manyetik uyarım tedavisi ile son zamanlardaki araştırmalarda laboratuvarda halüsunasyon ile aynı sonuçlar elde edildi ve bu durumların doğada yıldırım çarpması yakınlarında gerçekleştiği gösterildi. Bu hipotez yıldırım toplarından gözlemlenen fiziksel hasarları açıklamakta başarısız oldu. Birden çok tanıkla eş zamanlı gözlemler yapıldı. (En sonunda gözlemler birbirinden olduçca farklıydı.) University of Innsbruck araştırmacıları tarafından yapılan teorik hesaplamalar belirli tipteki yıldırım çarpmalarından kaynaklanan manyetik alanın potansiyel olarak yıldırım toplarına benzeyen görsel halüsulasyonlara neden olabileceği önerir. Birçok yıldırımın çarptığı noktalara yakın yerlerde bulunan bu gibi alanlar birkaç saniye uzunluğunda gerçekleşti. Bunlar görsel korteksteki nöronların doğrudan yanmasına neden olur. (manyetik olarak halüsunasyonlara neden olur.). Plazma toroidi (yüzük) dönüşü Seward yıldırım topunun dönen plazma toroidin ya da yüzüğü olduğunu önerir. O yıldırım seviyesi kıvılcımları yaratabilen ve yıldırım topunu taklit eden küçük toplarda üretilen ve kıvılcımın sonlanmasından sonra bile atmosferde varlığını sürdüren ışığın durumunu değiştirebilen bir laboratuvar inşa etti. Yüksek hızlı kamera kullanarak dönen plazma toroidleri olan parlak topları gösterebiliyordu. Chen bu fiziği türevlendirebildi ve harici bir manyetik alan kısıtlaması olsun ya da olmasın sabit kalan hiçbir yerde rapor edilmeyen yeni bir plazma şekli olan plazma toroidlerinin sınıfının olduğu bulundu. Seward onun metotlarına dayanan deneylerinin sonucunun resimlerini yayınladı. İçerik mutfakta gerçekleşen yıldırım topu olayını ve etrafta hareket etmesiyle oluşan etkilerini gözlemleyen bir çiftçinin raporudur. Bu sadece tanık olunan bir bölgede duran yıldırım topunun duran kaydıdır. Rydberg madde konsepti En sonunda Manykin yıldırım topu olgusunun bir açıklaması olan atmosferik Rydberg maddesini önerdi. Rydberg maddesi birçok açıdan yarı iletkenlerdeki elektron boşluklarına benzeyen yüksek derecede uyarılmış atomların yoğun formudur. Bununla birlikte, elektron damlacık boşluklarına rağmen Rydberg maddesi saatlerce uzatılmış yaşam süresine sahiptir. Maddenin bu uyarılmış yoğun durumu deneylerle desteklenmiştir, ana olarak Holmlid tarafından led gruplarıyla. Bu maddenin çok düşük yoğunluktaki katı ve sıvı haline benzer. Atmosferik Rydberg maddesinin topağı ana olarak lineer yıldırımdan kaynaklanan atmosferik elektriksel olgudan dolayı form alan yüksek derecede uyarılmış yoğunlaşmanın sonucu olabilir. Rydberg maddesi bulutlarının uyarılmış bozulması çığ formu alabilir ve patlama olarak görülebilir. Diğer hipotezler Birkaç diğer hipotez yıldırım topunu açıklamak için sunulmuştur: Dönen elektrik çift kutbu hipotezi.1976'da V. G. Endean tarafından yıldırım topunun mikrodalga frekansı bölgesindeki elektrik alanı vektörünün dönmesi olarak kabul edilmiştir. Leyden elektrostatik kavanoz modeli. Stanley Singer (1971) bu tarz hipotezleri tartıştı ve elektriksel yeniden birleşim zamanı sıkça rapor edilen yıldırım topunun için çok kısa olabileceğini söyledi. J. Pace VanDevender yüksek enerjili şiddetli aşırı yıldırım topunu ayırdı ve nötronlar ve ağır nötronlar için teori sundu. Smirnov (1987) fractal aerogel hipotezini sundu. V.P. Torchigin (2003) yıldırım topunukendi içinde hapsedilmiş yoğun ışık olarak formu olarak tanımlamayı ortaya attı. M.I. Zelikin (2006) plazma süper iletkenliği teorisine dayanan bir açıklama sundu. (ayrıca bakınız). Ph. M. Papaelias (1984) yıldırım topu formasyonunun olası açıklamasını antimadde meteor hipotezi ile yapmaya çalıştı. O atmosferik moleküllerden ve neredeyse özdeş özelliklerden antimadde meteorlarının yıkımı tarafından yıldırım toplarının beklenilen tüm özelliklerini karşılaştırdı. Ayrıca bakınız Atmospheric ghost lights Brown Mountain Lights Earthquake light Hitodama Marfa ışıkları Naga fireball Kendiliğinden yanma fenomeni Sprite (lightning) Will-o'-the-wisp Notlar Daha fazla okuma kaynağı Coleman, P.F. 2006, J.Sci.Expl., Vol. 20, No.2, 215–238. Seward, Clint (2011), Ball Lightning Explanation Leading to Clean Energy, Amazon.com Kategori:Yıldırım Kategori
lazma fiziği Kategori:Çözülememiş fizik problemleri
lazma fiziği Kategori:Çözülememiş fizik problemleri