Yukarıırmaklar, Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı bir köydür. Tarihçe Yukarıırmaklar köyü ile Aşağıırmaklar köyünün ortak eski adı, Samtskari'dir. Samtskari Deresi'nin iki yakasında yer alan yerleşme, geç dönemde iki ayrı köye ayrılmıştır. Gürcüce bir yer adı olan Samtskari (სამწყარი), "Samtskali"den (სამწყალი) veya "Samtskaro"dan (სამწყარო) değişime uğramış olmalıdır ve "üç pınarlar", üç ırmaklar" anlamına gelir. Bu yer adı Türkçeye Samskar olarak girmiştir. Nitekim 1574 ve 1595 tarihli Osmanlı tahrir defterleri ile Artvin vilayeti üzerine 1927 tarihli bir yayında Samksar / Samiskar (صامسقار) olarak geçer. Ruslar da 1886 yılında köyü Samtsar / Samtshar-Tskali (Самсхар / Самсхар-Цхали) adıyla kaydetmiştir. Esiden tek bir yerleşme olan Samskari, tarihsel Gürcistan'ın güneybatı kesimini oluşturan bölgelerden biri olan Klarceti'de yer alır. Klarceti, orta çağda Gürcü kültürünün ve dinsel yapılarının toplandığı merkezlerden biriydi. Osmanlılar, bu bölgedeki Samtskari köyünü 1551 yılında Gürüclerden ele geçirdi. Hemen ardından Ardanuç livası kuruldu. Yaklaşık olarak bugünkü Ardanuç ilçesi toprakları Ardanuç nahiyesi adıyla bu livaya bağlandı. 1574 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı tahrir defterine göre Samtskari, bu nahiyenin büyük köylerinden biriydi. Köyün nüfusu 66 haneden (yaklaşık 330 kişi) oluşuyordu. Nüfusun tamamı Hristiyan olarak kaydedilmiştir. Yaklaşık yirmi yıl sonra köyün nüfusu 12 hane azalmıştı; 1595 tarihli Defter-i Mufassal-i Liva-i Ardanuç ve adlı Osmanlı tahrir defterinde köyde, tamamı Hristiyan oan 54 hane (yaklaşık 270 hane) kaydedilmişti. Samtskari köyünün halkının bu tarihten sonra Müslüman olduğu bu kayıtlardan da anlaşılmaktadır. Osmanlı idaresinin 1835 yılında askere alma ve vergi toplama amacıyla yaptığı erkek nüfusu tespiti sırasında da Samtskari tek bir yerleşme olarak kaydedilmiştir. Bu tespitte köyd 87 hanede 251 erkek yaşıyordu. Erkek sayısı kadar kadın eklenince, Samtskari'nin toplam nüfusunun 502 kişiden oluştuğu ortaya çıkar. Samtskari, üç yüz yılı aşkın bir süre Osmanlı egemenliğinde kaldıktan sonra, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nda Rusların eline geçti. Rus idaresinde Artvin sancağının (okrug) Ardanuç kazasına (uçastok) bağlı Samtskari nahiyesinin (сельское общество: kırsal topluluk) dört köyünden biriydi. Samtskari köyünün nüfusu 1886 yılında 732 kişiden oluşuyordu. Samtskari, aynı adı nahiyenin nüfus açısından en büyük köyüydü. Samtskari, Norgieli, Petobani ve Çedila köylerinden oluşan Samtskari nahiyesindeyse 1.380 kişi yaşıyordu. Hem Samtskari köyünün hem de Samtskari nahiyesinin nüfusunun tamamı Gürcülerden oluşuyordu. Şalambereti (შალამბერეთი), Koçareti (კოჭარეთი), Kordati (კორდათი), Çimdara (ჭიმდარა), Tetrkanebi (თეთრყანები), Dzağlauri (ძაღლაურა), Çonati (ჭონათი), Bargaburga (ბარგაბურგა), Mağlisukani (მაღლისუკანი) gibi yer adları da buranın bir Gürcü yerleşmesi olduğunu göstermektedir. Samtskari, Birinci Dünya Savaşı'nın sonlarında Rus idaresinin sona ermesinden bir süre sonra, bağımsız Gürcistan'ın sınırları içinde kaldı. 1921 yılında, Sovyet Rusya'nın Gürcistan'ı işgali sırasında Ankara Hükümeti, Artvin ve Ardahan bölgelerini boşaltması için Gürcistan hükûmetine ültimatom verdi. Gürcistan hükûmetinin bu iki bölgeden çekilmesi üzerine Samtskari köyü fiilen Türkiye'ye katıldı. 16 Mart 1921'de Sovyet Rusya ile Ankara Hükümeti arasında imzalanan Moskova Antlaşması uyarınca da köy Türkiye'ye bırakıldı. Gürcistan'ın Türkiye'ye bırakmasından bir yıl sonra, 1922'de Artvin livasında yapılan nüfus tespitinde Samtskari, Samskar-i Ulya (صامسقار علیا) ve Samskar-i Süfla (صامسقار سفلا) olmak üzere ik köy olarak kaydedilmiştir. Samskar-i Ulya'da (Yukarı Samtskari) 247 kişi yaşıyordu. Bir Gürücü yerleşmesi olan köyün nüfusunun tamamı "Türk" olarak kaydedilmişti. Bu sırada Aşağı Santskari Artvin livasının merkez kazasına bağlı Ardanuç nahiyesinin köylerinden biriydi. Samtskari Türkçe olmadığı için köyün adı 1925 yılında Yukarı Irmaklar olarak değiştirildi. 1926'da ise köyde 49 hanede 267 kişi tespit edilmiştir. Yukarı Irmaklar, 1935 genel nüfus sayımında "Yukarıırmak" adıyla kaydedilmişti. Bu tarihte, Rize ile Artvin vilayetlerinin birleştirilmesiyle kurulmuş olan Çoruh vilayetinin Artvin kazasının Ardanuç nahiyesine bağlıydı. Nüfusu 311 kişiden oluşuyordu. Bu tarihten sonra uzun süre köyün adı "Yukarıırmak" olarak kaydedilmiştir. Köyün yeni adıyla birlikte eski adı yazılırken, resmi yayınlarda 1960 genel nüfus sayımından itibaren "Yukarıırmak (Garipoğlu)" olarak yer almıştır. Eski Samskari'deki kiliselerden biri Yukarıırmaklar köyünün merkezinin 1km kuzeyinde, kayalık bir tepende bulunuyordu. Yukarı Samtzkaro Kilisesi'nden geriye sadece 1 metre yüksekliğinde duvarlar kalmamıştır. Coğrafya Yukarıırmaklar köyü, Artvin il merkezine 77km, Ardanuç ilçe merkezine 35km uzaklıktadır. Nüfus Kaynakça Dış bağlantılar Kategori:Ardanuç belde ve köyleri Kategori:Artvin tarihi Kategori:Tao-Klarceti