Yılmaz Onay

bullvar_katip · 27 Mayıs 2024

Yılmaz Onay, (20 Nisan 1937, Gaziantep - 9 Ocak 2018, Muğla), Türk tiyatro yönetmeni, oyun yazarı, çevirmen. Yılmaz Onay, tiyatro ile öğrencilik yıllarında İstanbul Teknik Üniversitesi'nde tiyatro topluluğu ve Genç Oyuncular gibi amatör faaliyetler aracılığıyla tanıştı. Bir dönem Ankara Deneme Sahnesi'nde çalışıp, ilgi alanını oyunculuktan yönetmenliğe çevirdi. Ankara Sanat Tiyatrosu'nda yönetmenlik yaptı. Çağdaş Sahne'nin kurulmasında yer aldı. Tiyatro çalışmalarını bir süre Hollanda ve Almanya'da sürdürdü. 12 Eylül'de sıkıyönetim mahkemeleri tarafından yargılandı, gözaltına alındı. Bu dönemden sonra bir süre serbest çalışmak orunda kalan Onay, yönetmen ve yazar olarak sanat hayatına devam etti. Yılmaz Onay, toplumcu gerçekçi tiyatro anlayışını benimsemiş ve Türkiye'de epik tiyatronun öncülerinden biri olmuştu. Tiyatro oyunlarının yanında, Bertolt Brecht'ten tercümeler yaptı, tiyatro ve çeşitli konular hakkında da kuramsal kitaplar yazdı. Oyunları Devlet Tiyatroları'nda sahnelendi. Yazılar: Filmatik başlıklı romanı ve Sanatçının Ölümü başlıklı tiyatro oyunu TRT yapımı olarak yönetmen Tülay Eratalay tarafından televizyona drama olarak uyarlandı. Yaşamı [[Dosya:Yurdanur Yılmaz Onay.jpg|küçükresim|sol|Yılmaz Onay, eşi Yurdanur Onay'la birlikte sanat tarihçisi Uğur Bilge ve eşi Figen Bilge'nin Ayvalık'taki evlerinde, 2000|alt=]] 1937 yılında Gaziantep'te bir ilkokul öğretmeninin oğlu olarak dünyaya geldi. 1955'te Ankara'da Gazi Lisesi'nden mezun oldu. 1955-60 arasında İstanbul Teknik Üniversitesi'nde okurken öğrencilerin tiyatro topluluğunda ve Genç Oyuncular topluluğunda tiyatro ile tanıştı. 1959’da Uluslararası Teknik Stajyer Öğrenci Değişimi Birliği IASTE bursu ile dört ay Batı Berlin’de kaldı. 1960’ta İTÜ’den mezun olduktan sonra bir yandan inşaat mühendisi olarak Bayındırlık Bakanlığı'nda çalışırken, diğer yandan da tiyatro çalışmalarına devam etti. 1961 yılında Alman Akademik Değişim Servisi DAAD bursuyla bir yıl için Almanya'nın Karlsruhe şehrinde kaldı. Karlsruhe Technische Hochschulede (Karlsruhe Teknik Yüksekokulu) araştırma çalışmalarına katıldı ve bu arada Duisberger Gesellschaft bünyesinde İonesco’nun Kral Ölüyor oyununu sahneledi. Ankara’ya dönüşünde Sinema Tiyatro Derneğinde ve ardından 1972'ye dek Ankara Deneme Sahnesi'nde çalıştı. 1971 yılında Tübitak Yapı Araştırma Enstitüsü'nde araştırma görevlisi olarak işe başladı.[[Dosya:Yilmaz Onay Rıfat Ilgaz Sempozyumu Kastamonu 2006.jpg|küçükresim|sağ|Yilmaz Onay Rıfat Ilgaz Sempozyumu'nda Kastamonu 2006]] 1972’de Ankara Sanat Tiyatrosu’nda Bertolt Brecht'in Furcht und Elend des Dritten Reiches (Hitler Rejiminin Korku ve Sefaleti) başlıklı oyununda ilk kez yönetmenlik yaptı. Oyun, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi öğrencilerine oynanırken, sıkıyönetim komutanlığı tarafından yasaklandı. 1972 yılında konuk sanatçı olarak Essen ve Berlin’de kaldı. Türkiye'ye döndükten sonra Ankara’da Çağdaş Sahne'nin kuruluşuna katıldı ve tiyatro çalışmalarına burada devam etti. [[Dosya:Yılmaz Onay Erol Keskin'le 1968.jpg|küçükresim|Yılmaz Onay Erol Keskin'le Messerschmitt Kabinenroller üzerinde. 1968]] Arafta Kalanlar ve Karagöz'ün Muamması başlıklı oyunlarını Amsterdam'da ve Sanatçının Ölümü başlıklı oyununu Paris’te sahneledi. Bu sırada Şarkılarımız Ölmesin! başlıklı çocuk oyunu, 1988 yılında Almanca’ya tercüme edilerek Sechs Verrückte und ein Lied başlığıyla Berlin’de Theater am Halleschen Ufer'da sahnelendi. 1990 ve 1991 yıllarında Berlin'de tiyatro çalışmaları için bulundu.[[Dosya:Yılmaz Onay, Oğuz Gemalmaz Bursa.jpg|küçükresim|sol|Yılmaz Onay, Oğuz Gemalmaz, Avukat Ali Yaşar ve ressam Birim Bozok Bursa'da bir meyhanede. 1993]] [[Dosya:Nazım Hikmet Kültür Merkezi 1990.jpeg|küçükresim|sağ|Nâzım Hikmet Kültür Merkezi'nde bir konuşma yaparken. 1990]] 1990’da İstanbul’a yerleşti ve 1993'ten itibaren Devlet Tiyatroları'nda yönetmen olarak çalıştı. 2002’de Devlet Tiyatroları’ndan emekli oldu. Yazdığı oyunlar, yurt içinde ve dışında çeşitli topluluklarca oynandı. Ayrıca, 1998’de Yazılar Filmatik başlıklı romanı, 2006’da da Sanatçının Ölümü oyunu Türkiye Radyo Televizyon Kurumu tarafından televizyon filmine uyarlandı. 2008 yılında Kocaeli Üniversitesi tarafından Önder Önsal yönetmenliğinde Bir Tiyatro Direnişçisi Yılmaz Onay başlığıyla hayat öyküsünü anlatan bir belgesel çekildi. Uluslararası PEN Kulübü, Türkiye Yazarlar Sendikası, Oyun Yazarları ve Çevirmenleri Derneği, Edebiyatçılar Derneği ve Bilim ve Edebiyat Eseri Sahipleri Meslek Birliği üyesiydi. küçükresim|sağ|Yılmaz Onay 50.Sanat Yılı Afişi.14.Nisan.2008 Grafik Ali Nesin tarafından bir peçeteye çizilmiştir.14 Nisan 2008 tarihinde Yılmaz Onay'ın meslek hayatındaki 50'inci yılı, Türkiye Yazarlar Sendikası ve Evrensel Basım Yayın tarafından düzenlenen bir törenle kutlandı. Yılmaz Onay, 9 Ocak 2018'de Bodrum'da öldü. Naaşı, yine Bodrum'da Gündoğan Mezarlığı'na defnedildi. Yönetmenliğini yaptığı Nazım Hikmet oyunları küçükresim|sağ|2010 yılı Nazım Hikmet Okuma Tiyatrosu, İnsanlık Ölmedi Ya. Fotoğraf:Volkan Doğar 2004: Fatma, Ali ve Başkaları 2005: Tartüf 59 2007: Yalancı Tanık 2008: İvan İvanoviç Var mıydı, yok muydu? 2009: Yusuf ile Menofis 2010: İnsanlık Ölmedi Ya 2011: Demokles'in Kılıcı 2012: Kafatası 2013: Kör Padişah 2014: Enayi 2015: İnek Ödüller 1965: Sermet Çağan'ın Öyle Bir Oyun başlıklı radyo oyunundan uyarlanan Savaş Oyunu, İstanbul Uluslararası Gençlik Tiyatro Festivali Ödülü 1966: Yaşar Kemal'in Yer Demir Gök Bakır başlıklı romanından Nihat Asyalı'nın uyarladığı oyun, Festival Mondial du Theatre du Nancy Grand Prix ödülü 1972: III. Reich'in Korku ve Sefaleti, Ankara Sanat Sevenler Derneği En İyi Sahneye Koyucu 1975: Çimento (Feodor Gladkov’dan Nihat Asyalı uyarlaması), Ankara Sanat Sevenler Derneği Reji Ödülü 1976: Yusuf ile Menofis ve Grev Var, Ankara Sanat Sevenler Derneği En İyi Yönetmen 1977: Yusuf ile Menofis, Ulvi Uraz Ödülleri, en başarılı yönetmen 1982: Küçük Adam Ne Oldu Sana, Sanat Kurumu En İyi Yönetmen 1983: Dev Masalı, TOBEV Devlet Tiyatroları Opera ve Balesi Çalışanları Vakfı Oyun Yarışması Üçüncülük Ödülü 1986: Sanatçının Ölümü, TOBEV Devlet Tiyatrosu Opera ve Balesi Çalışanları Vakfı Oyun Yarışması'nda üçüncülük Eserleri Tiyatro oyunları 1978: İşçi Sınıfının Açık Oturumu 1984: Tren Gidiyor 1985: Bu Zamlar Bana Karşı 1985: Dev Masalı 1985: Şarkılarımız Ölmesin 1985: Karagöz'ün Muamması 1985: Arafta Kalanlar 1986: Sanatçının Ölümü 1991: Kara Dul Efsanesi 1992: Kara Kedi Geçti 1992: Hücre İnsanı 1993: Prometheia 2009: Üç Kuruşluk Mahalle Dersleri Tiyatro uyarlamaları 1981: Küçük Adam Ne Oldu Sana, Hans Fallada'nın aynı adlı romanından uyarlama 1985: Sevdalı Bulut,, Nâzım Hikmet'ten uyarlama, 2000: Tartüf 2000, Nazım Hikmet'in Moliere'den esinlenerek 1959 yılında yeniden yazdığı Tartüf 59 isimli oyunundan uyarlama Romanlar Yazılar FİLMATİK, ISBN 978-9756525036 Oyun Değil, Evrensel Basım Yayın, İstanbul 2002 Kuramsal kitaplar Gerçekçilik Yeniden, Yordam Kitap, ISBN 978-6055541750 Çevirileri Oyun çevirileri Bir Halk Düşmanı, Henrik Ibsen Mariena Pineda, Federico Garcia Lorca Richard Waverly Davası, Rolf Schneider Sonuncular, Maksim Gorki Brecht Dosyası, George Tabori Troyalı Kadınlar, Euripides Elektra, Euripides Barış, Aristofanes İncil, Bertolt Brecht Baal, B.Brecht Baal (1919 yazımı), Bertolt Brecht Baal (1922 yazımı), Bertolt Brecht Erkek Baal'in Yaşam Öyküsü, Bertolt Brecht Gecede Trampet Sesleri, Bertolt Brecht Düğün, Bertolt Brecht Dilenci veya Ölü Köpek, Bertolt Brecht Şeytan Kovma, Bertolt Brecht Karanlıkta Işık, Bertolt Brecht Balık Avı, Bertolt Brecht Ova, Bertolt Brecht Vahşi Ormanda, Bertolt Brecht Kentlerin Vahşi Ormanında, Bertolt Brecht Adam Adamdır, 1926, Bertolt Brecht Adam Adamdır, 1938, Bertolt Brecht Mahagonny, Bertolt Brecht Mahagonny Kentinin Yükselişi ve Düşüşü, Bertolt Brecht Mezbahaların Kutsal Johanna'sı, Bertolt Brecht Sivri Kafalılar ve Yuvarlak Kafalılar / Yuvarlak Kafalılar ve Sivri Kafalılar, Bertolt Brecht Sivri Kafalılar ve Yuvarlak Kafalılar ya da Devlet ile Servet birleşmeyi Sever, Bertolt Brecht Yuvarlak Kafalılar ve Sivri Kafalılar ya da Devlet ile Servet birleşmeyi Sever, Bertolt Brecht Küçük Burjuvanın Yedi Ölümcül Günahı, Bertolt Brecht Horasyalılar Kuriasyalılar, Bertolt Brecht Carrar Ananın Silahları, Bertolt Brecht III. Reich’in Korku ve Sefaleti, Bertolt Brecht Puntila Ağa ile Uşağı Matti, Bertolt Brecht Kafkas Tebeşir Dairesi 1949, Bertolt Brecht Kafkas Tebeşir Dairesi 1954, Bertolt Brecht Komün Günleri, Bertolt Brecht Coriolanus, Bertolt Brecht 1431 Rhouen’da Jeanne d’Arc Davası, Bertolt Brecht Turandot ya da Aklayıcılar Kongresi, Bertolt Brecht Catilina, Henrik Ibsen Largo Desolato, Ağır Yalnızlık, Vaclav Havel Helena, Euripides Hippolütos, Euripides Lisistrata, Aristofanes Öykü çevirileri Öyküler, Anna Seghers, Yarın yayınları, Ankara 1983 İlk Adımlar, Anna Seghers, Evrensel Basım Yayın, İstanbul 1998 Roman çevirileri Evlerde Uyur Uyanık Yalanlar, Botho Strauss Şiir çevirileri Svendborg Şiirleri, Bertolt Brecht, ISBN 9789758648269 Steffin Derlemesi, Bertolt Brecht Hollywood Elejileri, Bertolt Brecht Sürgün Şiirleri, Bertolt Brecht Savaş El Kitabı, Bertolt Brecht Alman Taşlamaları (İkinci Bölüm), Bertolt Brecht Çocuk Şarkıları, Bertolt Brecht Yeni Çocuk Şarkıları, Bertolt Brecht Buckow Elejileri, Bertolt Brecht Bakır Alımı, Bertolt Brecht İşçi B'nin Hikayeleri, Peter Maiwald Kuramsal kitap çevirileri İşçi Tiyatroları Ajitprop Topluluklar, A.Kammrad-F.R.Scheck, Edebiyat Bilimi, Gennadiy Nikolayeviç Pospelov, ISBN 978-9757837527 Brecht'le Yaşamak - Çalışma Günlüğü, Bertolt Brecht, ISBN 978-9753980241 Epik Tiyatro, Marianne Kesting, ISBN 978-9757468707 Tiyatro Çalışması, Berliner Ensemble, Mitos-Boyut Yayınları Yönetmen Peter Stein, Hazırlayan: Aziz Çalışlar, Çeviriler: Yılmaz Onay, ISBN 9780008758028 Komünist Parti Manifestosu, Friedrich Engels, ISBN 9789757837947 Ütopyadan Bilime Sosyalizm, Friedrich Engels, ISBN 978-9756106051 Antik Yunan Tragedyaları, Joachim Latacz, ISBN 9786059306225 Batı Diye Diye, Daniela Dahn, ISBN 9789944122078 Poetika, Aristoteles Kaynakça Dış bağlantılar http://www.yilmazonay.org Kategori:Bodrum'da defnedilenler Kategori:1937 doğumlular Kategori:2018 yılında ölenler Kategori:Gaziantep doğumlu sanatçılar Kategori:Türk oyun yazarları Kategori:Türk tiyatro yönetmenleri Kategori:Türk çevirmenler Kategori:Türk marksistler Kategori:İstanbul Teknik Üniversitesinde öğrenim görenler Kategori:Gazi Lisesinde öğrenim görenler Kategori:Almancadan Türkçeye çeviri yapanlar Kategori:Gaziantep doğumlu çevirmenler

Ara

Ara

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi

Yılmaz Onay

bullvar_katip

Administrator

Benzer konular

Tema özelleştirme sistemi

Tam ekran yada dar ekran

Izgara yada normal mod

Forum arkaplan resimleri

Sidebar blogunu kapat/aç

Yapışkan sidebar kapat/aç

Radius aç/kapat

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi