York dükü

[bullvar_katip]

York dükü Birleşik Krallık'ta kullanılan asalet unvanlarından biridir. 15. yüzyıldan bu yana genellikle İngiltere ve Britanya hükümdarlarının ikinci oğullarına verildi. İskoçya'da kullanılan eşdeğer unvan Albany düküdür. Dükalık 14. yüzyıldan bu yana sekiz kez yaratıldı. Ayrıca 18. yüzyılda İngiltere ve İskoçya'nın birleşmesi ile birlikte York ve Albany Dükü unvanları birlikte kullanılmaya başlandı. Bu dükalık da üç kez yaratıldı. 1461'de ilk dükün torunun oğlu olan IV. Edward'dan sonra York Dükü olan 10 prensten hiçbiri unvanını bir sonraki nesle geçirememiş; ya erkek çocuk sahibi olmadan ölmüş ya da kral olmuştur. Bu durum York Dükü unvanının lanetli olduğu söylentisini ortaya çıkarmıştır. Şu andaki York Dükü Prens Andrew, Kraliçe II. Elizabeth'in ikinci oğludur. Şu anda erkek çocuğu yoktur ve 1996'da boşanmasının ardından hiç evlenmemiştir. Tarihi Ortaçağ'da York, İngiltere'nin kuzeyinde bulunan büyük bir şehirdir. Yorkshire ise İngiltere'nin bu bölgedeki en büyük ilçesidir. Tarihte York Dükü unvanı ilk kez 1385'te Kral III. Edward'ın dördüncü oğlu olan Langleyli Edmund için verildi. Ölümü ile dük olan oğlu Edward, 1415'te Agincourt Savaşı'nda öldü. Dükalık yeğeni Richard'a geçti. Ölümü ile dükalığı olan Richard'ın oğlu IV. Edward 1461'de İngiltere Kralı oldu. Bütün unvanları krallık ile birleşti. Unvan ikinci kez Kral IV. Edward'ın ikinci oğlu olan Richard için yaratıldı. Amcası III. Richard tarafından, abisi Galler Prensi Edward ile birlikte kuleye hapsedilen Richard, oğlu olmadan öldüğünden unvanı sona erdi. Unvan üçüncü kez Kral VII. Henry'nin ikinci oğlu Henry Tudor için yaratıldı. Abisi Arthur, Galler Prensi, 1502'de ölünce Henry krallığın varisi oldu. 1509'da VIII. Henry olarak Kral olan York Dükünün unvanı krallığa devredildi. Unvan dördüncü kez I. James'in ikinci oğlu olan Charles Stuart için yaratıldı. Abisi Henry Frederick, Galler Prensi 1612'de ölünce, Charles krallığın varisi oldu. 1625'te I. Charles ismiyle Kral olduğundan unvanı yine krallığa devredildi. Unvan beşinci kez I. Charles'ın ikinci oğlu olan James Stuart için yaratıldı. ABD'de bulunan New York şehri bu dükten ismini almıştır. Ağabeyi II. Charles, varisi olmadan öldüğünden James, II. James olarak tahta geçti. York Dükalığı yine krallık ile birleşmiş oldu. 18. yüzyılda İngiltere ve İskoçya'nın birleşmesi ile birlikte York ve Albany Dükü unvanı birlikte kullanılmaya başlandı. Bu unvana sahip olan üç prens de erkek çocukları olmadan öldü. York Dükü unvanı (Albany ile birlikte olmadan) altıncı kez VII. Edward'ın ikinci oğlu Prens George için yaratıldı. Prens, V. George olarak kral olduğunda unvanı da krallığa devredilmiş oldu. Unvan yedinci kez Kral V. George'un ikinci oğlu Prens Albert için yaratıldı. Abisi Kral VIII. Edward tahttan çekilince, Prens Albert beklenmeyen şekilde VI. George olarak kral oldu. York Dükalığı da krallık ile birleşmiş oldu. Unvan sekizinci kez Kraliçe II. Elizabeth'in ikinci oğlu olan Prens Andrew için yaratıldı. Şu anda erkek bir varisi yoktur. Dükler York Dükleri Birinci veriliş, 1385-1415, 1415-1461 | Langleyli EdmundYork Hanedanlığı 1385–1402 || || 5 Haziran 1341Kings Langleyİngiliz III. Edward ve Hainaultlu Philippa'nın oğlu|| Kastilyalı Isabella13723 çocuk; Joan de Hollandçocuk yok|| 1 Ağustos 1402Kings Langleyyaş 61 |- | Norwichli EdwardYork Hanedanlığı1402–1415 || || 1373NorwichLangleyli Edmund ve Kastilyalı Isabella'nın oğlu||hiç evlenmedi||25 Ekim 1415Agincourtyaş 42 |- | Richard PlantagenetYork Hanedanlığı1415–1460 || || 21 September 1411 Richard of Conisburgh, 3. Cambridge Kontu ve Anne de Mortimer'ın oğlu||Cecily Neville143713 çocuk||30 Aralık 1460Wakefieldyaş 42 |- | Edward PlantagenetYork Hanedanlığı1460–1461 || 100px|Edward Plantagenet || 28 Nisan 1442RouenRichard Plantagenet ve Cecily Neville'in oğlu||Elizabeth Woodville1 Mayıs 146410 çocuk||9 Nisan 1483Westminsterayaş 40 |- |} Edward Plantagenet 1461'de kral oldu, York Dükü unvanı krallık ile birleşti. İkinci veriliş, 1474-1483 |- | Richard of ShrewsburyYork Hanedanlığı1474–1483 || ||17 Ağustos 1473ShrewsburyIV. Edward ve Elizabeth Woodville'in oğlu||Anne de Mowbray, 8. Norfolk Kontesi15 Ocak 1478çocuğu yok||bilinmiyor |- |} Richard (Shrewsbury)'nin ölümüne ilişkin bilgiler tartışmalıdır, nerede ne zaman öldüğüne dair kesin kanıt bulunmamaktadır. Kardeşi ile birlikte Londra Kulesi'ne hapsedildikleri için "Kuledeki Prensler" olarak da bilinmişlerdir. Üçünçü veriliş, 1494-1509 |- | Henry TudorTudor Hanedanlığı1494–1509|| 100px|Henry Tudor || 28 Haziran 1491Greenwich Palace VII. Henry ve Yorklu Elizabeth'in oğlu || Catherine of Aragon11 Haziran 15091 çocuk Anne Boleyn25 Ocak 15331 çocuk Jane Seymour30 Mayıs 15361 çocuk Anne of Cleves6 Ocak 1540çocuk yok Catherine Howard28 Temmuz 1540çocuk yok Catherine Parr12 Temmuz 1543çocuk yok || 1547Whitehall Palaceyaş 55 |- |} Henry Tudor, 1509 yılında VIII. Henry olarak kral olmuştur ve York Dükalığı krallık ile birleşmiştir. Dörtüncü veriliş, 1605-1625 |- | Charles Stuart("Saint Charles the Martyr")Stuart Hanedanı1605–1625|| 100px|Charles Stuart || 19 Kasım 1600Dunfermline PalaceI. James ve Danimarkalı Anne’in oğlu || Henrietta Maria (Fransa)13 Haziran 1625 9 çocuk|| 30 Ocak 1649Whitehall Palace48 yaşında |} Charles Stuart 1625 yılında I. Charles olarak kral olmuştur ve York Dükalığı krallık ile birleşmiştir. Beşinci veriliş, (1633) 1644-1685 | James StuartStuart Hanedanı1633/1644–1685|| 100px|James Stuart || 14 October 1633St. James's Palace I. Charles ve Henrietta Maria (Fransa)’nın oğlu ||Anne Hyde3 Eylül 16608 children Mary of Modena21 Kasım 16737 çocuk|| 16 Eylül 1701Château de Saint-Germain-en-Laye67 yaşında |- |} Doğumundan itibaren York dükü olarak anılan James Stuart 1685’te II. James olarak tahta çıktı ve unvan krallık ile birleşti. York ve Albany dükü İlk veriliş, 1716-1728 | Prens Ernest AugustusHanover Hanedanı1716–1728|| 100px|Prens Ernest Augustus || 7 Eylül 1674OsnabrückErnest Augustus, Brunswick-Lüneburg Elektörü ve Sophia (Hanover)’ın oğlu||evlenmedi|| 14 Ağustos 1728Osnabrück53 yaşında |- |} Prens Ernest aynı zamanda Osnabrück Piskoposudur. İkinci veriliş, 1760-1767 | Prens EdwardHonover Hanedanı1760–1767|| || 25 Mart 1739Norfolk evioğlu Frederick, Galler Prensi ve Prenses Augusta (Saxe-Gotha’nın oğlu||hiç evlenmedi|| 17 Eylül 1767Monoko Prensi'nin sarayıyaş 28 |- |} Prens Edward III. George’un küçük kardeşidir ve 20'li yaşlarında hastalık nedeniyle ölmüştür. Üçüncü veriliş, 1784-1827 | Prince FrederickHanover Hanedanı1784–1827|| || 16 Ağustos 1763St. James's PalaceFrederick, Galler Prensi ve Prenses Augusta (Saxe-Gotha)’nın oğlu|| Frederica Charlotte (Prusya)29 Eylül 1791Çocukları|| 5 Ocak 1827Rutland House63 yaşında |- |} Prince Frederick tek eşi Frederica Charlotte’dan ayrı yaşıyordu ve çocukları olmadı. York dükleri Altıncı veriliş, 1892-1910 | Prens GeorgeWindsor Hanedanı1892–1910|| 100px|Prens George || 3 Haziran 1865Marlborough Houseson of VII. Edward ve Danimarkalı Alexandra’nın oğlu|| Teckli Mary6 Temmuz 18936 çocuk|| 20 Ocak 1936Sandringham House70 yaşında |- |} Prens George daha sonra V. George olarak tahta çıktı ve unvan krallık ile birleşti. Yedinci veriliş, 1920-1936 | Prens AlbertWindsor Hanedanı1920–1936|| 100px || 14 Aralık 1895Sandringham House V. George ve Teckli Mary’nin oğlu|| Elizabeth Bowes-Lyon26 Nisan 1923 2 çocuk || 6 Şubat 1952Sandringham House 56 yaşında |- |} Prens Albert daha sonra VI. George olarak tahta çıktı ve unvan krallık ile birleşti. Sekizinci veriliş, 1980-günümüz | Prens AndrewWindsor Hanedanı1980–bugün|| 100px|Prince Andrew || 13 Aralık 1980Buckingham Sarayı Edinburgh Dükü Prens Philip ve 2. Elizabeth'in oğlu|| Sarah Margareth Ferguson, boşandı23 Temmuz 1986 - 30 Mayıs 1996 2 çocuk || halihazırdaki unvan sahibi |- |} Kaynakça