Yorkshire ve Humber

[bullvar_katip]

Yorkshire ve Humber Birleşik Krallık'ın İngiltere ülkesinde 9 resmî yerel bölgeden biridir. Londra dışında bulunan diğer İngiltere bölgeleri gibi Yorkshire ve Humber'de de seçilmiş bir bölge meclisi ve idaresi bulunmamaktadır. Yorkshire ve Humber bölgesi tarihsel Yorkshire Kontluğu'nu ve 1974-1996 döneminde "Humberside" Kontluğu içinde bulunan tarihsel Lincolnshire kontluğunun kuzeyini kapsar. Bu bölgenin güneyinde Doğu Midlands, batısında Kuzey-Batı İngiltere, kuzeyinde Kuzey Doğu İngiltere bölgeleri bulunur ve bölgenin doğusu Kuzey Denizi sahilleridir. Coğrafi konular küçükresim|sol|180px|Ingleborough zirvesi ve boş kırlar Demografi Bölgenin (2006 nüfus tahminine göre) nüfusu 5.142.400 kişi olup İngiltere'nin 9 bölgesinden 6. sıradadır. Bu bölgede şerefsel "şehir" statüsü bulunan 7 yerleşim birimi bulunur: Bradford, Kingston upon Hull, Leeds, Ripon, Sheffield, Wakefield ve York. "Şehir" statüsü olmayan büyük kentler ise Doncaster, Grimsby, Halifax, Huddersfield ve Scunthorpe'dur. Bölgede Birleşik Krallık coğrafi şehirleşmiş büyük metropoliten bölgelerden olan "West Yorkshire Şehirleşmiş Bölge" (nüfus 1,499.465); "Sheffield Şehirleşmiş Bölge" (nüfusu 640.720) ve "Kingston upon Hull Şehirleşmiş Bölge" (nüfusu 301.416) bulunur. Bunlardan en büyüğü Leeds büyük şehri etrafında "West Yorkshire Şehirleşmiş Bölge"'sidir. Bölgede bulunan törensel kontluk, nüfusu, nüfus yoğunluğu, en büyük kentler ve en büyük şehirleşmiş metropoliten bölge hakkında bilgiler şu tablodan izlenebilir: Yörel ve yerel idare Resmi yerel bölge olan Yorkshire ve Humber'de şu yerel idare birimleri bulunmaktadır: Notlar: TSYI = Tek-seviyeli yerel idare † = "Shire" tipi kontluk * = Metropoliten kontluk Ekonomi Yıllar önce başlatılan sömürü düzeniyle gelen gelirleri krallık tarafından paylaştırılarak geçinen bölge Ulaşım Ulaşım stratejisi ve politikası Bir millî Birleşik Krallık ulaşım sistemi planlamasına katkı yapmak üzere Bölgesel Asemble'ler bölgedeki uzun döne ulaşımı hakkında bir Bölgesel Ulaşım Stratejisi doküman hazırlama ile görevlendirilmişlerdir. Bu bölgesel planlar ülke tümü için "Highways Agency (Karayolları Kurumu" ve "Network Rail (Demiryolları Ağı)" tarafından hazırlanmış stratejik planların bölgesel kısımlarıyla koordineli olması gerekmektedir. Bölge içinde ise stratejik planlama ile görevli yerel bölge idareleri kendi stratejilerini, politikalarını ve uygulama planlarını açıklayan yerel planlar hazırlamaları ve bu planların bölge planı ile koordineli olmasını sağlaması ile görevlendirilmişlerdir. Demiryolu ulaşımı küçükresim|sol|180px|Leeds City Tren Garı Yorkshire ve Humber bölgesinde ana tren yolu ağı merkezleri Leeds'de "City Garı", "Sheffield Garı" ve "York Garı"'dır. Britanya adasının doğusundaki İngiltere-İskoçya demiryolu hattı Leeds ve York'tan geçmektedir. Bu hat günümüzde tek kamu sektörü demiryolu şirketi olan ve idari merkezi York'ta bulunan "East Coast Tren Şirketi" tarafından işletilmektedir. Güney-kuzey demiryolu hatlarından Sheffield'de biten "Midland Ana Demiryolu" hattı özel sektöre ait "East Midlands Trains" şirketi tarafından işletilmektedir. Bölgedeki batı-doğu yönlü demiryolu seferlerini yapan "Kuzey TransPenines" şirketi "Manchester Piccadilly Garı" merkezli ve "Güney TransPenines" şirketi "Doncaster Tren Garı" merkezlidir. Karayolu ulaşımı küçükresim|sağ|180px|M62 Otoyolu Ouse Nehri viyadüğu küçükresim|sağ|180px|Kuzey İngiltere'de Liverpool, Manchester, Leeds ve Hull büyük şehirsel merkezlerin bağlayan M62 otoyolu. M62 otoyolu Yorkshire ve Humber'in en önemli karayolu olup bu yöreyi Kuzey-Batı İngiltere'ye bağlayan ve İngiltere'nin önemli doğu-batı yönündeki ulaşım yolu olan 'dur. Bu otoyol bu bölgede, İngiltere'de yol işaretlerinde gösterilmeyen ve İrlanda'da Shannon'da Rusya'da Sankt-Peterburg arasında bulunan E20 Avrupayolu'nun bir kısmıdır. M1 otoyolu bölgeden geçen İngiltere'nin önemli kuzey-güney yönü ulaşım yollarının başında gelen M1 otoyolu Londra'yı Leeds'e bağlar. Bu otoyol yol işaretlerinde gösterilmeyen E13 Avrupayolu'nun bir kısmıdır. M18 otoyolu doğu Sheffield ve Rotherham yakınlarında bulunan M1 otoyolu kavşağı ile Goole arasında ana yoldur. Bu otoyol yol işaretlerinde gösterilmeyen E13 Avrupayolu'nun bir kısmıdır. M180 otoyolu Doncaster yakınlarında M18 ile kavşaktan Humberside Havaalanı yakına giden ana yoldur. Bu otoyol Humber Nehri Halicinin güneyinde anayol olarak bulunur. Cleethorpes, Grimsby, İmmingham, Lincoln ve Scunthorpe ile Humberside Asma Köprüsü ile Kingston upon Hull'a bağlantı sağlar ve Humberside Havaalanı ve Kılınghome Petrol Rafinelerine ana yoldur. Bu otoyol yol işaretlerinde gösterilmeyen E22 Avrupayolu'nun bir kısmıdır. A1 karayolu Londra'dan gelen tümüyle çifte yol olan Londra ve Edinburg arasında İngiltere'nin doğusundan geçen ana karayoludur. A1 Yorkshire ve Humber'den geçerek Kuzey Doğu İngiltere'ye ve buradan da doğudan İskoçya'ya bağlanır. A1 yolunun bu bölgede bulunan büyük bir kısmı otoyol standartlarında olup trafik otoyol kaidelerine de uymaktadır. Bu yolun Kuzey Yorkshire kontluğunda bulunan "Dishford" ve "Leeming" arasındaki kısmı da yeniden otoyol standartlarına göre yapılmaktadır. Bu A1 ana yolu bu bölgede, İngiltere'de yol işaretlerinde gösterilmeyen E15 Avrupayolu'nun bir kısmıdır. A18 karayolu yeni M180 otoyolu yapılmadan önce aynı yönde aynı yerleşkelere (örneğin Cleethorpes, Scunthorpe) giden yol olup günümüzde, eski önemini kaybetmekle beraber, önemli trafik taşımaktadır. A180 karayolu bu iki yolun Grimsby'ye uzantısıdır. A19 karayolu A1 karayolu'nun doğusunda ve ona paralel olarak giden ana karayoludur ve iki yol A19'un sonunda birleşirler. Bu yolda en önemli trafik A19 ile A168 "Dishford" kavşağından Teeside bölgesine gidenidir. A61 karayolu Sheffield, Barnsley, Wakefield ve Leeds'i birbirine bağlayan ana yerel yoldur ve Harrogate, Ripon üzerinden Thirsk'e gider. A64 karayolu bölgenin kuzeydoğusunu ve Kuzey Doğu İngiltere bölgesi yerleşimlerin bölgede bulunan ana otoyollarana bağlayan karayoludur. A1074 karayolu Hull ile York'u birbirine bağlayan önemli yöresel bir yoldur. Fakat çifte-yol olmayıp tek şeritli olması yıllardır trafik sorunu yaratmaktadır. Bölgede bulunan ana doğu-batı yönlü karayollarıyla güney-kuzey yönlü ana karayolları Güney Leeds, ile Castelford civarı Kuzey Leeds'de ve Rotherham yakınlarında önemli kavşakları bulunur. Leeds ve Bradford'un çevre yolları şehir içi otoyol standartlı ve otoyol kaideleri gerektiren yollardır. Sheffield çevre yolu "Sheffield Parkway" adlı ve Hull çevre yolu "Clive Sullivan Yolu" adlıdır. Leeds de bir iç şehir çevre yolu da bulunur. Bradford. Hüddersfield, Sheffield ve York iç şehir çevre yolları vardır. Halifax için yeni bir viyadük ile çevre yolu sağlanmıştır. Humber Nehri halici üzerinde 1981'de açılmış olan paralı Humber Asma Köprüsü, Britanya'da en yüksek köprüdür. 2.220 m uzunluğu ile ve kuleleri arasındaki 1,410 m. mesafe ile 1981-1998 döneminde dünyanın en uzun asma köprüsü olma niteliğini taşımıştır. Kitle taşımacılığı küçükresim|sağ|180px|Sheffield tramvayı Hilsborough durağında Kitle taşımacılığı Yorkshire ve Humber Bölgesi kentlerinde otobüse dayanmaktadır. Daha önce yerel idare tarafından işletilen otobüs işletmelerinin hemen hepsi 1990'lı yıllarda özel sektöre satılmıştır. Buna tek istisna Sheffield'de 1994-1995 kurulmuş olan "Supertram" sistemidir . Bu sistem "SYTPAE Güney Yorkshire Yolcu Taşıma Otoritesi İdaresi" tarafından £240 milyon yatırım maliyeti ile yaptırıldıktan sonra, 1997 sonunda işletmesi özelleştirilip "Stagecoach" şirketine £1.17 milyon'a satılmıştır. Günümüzde bu şirket tarafından işletilmektedir. Halbuki 1960'lı yıllardan önce Bradford, Huddersfield, Kingston upon Hull, Leeds, Rotherham ve York'ta tramvay sistemleri bulunmakta idi ve bu dönemde hepsinin ray ve elektrik aksamları sokulup kitle taşımacılığında sadece dizel otobüsler kullanılmaya başlandı. Leeds için yeni tramvay sistemi planlanmış ve £40 milyon sarf edilmişken, 2004'te yatırım maliyetlerinin yükseleceği tahmin edilince merkezi hükûmet ve özellikle İşçi Partisi'den maliye bakanı bu sistem için merkezi finansmanı kesmiş ve bu sistem bir kenara bırakılmıştır. Leeds şehrinde epeyce geniş ve Bradford'un kuzeyinde elektrifiye edilmiş bir tren banliyö sistemi bulunmaktadır. Sheffield'de daha sinirli tren banliyö sistemi bulunmakta ve Doncaster, Huddersfield, Wakefield ve Harrogate'da merkez istasyonunu bazı banliyö varoşlarına bağlayan demiryolu sistemleri bulunmaktadır. Eski metropoliten kontluklardan geride kalan ve hala çalışmakta olan "Güney Yorkshire Yolcu Taşıma İdaresi (SYPTE)" ve "Bati Yorkshire Yolcu Taşıma İdaresi (WYPTE)" banliyö hatlarını kullanıcılarına iskonto sistemleri sunarak bu kitle taşımacılığına sübvansiyon sağlamaktadır. Hava ulaşımı küçükresim|sağ|180px|Doncaster Sheffield Robin Hood Havaalanı Terminal binası Yorkshire ve Humber'da ana hava meydanları Yeadon'da "Leeds-Bradford Uluslararası Havameydanı; Doncaster yakınında (eski Birleşik Krallık Hava Gücü Finnigley üssü olan ve 2005'te yeni açılan) Doncaster Sheffield Robin Hood Havaalanı ve (eski Birleşik Krallık Hava Gücü Kırmıngton üssü olan ve 1974'te açılan) "Humberside Havaalanı"'dır. Diğer bir sivil havameydanı olarak "Sheffield Havaalanı" bulunmakta iken bu havaalanı havayolları şirketleri kullanmamayı tercih ettikleri için bu havaalanı 2005'te kapanmıştır. Kullanıcı sayısına göre bölgede en büyük hava alanı Leeds_Bradford alanıdır. Robin Hood havaalanının pisti (2,7km olup) bölgede en uzun pistli havaalanı olur. Humberside Havaalanı ise çok faal bir helikopter alanı olarak bilinmektedir. Bölgeden Kuzey Batı İngiltere'deki Manchester Uluslararasu Havaalanına gece ve gündüz direkt tren seferleri yapılmaktadır. "National Ekspres" adlı bölgesel otobüs ağı işleten şirket bölgeden Londra Heathrow Havaalanı'na her gün direkt otobüs seferi sağlamaktadır. Su ulaşımı küçükresim|sağ|180px|Kingston upon Hull'dan Zeebrugge ve Rotterdam'a işletilen günlük feribotu "The Pride of Rotterdam" Kingston upon Hull bölgede Kuzey Deniz üzerinde öneli bir limandır. Bu limandan günlük olarak "P&O Ferries" şirketi Hollanda'da Rotterdam (Europort) ve Belçika'da Zeebrugge limanlarına feribot seferleri yapmaktadır. Hull aynı zamanda önemli bir ticaret limanıdır. Ayrıca eski önemi çok azalmakla beraber Hull aktif bir balıkçı limanıdır. Immingham limanında "DFDS Tor Line" ve "Stena Line" şirketleri tarafından işletilen ticari asya ulaşım limanıdır. Goole Britanya adasının en çok kara içinde kalan limanıdır ve bu limandan kömür, kereste gibi maddeler ithal edilmektedir. Bölgede İngiltere'nin kanal ağı sisteminde bağlıdır. "Leeds ve Liverpool Kanalı" Batı Yorkshire'ı Kuzey Batı İngiltere ve Liverpool ile bağlamak ve "Aire and Calder Navigation" Kanalı batı ve kuzey Yorkshire'daki kömür madenlerini bölgenin doğusundaki deniz limanlarına bağlamak için kurulmuşlardır ama günümüzde bu ticari taşıma işlevlerini kaybetmişlerdir. Bu kanallar günümüzde boş vakitleri eğlenceli geçirmek için özel dar kanal mavna sahipleri tarafından kullanılmaktadır. Bu ticari işlevlerini kaybetmesi birçok daha yerel kanalın kapatılıp battal olmasına ve hatta doldurulmasına neden olmuştur. Üniversiteler küçükresim|sağ|180px|Leeds Üniversitesi Parkinson Binası Yorkshire ve Humber Bölgesi'nde bulunan 9 üniversite hakkında bazı bilgiler şöyle özetlenebilir: Spor küçükresim|sağ|180px|Kingston upon Hull'da KC Stadı Futbol Yorkshire ve Humber Bölgesi'nde birkaç tane İngiltere EFL Championship, Premier League ve English Football League takımı bulunmaktadır. Bunlardan kazandıkları kupalar açısından en başarılıları 9 önemli kupa ile Leeds United, 9 önemli kupa ile Sheffield Wednesday FC ve 5 önemli kupa ile Huddersfield Town'dur. Leeds United FC Avrupa'daki kupa maçlarına katılması ve başarısı nedeniyle ünlü bir futbol takımıdır. Şu liste bölgede bulunan futbol kulüplerinin 2010-2011 futbol sezonu sonundaki lig durumlarına göre sıralanmasıdır: Leeds United:EFL Championship Premier League'inde 17.) Hull City AFC (Championship Premier League'de 7.) Barnsley FC (Championship Premier League'de 17.) Doncaster Rovers FC (Championship Premier League'de 21.) Sheffield United FC (Championship Premier League'de 23. – Football League One'a düştü) Scunthorpe United FC (Championship Premier League'de 24. – Football League One'a düştü) Huddersfield Town (League One'da 3. – qualified for play-offs) Sheffield Wednesday FC (League One'da 15.) Rotherham United FC (League Two'da 9.) Bradford City AFC (League Two'da 18.) Ragbi ligi Ragbi ligi sporu Yorkshire ve Humber bölgesinde, diğer M62 otoyolu koridorunda bulunan kuzey Cheshire ve Greater Manchester'in bazı kasaba, kent ve bölgeleri gibi, profesyonel olarak oynanan ve nispeten büyük bir seyirci kitlesi tarafından izlenen bir spordur. BBC millî ve yerel radyoları ve televizyon kanalları tarafından hazırlanan ve sunulan "Super League Show" adli ragbi ligi severlerin izleyip gözledikleri program, bölgenin yerel televizyonunda isim yapmış olan "Harry Gration" adlı bir spiker tarafından sunulmaktadır. Bu bölgede bulunan "ragbi ligi" takımları şunlardır: Batley Bulldogs Bradford Bulls Castleford Tigers Dewsbury Rams Doncaster RLFC Featherstone Rovers Halifax RLFC Huddersfield Giants Hull FC Hull Kingston Rovers Keighley Cougars Leeds Rhinos Sheffield Eagles Wakefield Trinity Wildcats York City Knights Yerel Medya küçükresim|sağ|180px|Kingston upon Hull'da BBC binası Yörel Televizyon: BBC yerel televizyon kanallarında en iyi bilinen yerel haber ve aktüalite programı Leeds'de yayınlanan "BBC Look North Leeds" ile Hull'da yayınlanan ve doğu Yorkshire ve Lincolnshire yerellerine yayınlanan "BBC Look North Hull" programlarıdır. Bağımsız televizyon yayım şirketi "ITV1 Yorkshire"'dir. Bu şirketin merkezi Leeds şehrinin batısında "Kırkstall Road"'da bulunur ve bu televizyon şirketinin yerel aktüalite programı "Calendar" adlıdır. Bu şirket diğer bağımsız televizyon şirketlerin ITV ağı için de özel programlar da yapmaktadır. TV antenleri: Bölgenin kuzeyi hariç televizyon yayınları Birleşik Krallık'ta en yüksek televizyon anteni kulesinin bulunduğu "Emley Moor" 'dan yapılmaktadır. Bu kuleden televizyon yayımlarının 2011 Eylül ortasından itibaren "digital" olarak yapılmasına karar verilmiş ve eski "analog" televizyon aletleri değiştirilmiştir. Bölgede bulunan North Yorkshire kontluğu için yayınlar Cumbria Kontluğu ve Tyne Tees kontluğuna yayım yapan "Bilsdale" anteninin hizmetleri, 2012'de dijitale dönüştürülecektir. BBC yerel radyo birimleri: Kamu sektörunde olan BBC şirketinin bu bölgede "BBC Radio Humberside", "BBC Radio Leeds", "BBC Radio Sheffield" ve "BBC Radio York"'de radyo istasyonları vardır. BBC ulusal radyo istasyonları için yerel radyo antenleri "Belmont", "Bilsdale"; ve BBC millî "5 Live" için "Moorside Edge"'de bulunurlar. Özel ticari radyo istasyonları: Şu yerel ticari radyo istasyonları su kentler için yayım yapmaktadırler: "Dearne FM": Barnsley; "The Pulse of West Yorkshire":Bradford; "Trax FM": Doncaster; "Compass FM":Grimsby; "97.2 Stray FM"; Harrogate; "Home 107.9": Huddersfield; "96.9 Viking FM":Hull; "Rother FM" ve, "96.3 Radio Aire":Leeds; "Yorkshire Coast Radio!:Scarborough; "Hallam FM":Sheffield; "Fresh Radio":Skipton; "Real Radio";Tingley; "Ridings FM"; Wakefield; "105 Capital FM Yorkshire" ve "Minster FM":York. Yerel gazeteler: The Yorkshire Post sabahları ve Yorkshire Evening Post öğleden sonra yayımlanan günlük yerel gazetelerdir. Ayrıca yerel kentlerde şu yerel gazeteler yayımlanıp dağıtılmaktadır: "Bradford Telegraph and Argus", "Evening Courier", "Grimsby Telegraph", "Hüddersfield Examiner", "Hull Daily Mail", "Scarborough Evening News", "Scunthorpe Telegraph", "Sheffield Star", "The Press (York)" ve "Wakefield Express". Tiyatro ve görsel sanatlar: Bu sanatlara Yorkshire ve Humberside Bölgesi tarafından özel destek verilmektedir. Her iki yılda bir yerel genç sanatçılar için yerel görsel sanatları festivali ve Dans, Müzik, Dram ve Konuşma bölümleri bulunan bir yerel yarışma tertip edilmektedir. Kaynakça Ayrıca bakınız İngiltere'nin bölgeleri Dış bağlantılar Yorkshire ve Humber Devlet Dairesi resmi sitesi Yorkshire ve Humber Yerel İdaresi "Yorkshire Forward" resmi sitesi