Zurnazen Mustafa Paşa, IV. Mehmed saltanatında 5 Mart 1656 tarihinde dört saat boyunca sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır. Osmanlı tarihinin en kısa süre sadrazamlık yapan devlet adamıdır. 1655-1656 döneminde kaptan-ı derya görevi de yapmıştır. Hayatı Arnavut kökenlidir. Enderunlu değildir ancak Enderun'da yetiştiği söylenir. Devlet hizmetine "kapıcıbaşılık" görevi ile girmiştir. 1648 yılı sonlarında Rumeli Beylerbeyi olan Küçük Hüseyın Paşa Girit'te şehit olunca Rumeli Beylerbeyliği'ne atanmıştır. 1650'de İbrahim Paşa yerine başdeftedar olmuştur. Bu görevde iken padişaha bir tezkere sunarak Sadrazam Melek Ahmet Paşa yerine sadrazam olarak atanmasını istemiştir. Bu tezkere sadrazam eline geçtiğinde Zurnazen Mustafa Paşa başdefterdarlıktan atılmıştır. Devlet hizmetine "kapıcıbaşılık" görevi ile girmiştir. 1648 yılı sonlarında Rumeli Beylerbeyi olan Küçük Hüseyın Paşa Girit'te şehit olunca Rumeli Beylerbeyliği'ne atanmıştır. 1650'de İbrahim Paşa yerine başdeftedar olmuştur. Bu görevde iken padişaha bir tezkere sunarak Sadrazam Melek Ahmet Paşa yerine sadrazam olarak atanmasını istemiştir. Bu tezkere sadrazam eline geçtiğinde Zurnazen Mustafa Paşa başdefterdarlıktan atılmıştır. Haziran 1652'de yöre ahalisi Karaman Valisi olan Katırcıoğlu Mehmet Paşa'nın zulümlerinden dolayı bir şikayetnameyi İstanbul'a göndermişler ve bunun üzerine Katırcıoğlu Silifke valiliğine tayin olmuştur. Onun yerine Karaman Valisi olarak Zurnazen Mustafa Paşa gönderilmiştir. 1652 yılı sonunda ise ikinci defa başdeftedarlığa getirilmiştir. Fakat Bıyıklı Koca Derviş Mehmed Paşa sadaretinde defterdarlıktan azil edilmiş yerine Moralı Mustafa Efendi başdefterdar atanmıştır. Zurnazen ise Venediklilerin hücumu tehdidi altında bulunan Bozcaada muhafızlığına getirilmiştir. 1655'te Kara Dev Murad Paşa sadrazam olunca Zurnazen Kaptan-ı Derya yapılmıştır. Bu görevde iken Bozcaada'ya hücum eden Venedik donanmasına karşı adayı korumuş ve Venedik eline geçmesini önlemiştir. Sonra Mora Yarımadası doğusunda bulunan Menekşe (Benefşe) kalesinin Venedikliler tarafından kuşatılmasını yenilgiye uğratarak kaleyi kurtardı. Sadrazam olan Ermeni Süleyman Paşa 28 Şubat 1656'da bu görevden azledilmişti. Yerine Girit'te Osmanlı orduları serdarı olarak bulunan Gazi Deli Hüseyin Paşa sadrazam olarak atanması kararı alınmıştı ve mühr-ü humayun gönderilmesi kabul edilmişti. İstanbul'da sedaret kaymakamı olarak Kaptan-ı Derya Zurnazen Mustafa Paşa bulunmaktaydı. Zurnazen Mustafa Paşa büyük çabalar göstererek 6 gün sonra, daha Girit'e haber yarıyola bile varmadan bu kararı bozdurdu. 5 Mart 1656'da Zurnazen Mustafa Paşa sadrazam olarak tayin edildi. Fakat buna reaksiyon çok hızlı oldu. O zaman isyanda olan sipahi ocak ağaları padişahtan hemen bir Alay Köşkü önünde bir ayak divanı istediler ve Zurnazen Mustafa Paşa'yı sadrazam olarak kabul edemeyeceklerini açıkladılar. Bu ayak divanında verilen söze uyan Padişah tayininden 4 saat sonra Zurnazen Mustafa Paşa'yı sedaretteen azletti ve isyancılara daha uygun görülen eski sadrazam Siyavuş Paşa ikinci defa sedarete atandı. Zurnazen Mustafa Paşa Kaptan-ı Derya olma görevinde devam etti. Fakat Nisan 1656'da bu görev de ondan alındı ve kendisine Erzurum valiliği verildi. Evliya Çelebi'nin seyahatnamesine göre Erzurum'a görevi gereği gitti, Ocak veya Şubat 1666'da Erzurum'da hayatını kaybetti. Tarihteki Önemi Zurnazen Mustafa Paşa'nın tarihi açıdan önemi, Osmanlı Devleti'nde en kısa sadrazamlık yapan kişidir. Naima Tarihi'nde dört saat, Abdurrahman Abdi Paşa Vekayinamesi'nde üç saat, İsazade Abdullah Efendi'nin eserinde iki buçuk saat, Karaçelebizade Abdülaziz Efendi'nin Ravzatül Ebrar Zeyli adlı eserinde üç saat, İsmail Hakkı Uzunçarşılı'nın Osmanlı Tarihi eserinde dört saat, Yılmaz Öztuna'nın Büyük Türkiye Tarihi eserinde altı saat, Joseph von Hammer'in Büyük Osmanlı Tarihi'nde dört saat sadaret makamında kaldığı yazmaktadır. Değerlendirme Uzunçarşılı onu şöyle değerlendirmiştir: İşten anlar, hilekar, kurnaz, içten pazarlıklı tehlikeli bir şahıstı... Deli Hüseyin Paşa'nın sadaretine mani olmuştur. Kaynakça Dış kaynaklar Uluçam, Müjdat, "Mustafa Paşa (Zurnazen)", (1999), Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi C.2 s.315-316, İstanbul:Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık A.Ş. ISBN 975-08-0072-9 Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, (1954, 6. Baskı:2011) Osmanlı Tarihi III. Cilt, 2. Kısım, XVI. Yüzyıl Ortalarından XVII. Yüzyıl Sonuna kadar), Ankara: Türk Tarih Kurumu ISBN 978-975-16-0010. say.400-402 Buz, Ayhan, (2009) Osmanlı Sadrazamları, İstanbul: Neden Kitap, ISBN978-975-254-278-5, say.109. Danişmend, İsmail Hami, (2011), İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi 6 Cilt, İstanbuloğu Kütüphanesi, ISBN 9789944397681 Cilt:5 say.: 41; Cilt:24 say.:504 Yurdakök, Rabia (2018), Genç Kalemler Dergisi, AÜ Genç Tarihçiler Topluluğu Yayınları, Aksaray, s.119-123. Dış bağlantılar Özcan, Abdülkadir, "Mustafa Paşa, Zurnazen" (2006) Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi Cilt:31 Sayfa:346-348 İstanbul:TDV Yayınları. Online: Erişim tarihi27.1.2017 Mehmed Süreyya (haz. Nuri Akbayar) (1996), Sicill-i Osmani C.IV say.394-395, İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları ISBN 975-333-0383 Online: Kültür Bakanlığı web sitesi, Osmanlı İmparatorluğu Kronolojisi, Erişim tarihi:12.12.2011 Kategori:Osmanlı sadrazamları Kategori:Kaptan-ı deryalar Kategori:1656 yılında ölenler Kategori:17. yüzyılda Osmanlılar Kategori:Osmanlı Arnavutları Kategori:Osmanlı Erzurum valileri Kategori:Erzurum'da ölenler Kategorioğum tarihi bilinmeyenler